Dili
| Dili | ||
| ||
| Dili e l'insulo Atauro. | ||
| Lando: |  Estal Timor
| |
Informo:
| ||
| Fondita ye: | 1520 | |
| Latitudo: | 8°33'31" S | |
| Longitudo: | 125°34'25" E | |
| Altitudo: | 0 m | |
| Surfaco: | 372 km² | |
| Habitanti: | 167 777 (2004) | |
| Denseso di habitantaro: | 466,5 hab./km² | |
| Horala zono: | UTC+9 | |
| Urbestro: | Gaspar Soares | |
Mapo:
| ||
| ||
Dili esas chef-urbo di Estal Timor. Ol jacas ye la norda parto dil insulo Timor. Dili esas la precipua portuo e centro komercala por Estal Timor, e havas cirkume 150.000 habitanti. En Comoro existas anke aeroportuo, rinomizita por la nedependo-duktisto Nicolau Lobato, qua uzesas por komercala e militala flugi.
La skolo-tereni di la Nacionala Universitato di Estal Timor (Universidade Nacional de Timor-Leste, UNTL), l'Universidade da Paz ("universitato di la paco", UNPAZ), e l'Universitato di Dili (UNDIL) jacas en Dili.
Historio[redaktar | redaktar fonto]
Dili fondesis cirkum la yaro 1520 dal Portugalani, qui transformis ol en chef-urbo di Portugalana Timor en 1769, remplasante Lifau, an la nun enklavo Oekusi-Ambeno.
Dum la Duesma mondomilito, malgre ke Portugal restis neutra, l'urbo kurtatempe okupesis dal Australiani e Nederlandani, por preventar invado dal Japoniani. Tamen, ye la 19ma di februaro 1942, 20.000 Japoniani invadis ol, ante okupar komplete l'insulo Timor. Ye la 26ma di septembro 1945, Estal Timor retrodonesis a Portugal dal Japoniani, qui rikonstruktis la substrukturo domajita dum la milito.
Ye la 28ma di novembro 1975, Estal Timor divenis nedependanta de Portugal, ma, ye la 7ma di decembro sam yaro, ol invadesis da Indonezia. La partiso FRETILIN, qua organizis la nedependo-movado de Portugal, komencis gerilera rezisto kontre Indoneziani. Ye la 12ma di novembro 1991, Indoneziana soldati pafis kontre asistantaro dum meso en la tombeyo Santa Cruz homaje di Sebastião Gomes, yuna membro de FRETILIN mortinta dal Indoneziani. Ca evento, nomizita masakro dil tombeyo Santa Cruz, cinematografesis dal jurnalisto Max Stahl, e l'imaji adportis plusa internaciona suporto a la nedependo Timorana.
Pos ke la diktatoro Indoneziana Suharto renuncis en 1998, lua sucedanto Jusuf Habibie aceptis facar plebicito pri la nedependo di Estal Timor. La plebicito eventis dum la sequanta yaro, e 78,5% ek la votinti manifestis esar favorebla a la nedependo. La rezulto stimulis l'iraco di milicii favorebla ad Indonezia, e balde komencis masakri di habitanti ed ataki kontre domi e publika edifici. La ditreso nur kontrolesis pos l'arivo di la paco-trupi dil Unionita Nacioni. Ye la 20ma di mayo 2002, Dili itere divenis chef-urbo di Estal Timor nedependanta.
Geografio[redaktar | redaktar fonto]
La reliefo di Dili esas parte montoza, parte plana.
La klimato dil urbo esas tropikala (Aw segun la klimatala klasifikuro da Köppen) kun du sezoni: sika de julio til oktobro (min kam 21 mm omna monati) e pluvoza (plua kam 100 mm omna monati) de decembro til aprilo. La diala temperaturi varias poke dum la yaro, mezavalore 25°C til 28°C, le maxima varias de 30°C til 31,5°C e le minima varias de 20°C til 25°C.
La mezavalora yarala pluvo-quanto esas 908,8 mm, e la maxim pluvoza monato esas decembro, kun mezavalore 144,9 mm. Inter agosto e oktobro la pluvo-quanto monatala esas infre 13 mm.
Transporto[redaktar | redaktar fonto]
Dili havas l'Internaciona Aeroportuo Presidente Nicolau Lobato. Ol esas l'unika internaciona aeroportuo funcionanta en Estal Timor. Pos 2015, lua portuo komencis recevar krozonavi kun turisti.[1]
La transporto en la urbo facesas precipue per furgoni por pasajeri nomizita lokale mikrolets.[2] Ank existas taxii, ed autobusi qui ligas Dili ad altra urbi.[3] Paromi, qui transportas anke vehili e vari, ligas l'insulo Atauro a Dili.
Referi[redaktar | redaktar fonto]
- ↑ (13ma di junio 2015) Timor-Leste recebe com êxito enchente de turistas de cruzeiro australiano (Portugalana). Sapo 24. URL vidita ye la 20ma di mayo 2018.
- ↑ O Microlet é um transporte público colectivo (Portugalana). URL vidita ye la 20ma di mayo 2018.
- ↑ http://www.portalconsular.itamaraty.gov.br/seu-destino/timor-leste#transportes