The Great Gatsby
The Great Gatsby (La Granda Gatsby) esas romano skribita en 1925 dal usana autoro F. Scott Fitzgerald, qua sequas karakteraro qui habitas la fiktiva urbo West Egg sur prosperoza Long Island en la somero di 1922.
La rakonto precipue koncernas la yuna e misterioza milioniero Jay Gatsby e lua extravaganta pasiono ed obsedeso pri la bela olima debutantino Daisy Buchanan.
Egardata kom la magnum opus di Fitzgerald, The Great Gatsby exploras temi di dekado, idealismo, rezisto kontre chanjo, sociala tumulto ed eceso, tale kreante portreto dil Jaz-Epoko o le "Roaring Twenties" qua deskriptesis kom avertanta rakonto pri la Usana Revo.
Fitzgerald - inspirita da la partii quin il asistis dum vizitar la norda marbordo di Long Island - komencis projetar la romano en 1923, dezirinta produktar, luavorte, "ulo nova - ulo extraordinara e bela e simpla kun intrikita shablono."
Progreso esis lenta, Fitzgerald kompletigis la unesma klado pos translojo a la Franca Riviera en 1924. Lua redaktero, Maxwell Perkins, sentis ke la libro esis nepreciza e persuadis l'autoro revizar ol dum la nexta vintro. Fitzgerald vaciladis pri la titulo di la libro e konsideris diversa alternativi, inkluzanta tituli qui referis la Romana karaktero Trimalchio; la titulo quan il laste deziris esas "Under the Red, White, and Blue".
Unesme editita da Scribner's en aprilo 1925, The Great Gatsby recevis pasabla recensi e vendesis poke; dum la unesma yaro, nur 20.000 kopii vendesis.
Fitzgerald mortis en 1940, kredinte ke il faliabis e lua verki obliviesos. Tamen, la romano experiencis rivivo dum la Duesma Mondo-Milito, e divenis parto di usana skolala studio-programi, ed adaptesis plurafoye por teatro e filmi dum la sequinta yardeki.
Hodie, The Great Gatsby generale egardesas kom literaturala klasiko ed exemplo di "Granda Usana Romano". En 1998, la redaktala komitato di Modern Library votis por ol kom la maxim bona usana romano dil 20ma yarcento, e duesma maxim bona angla-linguala romano dil sama periodo.
Historiala kuntexto
[redaktar | redaktar fonto]Lokizita sur la prosperoza Long Island di 1922, The Great Gatsby provizas kritikala sociala historio di Usa dum le "Roaring Twenties". Ta epoko, konocata pro senprecedenta ekonomiaka prospero, la evoluciono di jaz-muziko, "flapper"-kulturo, nova teknologii en komuniko (filmi, radio, registragita muziko) forjinta vera amas-kulturo; e "bootlegging", kun altra kriminal aktiveso, deskriptesas versimile en la romano.
Fitzgerald uzas ta sociala developi di le 1920 por konstruktar la rakonti di Gatsby ek simpla detali quala automobili, a larja temi quala diskreta aludi al organizita krimino-kulturo, la fonto di la fortuno di Gatsby. Fitzgerald edukas sua lekteri pri la ostentema socio di le "Roaring Twenties" per pozar sentempa, komprenebla intrigo en la historiala kuntexto dil epoko.
La viziti da Fitzgerald a la norda marbordo di Long Island e lua experienco dum asistar partii che domegi ibe inspiris la lokizo di The Great Gatsby. Hodie, esas plura teorii pri qua domego inspiris la libro. Un posibleso esas Land's End, remarkinda tala domego ube Fitzgerald forsan asistis partio.
Multa eventi en la frua vivo di Fitzgerald reflektesas tra The Great Gatsby. Fitzgerald esis yuna viro de Minnesota, e quale la karaktero Nick, il edukesis che "Ivy League"-universitato, Princeton (Nick's asistis Yale). Fitzgerald anke similesas Jay Gatsby, pro ke il amoreskis dum servar hemfore en la armeo, e falis aden vivo dekadanta dum probar "pruvar su" a sua amorato.
Fitzgerald divenis duesma lietnanto, ed enkazernigesis che Camp Sheridan en Montgomery, Alabama. Ibe il renkontris ed amoreskis petulema dekesep-evinta belino Zelda Sayre. Zelda fine konsentis a mariajo, ma pro elua prefero a richeso, amuzo e libereso el tardigis la mariajo til ke il pruvis su sucesoza. Quale Nick en The Great Gatsby, ica nova vivostilo esis che Fitzgerald seduktiva ed ecitiva, e, quale Gatsby, il sempre idoligis le tre richa.
Multa-maniere, The Great Gatsby reprezentas probo da Fitzgerald afrontar sua konflikanta sentimenti pri la Jaz-Epoko. Quale Gatsby, Fitzgerald duktesis da sua amoro a muliero qua simbolizis omno quon il deziris, tamen el duktis ilu vers omno quon il desprizis.
The Great Gatsby en Ido
[redaktar | redaktar fonto]La Ido-autoro Brian Drake tradukis e publikigesis Ido-versiono dil romano sub la titulo La granda Gatsby ye la novembro 2022 en la interreto[1].