Fashismo
Fashismo esas ideologio e sistemo politikala di extrema-dextra qua havas karaktero autoritatoza, ultranacionalista, kontre-demokratio e kontre socialismo.[1] La vorto "fashismo" devenas del Italiana vorto fascio, veninta de la Latina fascēs, signifikante "fasko", aludanta l'autoritato di la judiciisti Romana. Fashista ideologio aparis unesmafoye e kaptis la povo en 1922 en Italia, quar yari pos finir l'unesma mondomilito, ante ke ol dissemesis tra altra landi. Fashisti opozis liberalismo, Marxismo ed anarkiismo.
Fashismo prizentas su kom «triesma posibleso» politikala, kun skopo eliminar deskonkordo: la bazo dil organizo di la socio esas forta diciplino ed obedio a la strukturi di povo, e krear forta militala strukturo, e dissemar la militala diciplino tra tota socio e kultar nacionalismo kun forta identeso e violento kontre ti qui judikesas kom "enemiki".
Fashisti kredas ke la demokratio liberala esas obsoleta, e ligesis a la «dekadanta» nacioni qui vinkis l'unesma mondomilito. Li kredis esar necesa la mobilizo di la socio por armeala konflikto, ed anke por konfrontar l'ekonomiala desfacilesi. La konceptajo pri «fashista rejimo» aplikesas a kelka autoritatoza o totalitara rejimi de Europa inter la du mondomiliti, ed a preske tota rejimi di landi qui suportis l'Axo Roma-Berlin-Tokio dum la duesma mondomilito.
Referi[redaktar | redaktar fonto]
- ↑ Stein Ugelvik Larsen, Bernt Hagtvet, Jan Petter Myklebust
(1984). - Who were the Fascists: Social Roots of European Fascism - (Usa)
Citajo: Organized form of integrative radical nationalist authoritarianism