Batalio di Verdun
| Batalio di Verdun | |||
| |||
| Franca trancheo en nord-esto di Francia. | |||
| Konflikto: | Unesma mondomilito | ||
| Dato: | 21ma di februaro til la 18ma di decembro 1916 | ||
| Loko: | Verdun-sur-Meuse, Francia | ||
| Rezulto: | Taktikala vinko di Francia | ||
 Francia
|
↔ | .svg){kind=small} Germana imperio
| |
| Philippe Pétain Robert Nivelle |
↔ | Erich von Falkenhayn princo Wilhelm | |
| Cirkume 30 000 ye la 21ma di februaro 1916. Cirkume 150.000 | ↔ | Cirkume 150 000 ye la 21ma di februaro 1916 | |
| 163 000 morti, 260 000 vunditi | ↔ | 143 000 morti; 236 000 vunditi | |
La batalio di Verdun esis la precipua batalio en westala fronto dum l'unesma mondomilito, inter Germana e Franca armei de la 21ma di februaro til la 19ma di decembro 1916 proxim Verdun-sur-Meuse, nord-estala Francia. Ol produktis plua kam 250.000 morti e plua kam 500.000 vunditi. Ol esis la duesma maxim longa e la duesma maxim sangoza batalio di la milito, dop la batalio di Somme.
Preludio
[redaktar | redaktar fonto]
De l'Antiqueso til la milito Franca-Prusiana l'agro di Verdun sempre esabis desfacila loko por bataliar. En 1914, la regiono esabis fortifikita per povoza sistemi di artilrio.
Kande l'unesma mondomilito komencis, Germani atakesis dal Franci e Britaniani che westala fronto, e dal Rusi che estala fronto. Li savis ke la sola formo por impedar ataki en la du fronti esus avancar en sep semani vers Paris, adweste, e pose kombatar la Rusi. L'unesma fazo dil Germana atako esis sucesoza: li kaptis granda parto di Belgia e parto di la nordo di Francia. Tamen, Germani haltigesis an la rivero Marne, e balde la milito che la westala flanko konvertesis en batalio di tranchei. L'armei enterigis su en tranchei, e la movanta milito finis. La fronto divenis stabila alonge lineo longa de 750 kilometri, qua iris de la Norda maro til Suisia. Rapide la konflikto semblis durar plu multe kam previdita.
En 1915, omni probis ruptar linei enemika: Germani probis to lor la duesma batalio di Ypres; Britaniani probis to lor la batalio di Neuve Chapelle; e Franci probis to lor la duesma batalio di Champagne. Omna armei faliis, e subisis multa perdaji.
En februaro 1916, Franci deskovris ke Germani preparabis atako an la zono di Verdun, tamen la mala vetero tardigis ol per 1 semano, do permisinta Franci sendar 2 divizioni a la regiono. Lor, Franci havis 34 batalioni e 300 kanoni e kanoneti en la regiono, kontre 72 batalioni e 1400 kanoni Germana.
L'unesma monati
[redaktar | redaktar fonto]
Germani projetis atakar ye la 12ma di februaro 1916. Tamen nebulo, pluvegi e forta venti tardigis l'atako per 1 semano. Ye 7:15 kloki la 21ma di februaro, Germani komencis intensa bombardo qua duris dum 10 hori, e lansis 1 milion projektili, inkluzite venenoza gaso, per lia 1400 kanoni ed obusi, alonge 40-kma fronto. Li pose lansis atako kun tri armeokorpi, qui uzis unesmafoye flamo-jetili por netigar tranchei.
Til la sequanta dio, Germani avancis 5 kilometri, e koaktis Franci retretar. Til lore, pro la mala komuniki, la Supra Komando Franca ne savis pri la graveso dil atako Germana. Ye la 24ma di februaro la defenseri Franca del 30ma Armeokorpo recevis neexpektita helpo da la 20ma Armeokorpo komandita da generalo Maurice Balfourier, e to salvis li de katastrofoza destino. Dum la nokto, Franca generalo Édouard de Castelnau konsilis generalo Philippe Pétain pri rinforcar Verdun. Samatempe, Germana trupi kaptabis Beaumont, Fosses des Bois, Caurières des Bois e preparabis atako kontre Fort Douaumont. Pétain preparis du defenso-linei alonge la du rivi dil rivero Meuse, e lia skopo esis tardigar l'avanco Germana. Ye la 29ma di februaro Germana avanco lenteskis pro nivado e pro feroca rezisto dal 33ma Infantriala Regimento Franca. To posibligis Franci sendar plusa 90 mil soldati e 23 mil tuni di municioni per ferovoyo de Bar-le-Duc til Verdun.
Pro lua komencala rapida avanco, Germani perdis kapaceso pri uzar tota la povo de lia artilrio. Altalatere, la bataliagro transformesis en fangoza tereno pro la sencesa bombardi, qua desfaciligis l'avanco dil atakeri. La movo adsude dil infantrio Germana atraktis la reakto del artilrio Franca, situita an la kontrea rivo dil Mosa. Do, kande Germani fine kaptis Douaumont, li perdabis 4 regimenti preske komplete. La nedecideso Germana permisis Franci riorganizar lia trupi.
Nekapabla pri avancar direte vers Verdun, Germani decidis lansar atako en la sinistra rivo dil Meuse, che la kolini di Cumières-le-Mort-Homme ye la 6ma di marto, e Fort Vaux ye la 8ma di marto. Dum tri monati li kaptis la vilaji Cumières e Chattancourt weste de Verdun, dum Fort Vaux kapitulacis ye la 7ma di junio. La perdaji esis tre granda por amba flanki: dum la fino di marto, Germani perdabis 81.607 soldati kontre 89.000 Franci.[1]
Quante plu la lukti duris, tante plu la desavantajo Germana kreskis. La boski quin li uzis por celar lia artilrio diminutabis pro la bombardi, e l'uzo di flamo-jetili ja ne esis tam efikiva. Fakte, la soldati qui uzis flamo-jetili divenabis emi, pro ke lia kombustivuyi explozis kande kugli perforis li, e l'explozi anke mortigis la vicina soldati. Che la kolino 304, addextre Mont-Homme, Franci muntis artilrio e mitraliosi por haltar Germana avanco. Do, Germani decidis atakar la kolino 304, fine kaptita da li ye la 20ma di marto.
Germani duris avancar, ed ye la 31ma di marto li kaptis Malancourt, ye la 5ma di aprilo li kaptis Haucourt, ed la 8ma di aprilo li kaptis Béthincourt. Ye la 9ma di aprilo li decidis lansar grand atako en amba rivi dil rivero Meuse: 17 treni plenigita per municioni e mili di soldati uzesis por l'atako. La kombati esis feroca, e la kolino kovresis per kadavri. Ye la 5ma di mayo Germani decidis koncentrar 500 peci di artilrio en 2 km-a lineo, qua bombardis Franca pozicioni dum du dii ed impozis a li teribla perdaji. Pos 3-dia kombati, Germani kaptis la kolino 304 e til la fino di mayo li kaptis Mort-Homme e Cumières-le-Mort-Homme.
Malgre l'avanci an la sinistra rivo dil Meuse, an la dextra rivo la situo por la Germani ne esis bona. Dum la sequanta monati l'avanci esis minima, dum ke la perdaji di la trupi esis serioza. Tamen, la komando Germana kredis ke lua armeo povus suportar nova ataki, dum ke Franca armeo, kontree, ne povis rezistar.[1] La vereso esis ke la kombati produktis severa perdaji en amba armei: til mayo Germani perdabis 126.000 homi, kontre 133.000 homi Franca. Pos 3 1/2 monati, Verdum divenabis ne "strategiala loko", ma "honor-kazo" por la Franci. L'armeo Franca decidis mantenar kontrolo di la vilajo irgequale la kusto. La rezulto esis la feblesko di lua trupi, pro la granda mortado.
Mayo til decembro
[redaktar | redaktar fonto]Dum la komenco di mayo, Pétain recevis promoco por komandar la Grupo di Armei de la Centro (Groupe d'armées du centre, GAC) e la generalo Robert Nivelle remplasis ilu por komandar la 2ma Armeo. De la 4ma til la 24ma di mayo Germani atakis la westala rivo cirkum Mort-Homme. Li kaptis la norda taluso di la kolino 304 ye la 4ma di mayo. Pos la 10ma di mayo, Germana ataki esis limitizita a poka loki.
Dum la fino di mayo, Germani preparis ataki por kaptar Fort Vaux e Thiaumont. Li havis 2.200 peci di artilrio, inkluzite 13 grandega kanoni "Big Bertha", kontre 1.777 peci Franca. Franci lernis quale protektar su del ataki: dum la jorno li celis en tranchei exter la fuorto, e protektis su interne la fuorto dum la nokto. Ma anke la Germani havis problemi: li povis uzar nur 4 ek la 13 "Big Bertha", pro ke la kontinua uzo domajabis l'altri.
La sequanta skopo Germana esis Fort Souville. Ye la 22ma di junio la Franca defenseyo bombardesis per obusi plenigita per venenoza gaso difosgeno, qua mortigis plua kam 1.600 soldati.[2] La sequanta dio, ye 5:00 kloki, Germani atakis alonge 5-kma fronto sen opozo til cirkume 9:00 kloki, kande komencis kelka reakto Franca. Germani kaptis Chapelle Sainte-Fine, ma Franci rapide rikaptis ol. L'atako haltis kande la provizuro di aquo Germana finis. Li ne povis kaptar Souville, tamen la kombati cirkum ol duris til la 6ma di septembro.
Kande mayo finis, Franci ja perdabis cirkume 185 mil soldati, ed en junio Germani ja perdabis 200 mil soldati.[3] La komenco di la batalio di Somme ye la 1ma di julio obligis Germani translojar kelka artilrio de Verdun, e to signifikis strategiala vinko Angla-Franca.
Fort Souville itere bombardesis ye la 9ma di julio per 60 mil gaso-obusi Germana, qui produktis preske nula efekto pro la Franci ja recevabis maskili kontre gasi. La sequanta dio nova bombardo per 300 mil gaso-obusi facesis, ed ye la 11ma di julio l'infantrio Germana avancis vers la fuorto. Tamen, lia lineo subisis forta atako dal Franca artilrio. La transvivinti atakesis da 60 mitraliosieri Franca, ma 30 soldati klimis la maxim alta punto dil fuorto e povis vidar Verdun. Pos rapida kontreatako Franca li sive retretis, sive kapitulacis. Ye la 15ma di julio Franci lansis kontreatako, ma nula tereno kaptesis.
Ye la 1ma di agosto Germani avancis 800 til 900 metri vers Fort Souville pos surpriz-atako, qua instigis Franca kontreatako dum du semani. Ye la 18ma di agosto Franci rikaptis Fleury, e dum septembro granda parto dil tereno perdita antee rikaptesis. Ye la 29ma di agosto, Paul von Hindenburg remplasis Falkenhayn kom stabo-chefo, e da Erich Ludendorff kom quartermastro-generalo. Ye la 3ma di septembro Franci atakis en amba flanki proxim Fleury, dum ke la kontreatako Germana ye la 4ma e 5ma di septembro faliis. Franci itere atakis ye la 9ma, ye la 13ma, e de la 15ma til la 17ma di septembro.
En oktobro, Francia komencis la 1ère Bataille Offensive de Verdun ("unesma atakema batalio di Verdun") por rikaptar Fort Douaumont. Li lansis 855 264 obusi kontre la fuorto, inkluzite de du giganta kanoni transportita per ferovoyo. Un ek la 400-mma projektili penetris depozeyo ube jacis 7.000 granadi e produktis granda explozo. Germani evakuis Fort Douamont partale, ed ye la 24ma di oktobro ol rikaptesis dal Franci. Cirkume 6.000 Germani divenis militala kaptiti ye la 25ma di oktobro. Tamen, Franci ne sucesis rikaptar Fort Vaux. Ye la 2ma di novembro granda kanoni Franca bombardis Fort Vaux, e Germani evakuis ol. Ye la 5ma di novembro Franci okupabis komplete la tereno perdita ye la 24ma di februaro.
La "duesma atakema batalio di Verdun" komencis ye 10:00 kloki la 15ma di decembro 1916, pos 6-dia bombardo kontre la defenso-linei Germana. La defenso-lineo krulis e 13.500 ek 21.000 Germana soldati perdesis, la maxim multa kaptita.
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ 1,0 1,1 Alistair, Horne:Il prezzo della Gloria, Verdun 1916. Publikigita da BUR. Loko di publikigo: Milano. Dato di publikigo: 1962. Pagino/pagini: 376. Idiomo: Italiana.
- ↑ I., Ousby:The Road to Verdun: France, Nationalism and the First World War. Publikigita da Jonathan Cape. Loko di publikigo: London. Dato di publikigo: 2002.
- ↑ M., Samuels:Command or Control? Command, Training and Tactics in the British and German Armies 1888–1918. Publikigita da Frank Cass. Loko di publikigo: London. Dato di publikigo: 1995.