Bangkok
| Bangkok | ||
| ||
| Kelk imaji pri Bangkok. | ||
|
.svg)
| |
| Standardo | Blazono | |
| Lando: |  Tailando
| |
Informo:
| ||
| Fondita ye: | 21ma di aprilo 1782 | |
| Fondita da: | rejulo Rama la 1ma | |
| Latitudo: | 13°45'N | |
| Longitudo: | 100°31'W | |
| Altitudo: | 5 m | |
| Surfaco: | 1 568,74 km² | |
| Habitanti: | 8 280 925[1] (2010) | |
| Denseso di habitantaro: | 5,300.0 hab./km² | |
| Horala zono: | UTC+7 | |
| Urbestro: | Sukhumbhand Paribatra | |
Mapo:
| ||
| ||
Oficala retosituo:
| ||
| www.bangkok.go.th | ||
Bangkok esas la chef-urbo e maxim populoza urbo di Tailando. En Tailandana, lua nomo esas Krung Thep Maha Nakhon o simple Krung Thep. L'urbo okupas 1 568,74 km² an la delto dil fluvio Chao Phraya e havas cirkume 8 milion habitanti, o 12,6% de la habitantaro di Tailando.
La nomo Bangkok probable devenas del Bengali-vorto bangaung signifikante 'foresto-vilajo' o 'oliv-boski'. La kompleta ceremoniala nomo di Bangkok esas Krungthepmahanakorn Amornrattanakosin Mahintrayuthaya Mahadilokpob Noparat Rajataniburirom Udomrajanivel Mahasatharn Amornpimarn Awatansatis Sakatadtiya Wisanukamprasit - posible la maxim longa nomo di ula urbo, donita dum la regno di Mongkut.
Nun, l'urbo gastigas permanante la sideyi lokala di multa transnaciona entraprezi, ed esas importanta regionala centro por aferi e banki. Ol anke divenis importanta centro por transporti e por sanesoflego, exemple la hospitalo Bumrungrad, qua divenis populara destino por kirurgii. La surnomizita "medicinala turismo" divenis importanta por la urbo: cirkume 200 000 personi vizitis l'urbo en 2011 por kuracado.[2] Ol anke konocesas pro lua kulturala atraktivi, noktala vivo, e lua distrikti di prostitucado.
Historio[redaktar | redaktar fonto]
_map.svg)
L'urbo originis de mikra komercala vilajo dum la rejio Ayutthaya. Pro lua strategiala lokizo, ol gradope divenis importanta. Kande Ayutthaya okupesis dal Burmana imperio en 1767, lora kronizita rejo Taksin establisis lua chef-urbo en la vilajo, qua divenis la bazo dil rejio Thonburi en 1768. En 1782, lora sucedinto di Taksin, Phutthayotfa Chulalok (Rama la 1ma) translojis la chef-urbo al insulo Rattanakosin, ed erektis pilastro (Lak Mueang) qua simbolizis la fondo dil urbo ye la 21ma di aprilo 1782.
Bangkok gradope expansis lua internaciona komerco, komence kun Chinia, e pose kun Ocidentala komercisti dum la 19ma yarcento. Dum la regni di Mongkut (Rama la 4ma, de 1851 til 1868), e di Chulalongkorn (Rama la 5ma, de 1868 til 1910) inauguresis ferovoyo, moderna imprimomashini, vaporomashini, urbala substrukturi, e publika docado e sanesoflego kreesis e modernigesis. L'urbo divenis la centro di disputi politikala pos ke l'absoluta monarkio abolisesis en 1932.
Pro ke Tailando federis kun Japoniani dum la duesma mondomilito, Bangkok subisis bombardi da la federiti, de la 7ma di januaro 1942 til la 14ma di aprilo 1945. Tamen, ol kreskis rapide pos la milito, pro financala helpo Usana e guvernala koloko. L'urbo divenis repozo-loko por Usana soldati, e to stimulis turismal agadi, inkluzite sexua turismo. Dum la yari 1960a la habitantaro dil urbo kreskis de 1,8 milion til 3 milion personi.[3]
Dum la yari 1980a e la komenco dil yari 1990a, l'ekonomio di Tailando kreskis rapide, e la lando surnomizesis un ek l'Aziana Tigri. Dum ca epoko, multa nova ed alta edifici konstruktesis, exemple l'edifico Baiyoke 2, alta de 304 metri, e l'urbala peizajo modifikesis rapide. En 1992 eventis granda politikala protesti kontre lora guverno, qui subisis violentoza represo.
Dum la komenco dil 21ma yarcento, Bangkok ja havis plu kam 6 milion habitanti e plu kam 8 milion habitanti en lua metropolala regiono. En 2006, existis en Bangkok 3 943 211 vehili, di qui 37,6% esis privata automobili, e 32,9% esis motorcikli, qui fektigis serioza problemi pri trafiko. En 2020, la habitantaro di la urbo evaluesis en 10 539 000 personi.
Geografio[redaktar | redaktar fonto]
La reliefo di Bangkok esas plana, jacanta an la delto dil fluvio Chao Phraya, kun mezavalora altitudo di 1,5 metri.[4] Existas multa naturala kanali (lokale nomizita kongs). La fluvio Chao Phraya sinuifas tra la urbo, irante til la gulfo di Tailando, cirkume 25 km sude. La sulo dil urbo ordinare esas argiloza, kun marala origino. La mezavalora dikeso di ca argiloza sulo esas 15 metri. Existas 8 granda subtera jaceyi di aquo, multe explotata, e ca exploto efektigas la sinko di multa imobli e substrukturi. Nun, multa regioni del urbo jacas 1 metro sub marala nivelo.
La klimato di Bangkok esas tropikala di savano (Aw segun la klimatala klasifikuro da Köppen), sub influo de la musono di sud-Azia. Dum la yaro, la temperaturi varias de 22°C en decembro (mezavalora minima dum vintro) til 35,4°C en aprilo (mezavalora maxima). La pluvoza sezono komencas ye la duimo di mayo, kun l'arivo di la musono. La maxim pluvoza monato esas septembro, kun mezavalore 334,3 mm, e la maxim sika monato esas decembro, kun mezvalore 6,3 mm. La mezavalora yarala pluvo-quanto esas 1648,2 mm.
Transporto[redaktar | redaktar fonto]
Malgre ke kanali uzesis dum multa yari por transporto en la urbo, nun chosei ed avenui esas plu multe uzata. Entote 48 importanta avenui ligas diferanta arei del urbo, e 11 ponti ligas la du rivi di fluvio Chao Phraya.
Referi[redaktar | redaktar fonto]
- ↑ Table 1 Population by sex, household type and household by type, average size of private household by region and area: 2010. Statistic tables, NSO website. National Statistics Office. URL vidita ye la 18ma di septembro 2012.
- ↑ Eden, Caroline (4ma di septembro 2012). The rise of medical tourism in Bangkok. BBC. URL vidita ye la 22ma di septembro 2012.
- ↑ A History of Thailand
- ↑ Late Quaternary geology of the Lower Central Plain, Thailand - Sinsakul, Sin (August 2000). Journal of Asian Earth Sciences.