Valéry Giscard d'Estaing
| Valéry Marie René Georges Giscard d'Estaing | ||
| ||
Prezidanto di  Francia
| ||
| Guvernisteso: | de la 19ma di mayo 1974 til la 10ma di mayo 1981 | |
| Precedanto: | Alain Poher | |
| Sucedanto: | François Mitterrand | |
| Personal informi | ||
| Naskodato: | 2 di februaro 1926 | |
| Naskoloko: | Koblenz, Germania | |
| Mortodato: | 2 di decembro 2020 | |
| Mortoloko: | Authon, Francia | |
| Spozo: | Anne-Aymone Sauvage de Brantes | |
| Profesiono: | civila servanto e politikisto | |
| Politikala partiso: | UDF (Union pour la démocratie française) | |
Valéry Marie René Georges Giscard d'Estaing (n. 2ma di februaro 1926 en Koblenz, Germania til la 2ma di decembro 2020 en Authon, Francia) esis Franca publika oficisto, politikisto, e prezidanto di Francia de 1974 til 1981.
Il esis alta publika oficisto pri financo. Il elektesis kom deputito en Arvernia depos 1956. Sub la prezidanteso di Charles de Gaulle il esis statosekretario pri financo de 1959 til 1962, e ministro pri financo ed ekonomio de 1962 til 1966. De 1969 til 1974, sub la prezidanteso di Georges Pompidou, il itere esis ministro pri ekonomio e financo. Il prezidis la partiso Les Républicains indépendants (la Nedependanta Republikani) qua esis la duesma partiso di la dextra majoritato en la parlamento.
Prezidanto di la Franca Republiko
[redaktar | redaktar fonto]Lu esis kandidato por la prezidanteso en 1974, e vinkis la dextra kandidato Jacques Chaban-Delmas e la sinistra kandidato François Mitterrand. Evante 48 yari, il divenis la maxim yuna prezidanto di la Franca Republiko depos 1895.
Lu nominis Jacques Chirac kom chefministro. Il basigis la major-evo de 21 a 18 yari, despunisaligis l'aborto, e permisis divorco per komuna interkonsento. En sua exterlanda politiko il plufortigis l'Europana Komunitato (qua preiris Europan Uniono) e kontributis la kreo di G7.
Il developis la projeto dil "tre rapida treno" (france: train à grande vitesse, TGV) e rilansis la atomal industrio. Ma il konfrontis ekonomiala krizo pro la unesma petrolala krizo di 1973.
Pos la demisiono di Jacques Chirac en 1976 il nominis la ekonomikisto Raymond Barre kom chefministro, qua facas striktesala politiko.
Quankam lua parlamentala majoritato vinkis lor la parlamental elektado di 1978, e malgre sua populareso, il vinkesis da François Mitterrand lor la prezidantal elekto di 1981, interaltre pro la febla susteno da la partiso di Jacques Chirac a lu.
Pos sua prezidanteso
[redaktar | redaktar fonto]Lu rielektesis kom deputito che la Nacional Asemblo, e divenis prezidanto di la regiono Arvernia. Il elektesis kom prezidanto di la partiso Union pour la démocratie française (Uniono por la Franca Demokratio) quan li fondabis, ed esis un ek la precipua chefi dil opozantaro kontre la socialista majoritato. Kom vigla favoranto por Europan Uniono il elektesis kom membro dil Europana Parlamento; pose il nominesis kom prezidanto di la Konvenciono pri la Futuro di Europa. Ye 2004 lu retretis del politikala vivo e kunsidadis en la Konstitucala Konsilio di qua dumviva membro il esis kom exprezidanto di la Franca Republiko.
Kom autoro di plura esayi e romani, il elektesis en 2003 kom membro di la Franca Akademio.
Ye la 2ma di decembro 2020 il mortis pro Covid-19 evante 94 yari.