Granda purigo

Granda purigo esis periodo en historio di Soviet-Uniono kun expanso di teroro. Olua ilo esis NKVD, e viktimi – milioni di homi. Kom komenco dil purigo on konsideras mortigo ye 1934 di Sergei Kirov, e kom fino di ol – 1939. Per ordino di Stalin on mortigis preske omna membri di partiso di Lenin, alta oficiri di Red-Armeo. Sinonimo dil periodo esis Nikolai Yejov (ca tempo nomesis neformale yejovizna), qua pro sua krueleso e desalta alteso nomesis sangoza gnomo. Kom chefo di NKVD esis un di precipua exekutero di Stalinala ordoni ye 1936-1938 yari, inter altri persone ye 30ma di julio 1937 distributis ordono (numero 00447) pri grandanombra liquidaco di anti-Sovietiana elementi, quo signifikis 700 mil di judicii pri morto e cirkum 1,5 milioni arestesis.

Stalin ne limitizis mortigi nur por propra (Sovietiana) opozisti politikala (vera o ne). Il invitis a Moskva chefi di komunista partisi de altra stati (inter altri de: Polonia, Yugoslavia, Hungaria, Rumania, Finlando, Chinia, Mexikia, Korea) e per sua ordoni mortigis o arestis ili.

Kande pos arestado, brutala questionado e mortigo di Yejov, ilua sucedanto kom chefo di NKVD divenis Lavrenti Beria, Gruziano naskita en diasporo en islamala Abhazia. Kom homo di Stalin e kom nova chefo duktis sua privata batalo kontre Abhazi desplasizinte ili (a RSS Kirgizia e RSS Kazakstan) e koloniiginte Abhazia per Gruzi. Tamen precipua taski di Beria dum finala periodo di granda purigo e sekvanta yari esis reorganizo di gulagi, deportadi di stranjera nacioni (inter altri super miliono di Poloni) a esto di Soviet-Uniono e ordoni pri mortigi (inter altri Masakro en Katin).