Bangkok
| Bangkok | ||
| ||
| Kelk imaji pri Bangkok. | ||
|
.svg)
| |
| Standardo | Blazono | |
| Lando: |  Tailando
| |
Informo:
| ||
| Fondita ye: | 21ma di aprilo 1782 | |
| Fondita da: | rejulo Rama la 1ma | |
| Latitudo: | 13°45'N | |
| Longitudo: | 100°31'W | |
| Altitudo: | 5 m | |
| Surfaco: | 1 568,74 km² | |
| Habitanti: | 8 280 925[1] (2010) | |
| Denseso di habitantaro: | 5 300 hab./km² | |
| Horala zono: | UTC+7 | |
| Urbestro: | Chadchart Sittipunt | |
Mapo:
| ||
| ||
Oficala retosituo:
| ||
| www.bangkok.go.th | ||
Bangkok esas la chef-urbo e maxim populoza urbo di Tailando. En Tailandana, lua nomo esas Krung Thep Maha Nakhon o simple Krung Thep. L'urbo okupas 1 568,74 km² an la delto dil fluvio Chao Phraya e havas cirkume 8 milion habitanti, o 12,6% de la habitantaro di Tailando.
La nomo Bangkok probable devenas del Bengali-vorto bangaung signifikante 'foresto-vilajo' o 'oliv-boski'. La kompleta ceremoniala nomo di Bangkok esas Krungthepmahanakorn Amornrattanakosin Mahintrayuthaya Mahadilokpob Noparat Rajataniburirom Udomrajanivel Mahasatharn Amornpimarn Awatansatis Sakatadtiya Wisanukamprasit - posible la maxim longa nomo di ula urbo, donita dum la regno di Mongkut.
Nun, l'urbo gastigas permanante la sideyi lokala di multa transnaciona entraprezi, ed esas importanta regionala centro por aferi e banki. Ol anke divenis importanta centro por transporti e por sanesoflego, exemple la hospitalo Bumrungrad, qua divenis populara destino por kirurgii. La surnomizita "medicinala turismo" divenis importanta por la urbo: cirkume 200 000 personi vizitis l'urbo en 2011 por kuracado.[2] Ol anke konocesas pro lua kulturala atraktivi, noktala vivo, e lua distrikti di prostitucado.
Historio
[redaktar | redaktar fonto]_map.svg)
L'urbo originis de mikra komercala vilajo dum la rejio Ayutthaya. Pro lua strategiala lokizo, ol gradope divenis importanta. Kande Ayutthaya okupesis dal Burmana imperio en 1767, lora kronizita rejo Taksin establisis lua chef-urbo en la vilajo, qua divenis la bazo dil rejio Thonburi en 1768. En 1782, lora sucedinto di Taksin, Phutthayotfa Chulalok (Rama la 1ma) translojis la chef-urbo al insulo Rattanakosin, ed erektis pilastro (Lak Mueang) qua simbolizis la fondo dil urbo ye la 21ma di aprilo 1782.
Bangkok gradope expansis lua internaciona komerco, komence kun Chinia, e pose kun Ocidentala komercisti dum la 19ma yarcento. Dum la regni di Mongkut (Rama la 4ma, de 1851 til 1868), e di Chulalongkorn (Rama la 5ma, de 1868 til 1910) inauguresis ferovoyo, moderna imprimomashini, vaporomashini, urbala substrukturi, e publika docado e sanesoflego kreesis e modernigesis. L'urbo divenis la centro di disputi politikala pos ke l'absoluta monarkio abolisesis en 1932.
Pro ke Tailando federis kun Japoniani dum la duesma mondomilito, Bangkok subisis bombardi da la federiti, de la 7ma di januaro 1942 til la 14ma di aprilo 1945. Tamen, ol kreskis rapide pos la milito, pro financala helpo Usana e guvernala koloko. L'urbo divenis repozo-loko por Usana soldati, e to stimulis turismal agadi, inkluzite sexua turismo. Dum la yari 1960a la habitantaro dil urbo kreskis de 1,8 milion til 3 milion personi.[3]
Dum la yari 1980a e la komenco dil yari 1990a, l'ekonomio di Tailando kreskis rapide, e la lando surnomizesis un ek l'Aziana Tigri. Dum ca epoko, multa nova ed alta edifici konstruktesis, exemple l'edifico Baiyoke 2, alta de 304 metri, e l'urbala peizajo modifikesis rapide. En 1992 eventis granda politikala protesti kontre lora guverno, qui subisis violentoza represo.
Dum la komenco dil 21ma yarcento, Bangkok ja havis plu kam 6 milion habitanti e plu kam 8 milion habitanti en lua metropolala regiono. En 2006, existis en Bangkok 3 943 211 vehili, di qui 37,6% esis privata automobili, e 32,9% esis motorcikli, qui fektigis serioza problemi pri trafiko. En 2020, la habitantaro di la urbo evaluesis en 10 539 000 personi.
Geografio
[redaktar | redaktar fonto]
La reliefo di Bangkok esas plana, jacanta an la delto dil fluvio Chao Phraya, kun mezavalora altitudo di 1,5 metri.[4] Existas multa naturala kanali (lokale nomizita kongs). La fluvio Chao Phraya sinuifas tra la urbo, irante til la gulfo di Tailando, cirkume 25 km sude. La sulo dil urbo ordinare esas argiloza, kun marala origino. La mezavalora dikeso di ca argiloza sulo esas 15 metri. Existas 8 granda subtera jaceyi di aquo, multe explotata, e ca exploto efektigas la sinko di multa imobli e substrukturi. Nun, multa regioni del urbo jacas 1 metro sub marala nivelo.
La klimato di Bangkok esas tropikala di savano (Aw segun la klimatala klasifikuro da Köppen), sub influo de la musono di sud-Azia. Dum la yaro, la temperaturi varias de 22°C en decembro (mezavalora minima dum vintro) til 35,4°C en aprilo (mezavalora maxima). La pluvoza sezono komencas ye la duimo di mayo, kun l'arivo di la musono. La maxim pluvoza monato esas septembro, kun mezavalore 334,3 mm, e la maxim sika monato esas decembro, kun mezvalore 6,3 mm. La mezavalora yarala pluvo-quanto esas 1648,2 mm.
Transporto
[redaktar | redaktar fonto]
.jpg)
_-_img_05.jpg)
Bangkok esas un ek la maxim importanta koncentro-punto por aerala transporto Azia. Du komercala aeroportui servas la urbo, l'anciena internaciona aeroportuo Don Mueang, inaugurita en 1914, e l'aeroportuo Suvarnabhumi, inaugurita en 2006. Ca lasta recevis plu kam 52 milion uzeri en 2015, la 20ma maxim uzata aeroportuo de la mondo. La quanto di uzeri en 2015 superiris lora kapaceso dil aeroportuo, to esas, 45 milion uzeri po yaro. La kapaceso dil aeroportuo augmentesis, ed en 2019 ol recevis plu kam 65 milion uzeri.
Malgre ke kanali uzesis dum multa yari por transporto en la urbo, nun chosei ed avenui esas plu multe uzata, malgre ke la strukturo di lua stradi ne posibligas organizar efikive la trafiko. Entote 48 importanta avenui ligas diferanta arei del urbo, e 11 ponti ligas la du rivi di fluvio Chao Phraya. Diversa chosei por rapida trafiko ligas Bangkok a vicina urbi. En diversa loki dil urbo la trafiko esas kaosala. En 2006, l'urbo havis 3 943 211 motorizita vehili, di qui 37,6% esis privata automobili, e 32,9% esis motorcikli.
Existas diversa linei di omnibusi en Bangkok propre, e liganta ol a vicina urbi. Existis 470 linei di omnibusi, mikroomnibusi, furgoni e songthaew (kamioni o kamioneti adaptita por transportar pasajeri) en la urbo. La sistemo di taxii dil urbo uzas automobili, motorcikli e tale nomizita "tuk-tuk" (trirota motorcikli, partale klozita, kun benko por du pasajeri addope).
L'unesma ferovoyo di Bangkok inauguresis en 1893. Nun, existas ferovoyala linei di longa disto, exemple liganta Bangkok e Chiang Mai, e linei di suburbala treni liganta ol a diversa loki di lua metropolala regiono. En 2021, inauguresis lineo di elektrala treni konocata kom SRT, qua havos entote 193 kilometri e 58 stacioni, liganta Bangkok a lua suburbi. Ank existas elevita ferovoyala linei, exemple la lineo Airport Rail Link, longa de 28 kilometri, liganta Bangkok al aeroportuo Suvarnabhumi.
Bangkok e lua metropolala regiono havas 8 linei di metroo kun entote 210 kilometri e 135 stacioni. On expektas inaugurar du linei di monorelo (Lineo Flava e Lineo Rozea) en 2023.
Kelka turistal atraktivi
[redaktar | redaktar fonto]_%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B8%B8%E0%B8%93%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3_%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B8%95%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B8%8D%E0%B9%88_%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B8%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%9E%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A3,Wat_Arun_Ratchawararam_Ratchaworamahawiharn_(cropped).jpg)
Bangkok esas un ek la maxim vizitata urbi de la mondo: omnayare, cirkume 22,7 milion internaciona turisti arivas en Bangkok[5]. Ol ank esas multe vizitata da nacionala turisti: en 2010, ol vizitesis da 26 861 095 Tailandani. Rejala palaci, templi e muzei esas importanta atraktivi historiala e kulturala. Existas multa opcioni di butiki e restorerii kun diferanta preci. La noktala vivo dil urbo ank esas atraktivo. Malgre ke Bangkok esas famoza pri sexuala turismo, ca agadi ne stimulesas da la guvernerio.
Bangkok havas diversa Budista templi (Wat), ma poka ek li esas interesanta por turisti. La maxim famoza esas Wat Arun, konstruktita ante 1656 - kande Ayutthaya esis chef-urbo di Tailando - e restaurita lastafoye en 2017. Lua turmo esas alta de 77 metri, e tota konstrukturo kovras 27 hektari. Altra importanta templo esas Wat Pho,, qua konstruktesis ante ke Bangkok establisesis kom chef-urbo di Tailando. Ol havas bela saloni, inkluzite la salono ube eventas la ordo di nova monaki, la salono kun giganta imajo pri "jacanta Buddho", e la salono kun diversa imaji pri Buddho.
Templo Wat Saket jacas an distrikto Pom Prap Sattru Phai. Ol konstruktesis dum l'epoko dil rejio Ayutthaya e rinovigesis dum la regno di Rama la 1ma. Ca templo havas skulturi pri vulturi, qui memorigas la diversa epidemii di kolero - la lasta eventinta en 1881 - kande centi di personi mortis omnadie, e la korpi sendesis a la templo por kremaco. Pro la granda quanto di korpi, ne sempre esis posibla kremacar omni, e vulturi proximigis la templo por devorar la kadavri.
Templo Wat Ratchanatdaram komencis konstruktesar en 1846, dum la regno di Rama la 3ma. Ol esas maxim konocata kom Loha Prasat, signifikanta "fera palaco".
- Publika parki
Parko Rejino Sirikit inauguresis en 1992.[6] Ol okupas 220 mil m² interne parko Chatuchak, qua esas un ek la maxim anciena parki di Bangkok. Ol homajas rejino Sirikit, ed inauguresis por celebrar elua 60ma aniversario. La parko havas diversigita ekosistemo e gastigas granda varietato di planti e papilioni.
Parko Chatuchak inauguresis en 1975, por celebrar la 48ma aniversario dil regno di Bhumibol Adulyadej (Rama la 9ma), en tereno qua olim apartenis a la ferovoyala kompanio statala di Tailando. Ol gastigas skulturi veninta de landi membri dil organizuro ASEAN e diversa speci di arbori e flori.
Parko Lumphini okupas 57,6 hektari e havas artificala lago, en qua viziteri povas lokacar remobateli. Inaugurita en 1925, ol esas la maxim anciena publika parko di Bangkok e di Tailando. Ol gastigas la maxim anciena publika biblioteko di Bangkok. Ol ank atraktas multa individui qui prizas observar la plu kam 30 speci di uceli qui habitas ol.
La Memorialo-Parko Princino-Matro kreesis en 1997 ed inauguresis en 1997 dal rejulo Rama la 9ma, por homajar ilua matro, princino Somdej Phra Srinagarindra Boromarajajonani. La parko gastigas kopiuro di la domo ube vivis la princino.
- Palaci
La Granda Palaco (Phra Borom Maha Ratcha Wang) esas komplexo di edifici an la centro di Bangkok. Ol esabas l'oficala rezideyo di tota reji di Siam, pose Tailando, depos 1782. Lua konstrukto komencis ye la 6ma di mayo 1782, sub impero da Rama la 1ma. La komplexo di la palaco kovras entote 218 400 m², e havas diversa edifici e pavilioni. Interne ol existas Budista chapelo nomizita Wat Phra Kaew, anke konocata kom "templo dil smeralda Buddho".
Palaco Dusit (Tailandane: Phra Ratcha Wang Dusit) konstruktesis de 1897 til 1901 da lora rejulo Rama la 5ma. Ol kovras entote 64 749 m² e havas diversa gardeni e gazoneyi. L'impozanta edifico Ananta Samakhom konstruktesis en 1908 por esar trono-salono. Interne la palaco jacas rezidala villa Chitralada, qua esis l'oficala rezideyo dil rejulo Bhumibol Adulyadej. Proxim ol jacas rezidala villa Amphorn Sathan, la nuna oficala rezideyo di la nuna rejo Rama la 10ma. Altra historiala edifico interne palaco Dusit esas domego Vimanmek, inaugurita en 1901 ed uzita kom rejala palaco. Ol klozesis por vizitado en 2019, por kompleta rinovigo.
- Muzei
.jpg)
La Nacionala Muzeo esas un ek la maxim granda muzei de Sud-estal Azia. Ol gastigas importanta exempleri di Tailandana arto ed historiala objekti. La muzeo inauguresis en 1874, e gastigas objekti del rejii Dvaravati, Srivijaya, Sukhothai e Ayutthaya, ed anke objekti di Budista arto, de Greka-Budista arto Indiana (Gandhara), de la dinastio Tang Chiniana, ed ank artal objekti de Vietnam, de Java, e de Kambodja (Kmer).
L'Universitato Chulalongkorn gastigas diversa muzei, exemple Muzeo pri Homala Korpo, Muzeo pri Teknologio di Imaji, Muzeo pri Animala Parazitologio, e Muzeo pri Geologio.
La Muzeo dil Populo di Bangkok (Tailandane: Phiphithaphan Chao Bang Kok) montras aspekti di domala vivo en Bangkok dum la komenco dil 20ma yarcento.
Muzeo Siam establisesis en 2007 ed inauguresis en 2023. Ol kreesis por docar la nacional identeso e la historio dil populo di Tailando.
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ Table 1 Population by sex, household type and household by type, average size of private household by region and area: 2010 - Publikigita da National Statistics Office. URL vidita ye 18ma di septembro 2012.
- ↑ The rise of medical tourism in Bangkok - Dato di publikigo: 4ma di septembro 2012. URL vidita ye 22ma di septembro 2012.
- ↑ Autoro: Chris Baker, Pasuk Phongpaichit. A History of Thailand Publikigita da Cambridge University Press. Dato di publikigo: 2005.
- ↑ Sin, Sinsakul:Late Quaternary geology of the Lower Central Plain, Thailand. Volumo: 18. Publikigita da Journal of Asian Earth Sciences. Dato di publikigo: agosto 2000. Pagino/pagini: 415–426.
- ↑ Bangkok Is The Most Visited City in the World...Again - Publikigita da Forbes. URL vidita ye 20ma di mayo 2020. Idiomo: Angla.
- ↑ Queen Sirikit Park - Idiomo: Angla.