Matro Teresa
| Matro Teresa de Kalkuta | ||
| ||
| Okupeso: | monakino katolika | |
| Lando: |  Albania
| |
| Naskodato: | 26 di agosto 1910 | |
| Nasko-loko: | Skopje, Otoman imperio | |
| Mortodato: | 5 di septembro 1997 | |
| Morto-loko: | Kolkata, India | |
| Retoloko: | https://motherteresa.org | |
Matro Teresa, konocata en la katolika eklezio kom Santa Teresa di Kalkuta (naskinta kom Anjezë Gonxhe Bojaxhiu; 26 agosto 1910 - 5 septembro 1997), esis Albanian-Indiana katolika monakino e misionero.
El naskis en Skopje (nun la chefurbo di Norda Macedonia), lore parto di la Vilayet di Kosovo dil Otoman-Imperio. Pos habitar Macedonia dum dek-e-ok yari el translojis ad Irlando e pose ad India, ube el habitis dum granda parto di sua vivo.
En 1950 Teresa fondis la Misioneri di Karitato, katolika religiala kongregaciono qua havis plu kam 4.500 fratini ed esis aktiva en 133 landi en 2012. La kongregaciono jeras hemi por homi mortanta pro HIV/AIDS, lepro e tuberkloso; supo-koqueyi; dispensarii e movebla kliniki; konsilo-programi por pueri e familii; orfanerii e skoli. Membri, qui vovas chasteso, povreso ed obedio, anke profesas quaresma vovo: "totkordie gratuite servar le maxim povra".
Teresa recevis plura honori, inkluzanta la Ramon Magsaysay-Paco-Premio en 1962 e la Nobel-Paco-Premio en 1979. El kanonizesis (agnoskesis dal eklezio kom santo) ye 4ma septembro 2016, e l'aniversario di elua morto (5ma septembro) esas elua festo-dio.
Kontroversala figuro dum elua vivo e pos elua morto, Teresa admiresis da multi pro elua karitatala laboro. El laudesis e kritikesis pro elua opozo kontre aborto, e kritikesis pro mala standi en elua domi por mortanti. Elua oficala biografio skribesis da Navin Chawla ed editesis en 1992, ed el esas la temo di filmi ed altra libri.
Frua vivo
[redaktar | redaktar fonto]Teresa naskis kom Anjezë Gonxhe (o Gonxha) Bojaxhiu; Anjezë esas linguala parento di "Agnes"; Gonxhe signifikas "rozburjono" o "floreto" en la albaniana) ye 26ma agosto 1910 aden Kosovan-Albaniana familio en Skopje. El baptesis en Skopje, un dio pos elua nasko. El pose egardis 27ma agosto, elua bapto-dio, kom sua "vera naskodio".
El esis la maxim yuna filio di Nikollë e Dranafile Bojaxhiu (Bernai). Elua patro, qua partoprenis albaniana komuneso-politiko en Macedonia, mortis en 1919 kande el evis ok yari. Il forsan devenis de Prizren, Kosovo, ed elua matro forsan devenis de vilajo proxim Gjakova.
Segun biografio da Joan Graff Clucas, dum sua frua yari Teresa facinesis da naraci pri la vivi di misioneri e lia servo en Bengal; evinte 12, el konvinkesis ke el devas konsakrar su a religiala vivo. Elua rezolvo forteskis ye 15ma agosto 1928 dum ke el pregis che la templo di la Nigra Madono di Vitina-Letnice, ube el ofte pilgrimis.
Teresa livis hemo en 1928 evinte 18 por adherar la Fratini di Loreto che Loreto-Abadeyo en Rathfarnham, Irlando, por lernar la Angla skope divenar misionero; la Angla esis la doco-linguo di la Fratini di Loreto en India. El ne plus vidis sua matro o fratino. Elua familio habitis Skopje til 1934, kande li translojis a Tirane.
El arivis en India en 1929 e komencis sua noviceso en Darjeeling, en Himalaya, ube el lernis Bengali e docis che la Skolo di St. Teresa proxim sua kuvento. Teresa facis sua unesma religiala vovi ye 24ma mayo 1931. El selektis nomizeso pro Thérèse de Lisieux, la patron-santo di misioneri; pro ke altra monakino ja selektabis ta nomo, Agnes selektis la hispana espelo (Teresa).
Teresa facis sua solena vovi ye 14ma mayo 1937 dum ke el docis che Loreto-kuvento-skolo en Entally, estala Kalkuta. El servis ibe dum preske duadek yari, e divenis skolestro en 1944. Malgre ke Teresa juis docar che la skolo, el sempre plu desquieteskis pri la povreso qua cirkondis el en Kalkuta. La Bengal-famino di 1943 adportis mizero e morto al urbo, e la Dio di Direta Ago di agosto 1946 iniciis periodo di violento inter Islamani e Hinduisti.