Organizuro di Amerikana Stati
L'Organizuro di Amerikana Stati, OAS (Organization of American States - sama abreviuro en l'Angla, ed Organisation des États Américains en Franca, Organização dos Estados Americanos en Hispana, e Organização dos Estados Americanos en Portugalana, la tri kun abreviuro OEA) esas internaciona organizuro formacita per 35 nedependanta stati di Amerika. Lua chartro establisesis ye la 30ma di aprilo 1948. Lua unesma prezidanto esis Kolumbiana Alberto Lleras Camargo, e nune esas José Miguel Insulza.
L'unesma artiklo de lua chartro dicas ke la skopo kande l'OAS kreesis esus "atingar un ordino di paco e yusteso, augmentar la solidareso inter la landi, plufortigar la kunlaborado, e defensar la suvereneso, teritoriala integreso, e la nedependo di lia membri".
Dum la yari 1990ma pos finir la kolda milito, l'OAS adoptis nova skopi:
- promocar demokratio: de 1962 til 2002 OAS sendis observeri por akompanar elekti en membra stati en plu kam 100 okazioni. L'organizuro anke verkas por helpar landi detektar ed impedar korupto.
- Verkar por paco: reprezenteri di OAS suportis paco-procedi en Nikaragua, Surinam, Haiti e Guatemala.
- defensar homala yuri.
- Favorar libera komerco.
- Kombatar trafiko di drugi.
- Promocar tolerebla developo, ed extirpar extrema povreso.
Ye la 22ma di januaro 1962 la membri di OAS suspensis la membreso di Kuba en l'organizuro pro lua adopto di komunismo, ma ye la 3ma di junio 2009 la 39ma asemblajo di OAS levis la suspenso. Equadorana ministro di exteral aferi, Fander Falconí, deklaris dum la 39ma asemblajo, ke la suspenso di Kuba eventis "dum kolda milito, segun la cenaro di kolda milito", e ke "kolda milito finis nun [ye la 3ma di junio 2009]. L'eroro facita [ye 1962] ne povos esar eterna".