Nordrheno-Vestfalia
(Nordrhein-Westfalen)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
Nordrheno-Vestfalia esas Germaniana stato. Kun preske 18 milion habitanti en 2015, ol esas la maxim populoza stato di Germania. Quar ek la dek maxim populoza urbi di Germania - Köln, Düsseldorf, Dortmund ed Essen - jacas en la stato. Lua chef-urbo esas Düsseldorf.
Historio
[redaktar | redaktar fonto]Iulius Caesar esis l'unesma persono qua skribis pri la teritorii weste de Rheno. Lor la regiono okupesis dal Eburones, anciena Germana tribuo. Romani komencis perdar povo en la regiono kande li perdis la Batalio di Teutoburg, dum la yaro 9 di la Kristana ero.
Parti de Vestfalia kontrolesis da Brandenburg-Prusia dum la 17ma e 18ma yarcenti. En 1648 signatesis en Osnabrück e Münster la paco di Vestfalia, qua finis la Milito di Triadek-yari.
Nordrheno-Vestafalia fondesis en la yaro 1946 da la britaniana okupado-povo per la unionigo di Prusiana provinco Vestfalia kun la nordala parto di la Prusiana provinco Rheno. En 1947 la regiono Lippe adheresis a Nordrheno-Vestfalia. Depos 1949 Nordrheno-Vestfalia esas federala stato di la Federala Republiko Germania.
Geografio
[redaktar | redaktar fonto]
Nordrheno-Vestfalia inkluzas basa regioni dil valo dil fluvio Rheno e parto dil alta tereni (Germane: die Mittelgebirge) an la centro di Germania. La stato havas entote 34 083 km² e havas frontieri kun Belgia sud-weste, e Nederlando weste e nord-weste. La montaro Rothaar esas la maxim alta regiono dil stato, kun monti qui superiras 800 metri di altitudo, exemple la monto Langenberg, la maxim alta dil stato, jacante 843.2 metri sur la marala nivelo.
Ultre Rheno, altra importanta aquoflui dil stato esas riveri Ruhr, Ems, Lippe, e Weser. La centrala valo dil Rheno esas importanta regiono di kultivo di vitobero por produktar vino.
Ekonomio
[redaktar | redaktar fonto]
Dum la yari 1950a e 1960a, Nordrheno-Vestfalia konocesis kom "lando di fero e stalo" (Land von Kohle und Stahl). Dum l'epoko pos-milita, la valo di Ruhr esis un ek la maxim importanta industriala regioni di Europa, e kontributis multe por Germana "ekonomiala miraklo" (Wirtschaftswunder). Sektori di mekanikal injeniorarto e produktado di stalo ed altra metali kreskis multe, e nun 37 ek la 100 maxim granda korporacioni di Germania havas sideyi en la regiono, exemple ThyssenKrupp, un ek la maxim granda produkteri di stalo e mekanikal equipuri de la mondo, qua anke produktas navi por mar-armei di multa landi.