Vito

Vito
{{{Expliko_di_foto}}}
Konservo-stando
[[Arkivo:{{{Konservo_stando}}}|200px]]
Ciencala klasifikuro di speci
Rejio:	[[{{{Rejio}}}]]
Bifurkeyo:	Plantae
Klado:	{{{Klado}}}
Klaso:	Magnoliopsida
Subklaso:	{{{Subklaso}}}
Rango:	Rhamnales
Subrango:	{{{Subrango}}}
Familio:	Vitaceae
Subfamilio:	{{{Subfamilio}}}
Tribuo:	{{{Tribuo}}}
		({{{Tribuo_da}}}, [[{{{Tribuo_yaro}}}]])
Genero:	Vitis
		({{{Genero_da}}}, [[{{{Genero_yaro}}}]])
Speco:	{{{Speco}}}
		({{{Speco_da}}}, [[{{{Speco_yaro}}}]])
Binomiala nomo
{{{Binomiala_nomo}}}
({{{Nomo_da}}}, [[{{{Nomo_yaro}}}]])
[[Arkivo:{{{Mapo}}}|200px]]
{{{Expliko_di_mapo}}}

Vito esas sarmentoza arboreto di Vitaci, ante nomizita Ampelidaci larja kultivo per su frukti en grapi, la vit-bero, do onu tiras vino. Olu existas nekontebla varii kultive nomizita vit-speci : cabernet, chardonnay, merlot, pinot, sauvignon, etc. La vit-kulturo okupas cirkume 8 milioni hektari en la mondo e produktas proxim 300 milioni hektolitri di vino. Aljeria dum Franca koloniigo produktis bona ed alkoholoza vini, ma pos mohameda influo maxim reduktabas produktado.

Klasika klaseso : Vitis vinifera L.

To esas kultiva speco de nememorebla en Europa, en weste di Azia (Mez-Oriento), Kaukazia e norde di Afrika, ma ke onu povas trovar en esto subspontana, note en sude di Francia. Olu esis introduktar en omna kontinenti, e vit-kulturo havas prenar di la importo en Kalifornia, Chili, Australia, Sudafrika e Chinia.

Sulo vit-plantacita nomas su viteyo.

deskripto

Vito esas sarmentoza arboreto qua ligas su ad suporti per di helici. La stipiti, talita en kulturo, povas atingar en naturo di tre longesi klimanta en la arbori. La folii kon palma nervaturo komportas kin precipua lobi plu o min distranchita, ed esas formale di kordio en la bazo. La flori esas tre mikra, verdatra e grupita en kompoza grapi. La matura frukti esas beri ye variana formo e koloro. Oli esas blanka, flavatra, violea o nigra, e preske sempre nigra ye sovaja esto. Fina deskripto di form-variani di folii e di frukti esas necese per identifikar la vit-speci. Ta esas la objekto di la ampelografio.

Kulturo

Multopleso

• semi
• stekado
• markotado

Planto

Planto facas su yed iterembro.

Sterkizo

Organika materio

L'organika materio ne esas direte nutrivo per la planto. Olu aportas a sulo di nekare-ebla per sua fertileso.Olu devas esar celas en la prima cm di tero, por dekompozar su sempre koram poka oxo. Olu povas esar animala od (e precipue) vejetala origino. L'animala materio esas plu pri konsiderar kom dungo aportita precipue nitro. La vejetala materio devas provenar di vejeti « matura » (Olu dicas lignita) e fermentebla (la folii di platano o la palio di rizo, exemple, ne facas por bona raporti, nam tre poka fermentebla).
La bezoni di restituco kalkulas en funciono di sulotipo e di klimato. Onu donas kom mez-valoro, per mantenado, la equivalanto de 5 til 15 tuni per yaro e per hektaro di sterko.

Enemiki

Klimata ataki

• kombustajo di yuno
• sekajo
• fulmino
• frosto
  • protekto nam sulo-kovrilo e granda ventili por movar plu varma aero de 30 m vers baso.
• grelo

Ne parazita morbi

Manko di boro