Korsika

Korsika
(Corse)
(Corsica)

Regiono di Francia

Urbo Bonifacio konstruktesis sur klifi apud la litoro.

Chefurbo	Ajaccio
Maxim granda urbo	Ajaccio


Oficala linguo o lingui:	Franca. Altra lingui: Korsikana, Liguriana
Surfaco	8 680 km²

Habitanti Denseso di habitantaro	349 465 (2022) 40 hab./km²
Prezidanto di exekutiva konsilistaro	Gilles Simeoni




Horala zono	UTC+1 (UTC+2 dum somero)


TNP (yaro)	€ 10,3 miliardi (2022)
Reto	www.corse.fr

Korsika (France: Corse; pron. kors; Korsikane: Corsica) esas insulo che Mediteraneo ed un ek la 13 regioni di Francia. Ol jacas weste del Italiana penisulo, sud-weste de kontinentala Francia e norde del insulo Sardinia, qua apartenas ad Italia.

Mem esanta parto de la teritorio di Francia, ol titulizesas "ensemblo teritoriala" segun la lego Franca. "Ensemblo teritoriala" esas regiono kun plua autonomio politikala kam l'altra regioni di Francia, exemple ol havas lokala legifala povo (Asemblajo Korsikana), ed anke havas limitizita exekutiva povi.

Historio

Korsika habitesas de Mezolitiko. Prehistoriala populi de Sardinia trairis la Stretajo Bonifacio (inter la du insuli) cirkume 9000 yari aK. Pos kurta okupo da Kartagani, koloniigo dal anciena Greki ed okupo dal Etruriani, ol divenis parto di la Romana Republiko pos l'unesma Punika milito, ensemble kun Sardinia. En 260 aK, ol divenis provinco de Romana Republiko. An l'insulo produktesis mutoni, mielo, rezino e vaxo, ed exportacesis sklavi.

Quale altra loki de Romana imperio, Korsika invadesis dal Vandali en 550. Pos kurta periodo sub dominaco Bizancana, ol konquestesis dal Lombardi dum la 7ma yarcento. Ol divenis dependo de markezio Toskania, ed avanposteno por lukto kontre Arabi saraceni. Rejulo Pepin la Basa-statura ekpulsis Lombardi e grantis l'insulo por papo Stefanus la 2ma.

Dum Mezepoko, l'insulo apartenis a rejio Aragon de 1325 til lua konquesto dal republiko Genova en 1447. Sub la guvernado da Pascal Paoli Korsika esis nedependanta dum kurta periodo, de 1755 til 1769, pos qua Korsika kompresis da Francia e pozesis sub Franca administrado.

Dum la yari 1960a, kom protesto kontre projeti di Francia pri exekutar nukleala probi en l'olima arjento-mineyi di Korsika, projeti por plen-konstruktar la litoro, e desaparo di la Korsikana linguo e kulturo, komencis existar deziro rpi autonomeso. En 2015 la partiso di nacionalisti Femu a Corsica vinkis l'elekti.

En 2022 mortis la nacionalisto Yvan Colonna. Ol incitis multa violenteso kontre la Franca trupi di ordino. En 2024 Macron, la prezidanto di Francia, elaboris texto qua devas donar autonomeso a Korsika, olqua aceptesis da la parlamento e qua devas posibligar olua konfirmo en la konstituco di Francia.^[1]