Internaciona kriminala korto
L'Internaciona kriminala korto (France cour pénale internationale, Angle International Criminal Court) esas internaciona organizuro kreita por judiciar individui pro krimini di gentocido, krimini kontre homaro, milito-krimini ed atako-militi, quankam nune ol ne povas exercar judiciala resortiso pri atako militi[1].
En oktobro 2009 110 landi esis membri di la korto[2], e 38 plusa landi signatis la pakto ma ne ratifikis ol til ta dato.
La korto establisesis en 1998 ma komencis funcionar ye la 1ma di julio 2002. Lua sideyo jacas en Den Haag, Nederlando.
Til nun, la korto komencis inquesti en 4 kazi: pri la nordo di Uganda, pri Demokratial Republiko Kongo, pri Centrafrika e pri Darfur, Sudan. La korto akuzis 14 personi, di qui 7 restas fuganta, 1 spontane aparis antee en la Korto, 2 mortis e 4 enkarcerigesis. L'unesma persono judiciita da la Korto esis Thomas Lubanga de la Demokratial Republiko Kongo.
Historio
[redaktar | redaktar fonto]L'ideo pri establisar internaciona korto por judiciar milito-krimini aparis en 1919 dum la konfero pri paco en Paris. La questiono prizentesis a la Ligo di la nacioni en 1937 ma nulo facesis. En 1948 dum la judicii di Nürnberg l'ideo itere aparis, por judiciar nacional-socialisti.
En 1989 Arthur Napoleon Raymond Robinson, lore chefministro di Trinidad e Tobago prizentis l'ideo pri internaciona kriminala korto por kombatar la komerco di drogi[3]. Dum verki en la esbosuro di la statuto di la korto, l'internaciona komunitato komencis judiciar milito-krimini en Yugoslavia e Rwanda. Ta judicii demonstris la bezono di permananta internaciona kriminala korto. Til la 11ma di aprilo 2002 60 landi ratifikis l'Estatuto di Roma, e la pakto efikeskis.