Ekonomio di Arjentinia
| Ekonomio di Arjentinia | ||
|---|---|---|
| Pekunio | Arjentiniana peso | |
| Internaciona organizuri | OMC, Mercosur, PROSUR, G-20 | |
| Statistiki [1] | ||
| Totala nacionala produkturo (TNP) | US$ 1 234 miliardi (2023) | |
| Rango TNP | 28ma[2] maxim granda | |
| Kresko di TNP | -1,61% (2023) | |
| TNP po persono | US$ 27.100,00 (2023) | |
| TNP segun sektoro | agrokultivo 5,9%, industrio 25,1%, servadi 53,1% (2023) | |
| Inflaciono | 25,7% (2017) | |
| Habitantaro sub la povreso-lineo | 35,50% (2019) | |
| Laboro-povo | 22 286 000 (2024) | |
| Laboro-povo segun okupo | agrokultivo 5,3%, industrio 28,6%, servadi 66,1% | |
| Chomeso | 7,9% (2024) | |
| Komercala parteneri [1] | ||
| Exportaci (US$) | 82 947 milioni (2023) | |
| Exportaci - precipua produkturi | produkturi ek soyo, maizo, kamioni, soyo-oleo, kruda petrolo (2023) | |
| Precipua parteneri | Brazilia 18%, Usa 9%, Chili 8%, Popul-Republiko Chinia 8%, India 4% (2023) | |
| Importaci (US$) | 92 300 milioni (2023) | |
| Importaci - precipua produkturi | soyo, vehili e kompozanti, rafinita petrolo, naturala gaso, automobili (2023) | |
| Precipua parteneri | Brazilia 23%, Popul-Republiko Chinia 20%, Usa 12%, Paraguay 5%, Germania 4% (2023) | |
| Publika financi [1] | ||
| Extera debo | 74 362 milioni (2023) | |
| Revenuo totala (US$) | 113 553 milioni (2022) | |
| Spenso totala (US$) | 138 622 milioni (2022) | |
| Noto: Ecepte kande kontree mencionata, valori en ca tabelo esas en Usana dolari | ||
L'ekonomio di Arjentinia esas la 2ma maxim granda de Sud-Amerika, dop Brazilia. La lando havas granda quanti di naturala resursi, exemple petrolo, naturala gaso, diversigata agrokultivo kun uzo di moderna teknologio, ed altri. LUa produktado di vino esas importanta, e la precipua varietato di vitobero kultivata en la lando esas malbec. Arjentinia anke havas habitantaro kun alta eduko-nivelo, diversigata industrio ed ekonomio kun granda exportaco.
Plu kam 100 yari ante nun, Arjentinia esis un ek la maxim developita landi de la mondo. Tamen, ol subisis severa ekonomiala krizi dum la 20ma yarcento. En 2001, eventis la maxim mala krizo de Arjentiniana historio, kun severa deskresko di la ekonomio. La kurso di kambio establisita dum la guvernerio di Carlos Saúl Menem (de 1989 til 1999), kande 1 peso egalesis 1 Dolaro di Usa, finis dizastroze en 2002, dum la guvernerio di Eduardo Duhalde. La TNP falis per 18% ta yaro, e 60% de la habitantaro falis sub la povreso-lineo.
Pos 2003, dum l'administrado di Néstor Kirchner, l'ekonomio rekuperis e kreskis durante til 2009, kande ol deskreskis 2,5%,[1] pro l'efekti dil internaciona krizo. L'administrado di Cristina Fernández de Kirchner probis stimular l'ekonomio e kontrolar l'inflaciono. En mayo 2012, Kongreso di Arjentinia aprobis la rinacionaligo di la petrolo-kompanio YPF, qua komprabis dal Hispana kompanio Repsol dum l'administrado da Carlos Saúl Menem.[1]
Ye la 17ma di decembro 2015, peso minvalorigis per 40%,[3] la maxim granda minvalorigo di la monetaro pos 2002, kande l'alparo kambiala finis.[4] En januaro 2016 ol minvalorigis pluse. To produktis diminuteso dil interna merkato e la chomeso superiris 10%. La monatala inflaciono atingis 6,7% en aprilo ta yaro.
En 2017 l'ekonomio durigis kreskar, preske 3%. La guvernerio facis reformi en la sistemi fiskala e pensionala. Pos restar izolita dum kelka yari, la lando asumis la inicio di gastigar importanta konferi, exemple la renkontro di Mondala Ekonomiala Forumo en Latin Amerika.[1]
Ye la 10ma di decembro 2023, Javier Milei asumis la prezidanteso di la lando, ed ye la 21ma di decembro sam yaro il anuncis dekreto por modifikar diversa reguli di Arjentinian ekonomio, exemple lu demisionis 5000 employisti de publika sektoro, ed anuncis projeto por adoptar la dolaro di Usa kom monetaro. Dum l'unesma 6 monati di lua prezidanteso, la povreso augmentis de 41.7% til 52.9% de la habitantaro. Kande Milei asumis la prezidanteso, l'yarala inflaciono esis 211%, ed atingis 289% en aprilo 2024. Pose ol falis infre 200% en oktobro 2024. La monatala inflaciono diminutis de 25% en decembro 2023 til 8,8% en aprilo 2024, e 2,5% en februaro 2025.
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Arjentinia - The World Factbook - Publikigita da CIA. URL vidita ye 3ma di junio 2025.
- ↑ https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/real-gdp-purchasing-power-parity/country-comparison
- ↑ «El final del cepo cambiario: el peso argentino se deprecia el 30 % y amenaza con avivar más la inflación. La liberalización del control de cambios deriva de una fuerte devaluación de la moneda. Argentina libera el control de capitales» - Autoro: Rebossio, Alejandro. Publikigita da El País (Madrid).. Dato di publikigo: 17ma di decembro 2015.
- ↑ «El peso argentino recorta pérdidas tras devaluación: la moneda cayó 26 % tras registrar en la mañana su menor nivel desde 2002; el movimiento se debe a la eliminación de los controles cambiarios en la nación sudamericana», artículo del 17 de diciembre de 2015 en el sitio web CNN Expansión (Atlanta).