Republiko Socialista Sovietiana Moldova

Република Советикэ Сочиалистэ Молдовеняскэ Republica Sovietică Socialistă Moldovenească Молдавская Советская Социалистическая Республика Chefurbo Chișinău Maxim granda urbo Chișinău Oficala linguo Rusa, Moldovana Surfaco 33,843 km² Habitanti Denseso di habitantaro 4 337 600 (1989) 128,2 hab./km² Horala zono UTC+2

Republiko Socialista Sovietiana di Moldova (Moldovane: Република Советикэ Сочиалистэ Молдовеняскэ o Republica Sovietică Socialistă Moldovenească, anke konocata kom RSS Moldova, esis un de la republiki di Sovietia. Ol formacesis da parti de Besarabia (ante 1940, teritorio di Rumania) e duris til 1991 kande Moldova ganis nedependo de Sovietia.

Origino

Ye la 24ma di agosto 1939 Sovietia e Naziista Germania signatis la pakto Ribbentrop-Molotov, qua establisis 10-yara pakto pri neatako inter la du landi, ed establisis per sekreta klauzo la divido di nordala ed estala Europa en zoni di influi. La pakto pozis Besarabia sub Sovietian influo.

Sovietiani okupas Besarabia e la nordo di Bukovina.

Ye la 26ma di junio 1940, du dii pos ke Francia solicitis armistico a Germania, Sovietia emisis ultimato a Rumania en qua demandis la cedo di Besarabia e Bukovina. Kande Sovietiani konkordis en limitar lua postulo pri Bukovina nur a nordo di la regiono, Germania exhortis Rumania ad aceptar l'ultimato. Rumania aceptis ol du dii pose. La Republiko Socialista Sovietiana di Moldova kreesis konseque pos l'eniro di Sovietiana trupi, ye la 28ma di junio 1940.

Dum la yari 1970ma e 1980ma Moldova recevis signifikiva kolokadi de Sovietia por instalar fabrikerii e ciencala centri, ed anke por konstruktar domi. En 1971 la konsilantaro di ministri di Sovietia decidis developar l'urbo Chișinău (lore Kishinev) e por to rezervis 1 miliardo di rubli de Sovietiana budjeto por kolokado. La kolokado finis en 1991 kun la dissolvo di Sovietia.

Nedependo

Ye la 31ma di agosto 1989 la Supra Sovieto di Moldova adoptis Moldovana linguo kom oficala, e riintroduktis latinal alfabeto, uzita por skribar ol ante l'epoko Stalinista. En 1990, kande divenis klara ke Moldova ganus nedependo, grupo di Rusa aktivisti en Gagauzia e Transdnistria deklaris la nedependo di ca du regioni.

Ye la 23ma di mayo 1991 Moldovana parlamento chanjis la nomo dil republiko a "Republiko di Moldova" ed, ye la 27ma di agosto sam yaro, la lando deklaris nedependo.