Finlando kom gubernio en Suedia

Finlando esis gubernio en Suedia til yaro 1808. On dicas, ke Finlando esis inter l’ ocidento e l’ oriento e ofte divenis kombat-agro di Suedia e Rusia.

11ma yarcento

• 1042 - Grand-princo di Novgorod Vladimir igar expediciono en Häme.
• 1053 - Papo nomizas Adalbert kom arkiepiskopo di omna populi di la Nordo.

12ma yarcento

• 1149 - Hämeani igas expediciono kontra Novgorodani e Votiani, ma li sukombas.
• 1155 - Unesma krucomilito en Finlando. Gradope Finlando anexesas al rejio di Suedia.
• 1155-1156 - Angla Henrik divenas l'unesma episkopo di Finlando.
• 1156 - Domo-posedanto Lalli de Köyliö mortigas episkopo Henrik per hakilo.
• 1186 - Militala expediciono da Novgodorani til Häme.
• yari 1190a - Dani igas voyaji til rivo di Finlando.

13ma yarcento

• 1220-1245 - Tuomas kom episkopo di Finlando.
• 1229 - Papo donas pagana kulto-loki ad episkopo di Finlando.
• c. 1230 - Episkopeyo translojas de Nousiainen til Koroinen (apud Turku).
• 1237 - Hämeani revoltas.
• 1239-1239 od 1258-1259 - Komto Birger duktas krucomilito a Häme (duesma krucomilito).
• 1240 - La trupi di episkopo Tuomas sukombas batalio en Neva-fluvio kun Novgorodana Aleksandr (Aleksandr Nevski).
• 1249 - Unesma monakeyo di Dominikani fondesas en Turku.
• 1277 - Rejo Maunu (Magnus) donas yuro a Pirkkalaani impostar Laponi.
• 1280 - Kavaleyala domegi divenas libera de imposto, e gradope nobelaro komencas naskar.
• 1281 - Katolik eklezio divenas libera de imposto.
  
• c. 1290 - Katedraleto esas konstruktita en Turku. Episkopeyo translojas ibe de Koroinen.

14ma yarcento

• 1290-1308 - Maunu 1ma, unesma Fina, kom episkopo di Finlando.
• 1293 - Triesma krucomilito a Karelia da Tyrgils Knutson. Ilu fondas forteso di Viipuri (Viborg) por protektar esta frontiero di Suedia.
• 1300 - Katedraleto di Turku inauguresas.
• 1309 - Turku esas mencionita en literala fonti unesme kom urbo.
• 1313 - Unesme Finlandani esas mencionita kom laureati di universitato di Paris.
• 1316 - Protektanta letro da rejo Birger a mulieri di Karelia; on deklamas t.d. mulierala paco.
• 1323 - Suedia e Rusia igas paco en Pähkinäsaari. Unesma limito inter Suedia e Rusia esas definita.
• 1344 - Unesme Finlando esas mencionita kom Est-lando.
• c. 1350 - Pesto, la Nigra Morto, atingas anke Finlando. Rejo Maunu (Magnus) Erikson ediktas legi por la lando e l'urbi.
• 1362 - Rejo Hakon donas ad Est-lando (Finlando) yuro patroprenar elekto di rejo.
• 1397-1521 - Dania, Norvegia e Suedia unionas su a Kalmar-uniono e havas komuna rejo.

15ma yarcento

• 1403 - Viipuri (nuna Viborg) ganas urbala yuri.
• 1409 - On impresas propra moneti en Turku.
• 1412-1450 - Maunu (Magnus) 2ma Tavast kom episkopo di Turku.
• 1475 - On komencas konstruktar fortreso Olavinlinna (en nuna Kuopio) pro protektar esta limito.
• 1489-1500 - Maunu (Magnus) 3ma Särkilahti kom episkopo di Turku.
• 1495-1497 - Milito (l'Ancien Iraco) inter Suedia e grandprincio di Moskva (Rusia). La pulvereyo di fortreso di Viipuri (Viborg) explozas (l'Explozo di Viipuri). Dani spolias suda rivo di Finlando.

16ma yarcento

• 1509 - Daniana pirati di Otto Rud spolias Turku.
• 1510-1522 - Arvid Kurki kom lasta katolika episkopo di Finlando.
• 1521 - Gustaf Vasa esas elektita kom regento di Suedia.
• 1523-1560 - Gustaf 1ma Vasa kom rejo di Suedia.
• 1527 - Kunveno di stato en Västerås exekutas la rektifikigo di religio ed imperas ke on mustas proklamar la vorto di Deo “pure”.
• 1528 - Martti Skytte konsekracesas kom episkopo sen papal aprobo.
• 1543 - Unesma libro en Finlandana, ABC-kiria (ABC-libro), da Mikael Agricola publikesas en Stockholm.
• 1544 - Vasa-familio ganas heredala yuro sur krono.
• 1547 - Kustaa Fincke divenas guberniestro di Olavinlinna. Populizo di interna Finlando komencas.
• 1548 - Nova Testamento (Se Wsi Testementi) tradukita da Mikael Agricola esas publikigita.
• 1550 - Gustaf Vasa imperas fondar Helsinki.
• 1554 - Mikael Agricola divenas episkopo di Turku.
• 1555-1557 - Milito kontra Rusia. Mikael Agricola esas un ek negocianti, ma il mortis sur retro-voyo en Kuolemanjärvi en 9ma di aprilo 1557.
• 1556-1563 - Johan Vasa kom duko di Finlando. Il havas kun Katarina Jagellonica renesanco-korto en kastelo di Turku.
• 1560-1568 - Erik 14ma kom rejo di Suedia.
• 1568-1592 - Johan 3ma kom rejo di Suedia.
• 1569 - Rango di nobleso divenas heredabla en Suedia.
• 1570-1595 - Milito kun Rusia (t.d. Longa Iraco).
• 1581 - Johan komencas uzar la titulo di grand-princo di Finlando.
• 1592-1599 - Sigismund kom rejo di Suedia.
• 1595 - Täyssinä-paco finas Longa Iraco.
• 1596-1597 - Revolto (t.d. Mazo-Milito) da rurani.
• 1599 - Duko Karl venas Finlando ed igas exekutar la nobeli, quo suportas la rejo.

17ma yarcento

• 1599-1611 - Karl la 9ma Adolf kom rejo di Suedia.
• 1611-1632 - Gustaf la 2ma Adolf kom rejo di Suedia.
• 1617 - Stolbova-paco kun Rusia. Gubernio di Käkisalmi (nordala Karelia) esas anexita a Suedia.
• 1623 - Korto-tribunalo fondesas en Turku.
• 1630 - Gimnazio fondesas en Turku. Finlandana soldati (hakapeliti) partoprenas en 30-yarala milito en Germania.
• 1632-1654 - Kristina kom rejo di Suedia.
• 1637-1640 - Per Brahe generalo-guberniestro di Finlando.
• 1638 - Unesma postala voyi esas organizita.
• 1640 - Akademio (universitato) fondesas en Turku.
• 1642 - Tota Biblo en Finlandana linguo publikeskis.
• 1648-1651 - Per Brahe itere divenas generalo-guberniestro di Finlando.
• 1654-1660 - Karl 10ma Gustaf divenas rejo di Suedia.
• 1660-1697 - Karl la 11ma divenas rejo di Suedia.
• 1682 - Segun nova sistemo farmisti mustas alimentar soldati por armeo (en Fina: ruotujakolaitos). Segun Granda Reduktio feudi di nobeli divenas posedajo di krono.
• 1695-1697 - Vasta famino, c. la triimo ek la habitantaro mortas pro hungro e morbi.
• 1697-1718 - Karl la 12ma divenas rejo di Suedia.

18ma yarcento

• 1700-1721 - Granda Nordala Milito kontre Rusia. Rusia okupas Finlando 1714-1721 (t.d. Granda Iraco).
• 1719 - Nova rejimo-formo subversas absoluta povo di rejo.
• 1719-1720 - Ulrika Eleonora kom rejo di Suedia.
• 1720-1751 - Fredrik 1ma kom rejo di Suedia.
• 1721 - Paco en Uusikaupunki finas la Granda Nordala Milito. Karelia e Sud-est-Finlando esas perdita a Rusia.
• 1734 - Nova legi por tota stato.
• 1741-1743 - T.d. Milito di Chapeli. Finlando esas itere okupita dal Rusi (t.d. Mikra Iraco).
• 1743 - Paco en Turku finas Mikra Iraco.
• 1747 - On komencas konstruktar Fortreso di Finlando (en Fina: Viapori, en Sueda: Sveaborg) apud Helsinki.
• 1751-1771 - Adolf Fredrik kom rejo di Suedia.
• 1762 - De Pomeria retrovenanta Fina soldati portas unesma potati.
• 1771 - Unesma jurnalo en Finlando (en Sueda) Tidningar utgifne af et Sällskap i Åbo komencas publikigesar.
• 1771-1792 - Gustaf la 3ma kom rejo di Suedia.
• 1772 - Gustaf la 3ma kaptas plua povo. Finlandana oficeri partoprenas kom federiti.
• 1775-1776 - Unesma Fina-linguala jurnalo Suomenkieliset Tieto-Sanomat esas editita da Antti Lizelius.
• 1779 - Oficero-skolo esas fondita en Kuopio, en 1781 ol translacesas en Rantasalmi.
• 1788-1790 - Milito di Gustaf (kontra Rusia). Finlandana oficeri (Anjala-Uniono) igas projeti por nedependo di Finlando. L’ oficeri esas punisita e rejo augmentas sua povo.
• 1790 - Paco en Värälä finas la Milito di Gustaf sen ula displaso di limiti.
• 1792 - Gustaf la 3ma mortigesas dal konspiranti.
• 1792-1809 - Gustaf la 4ma Adolf divenas rejo di Suedia.
• 1797 - Ekonomio-Societo di Finlando fondesas.

19ma yarcento

• 1807 - Napoléon (Francia) ed Alexander (Rusia) renkontras en Est-Prusia, Tilsit. Rusia promisas a Francia impulsar Suedia aden komerco-siejo kontre Granda Britania.
• 1808 - Rusia atakas Finlando pro forsar Suedia a komerco-siejo kontre Granda Britania (Finlando-Milito).