Lafayette, Louisiana
Lafayette esas urbo situita alonge la rivero Vermilion en sudwesta Louisiana.
La urbo Lafayette esas la quaresma maxim granda en la stato Louisiana, kun habitantaro 127.657 en 2015. Ol esas la precipua urbo di Metropolana Areo Lafayette, kun evaluita habitantaro 490.488 en 2015. Lafayette esas la sideyo di parokio Lafayette. Ol anke nomesas "The Hub City" (la nabo-urbo).
La urbo fondesis kom Vermilionville en 1821 da Jean Mouton, franca-parolanto di Akadiana deveno. En 1884, ol rinomizesis pro Generalo Lafayette, qua luktis kun, e helpis la usana armeo dum la Usana Nedependo-Milito. L'ekonomio dil urbo fondesis sur agrokultivo til la 1940a yari, kande la industrii di petrolo e naturala gaso dominaceskis.
Lafayette egardesas kom la centro di Acadiana, la areo di Kajun- e Kreol-kulturo en Louisiana ed Usa. Ol developesis pos la rilokizo dil Akadiani pos lia ekpulseso da Britania de estala Kanada en la tarda 18am yarcento pos la vinkeso di Francia en la Sep-Yara Milito.
Historio
[redaktar | redaktar fonto]L'unema habitanti en l'areo esis Attakapas-indijeni. Plura enterigo-tumuli existas alonge la rivero Vermilion e Bayou Teche.
Segun la maxim frua registri l'areo esas distrikti di le Attakapa ed Appelousa nomizita pro la lokal indijena tribui. Ante 1765, poka europani habitis l'areo, grandaparte bestio-kaptisti e kontrabanderi. En 1765, Akadiani arivis en Nov-Orleans e la hispana guvernisto lojigis li en la Lafayette-areo en St. Martinville ed Opelousas. E franca e hispana oficisti grantis tero libere alonge le bayou Carencro e Vermilion.
Du frua habitanti esis Andrew Martin, e Jean e Marin Mouton. Erste guvernisto di Louisiana William C. C. Claiborne kreis la komtii dil Orleans-Teritorio en 1805, Komtio Attakapas existis.
En 1811, Komtio Attakapas fendesis aden parokio St. Martin e parokio St. Mary. L'originala vilajo qua divenis Lafayette, trasesis da Jean Mouton e lua surveyisto, John Dinsmore Jr. en 1821, e nomizesis "St. Jean du Vermilionville". Pose, la nomo kurtigesis a "Vermilionville". La frontieri definesis en charto di 1836 e pose expansesis en la charto di 1869.
En 1804, Alexandre Mouton naskis en Lafayette e pose divenis guvernisto di Louisiana de 1843 til 1846.
Ye 17ma aprilo 1863, la Batalio di Vermilion-Bayou eventis, la triesma batalio en serio inter Unionista Mayoro-Generalo Nathaniel Prentice Banks e "Confederate"-a Mayoro-Generalo Richard Taylor.
En 1823, la legifantaro di Louisiana dividis parokio St. Martin e kreis parokio Lafayette. La nomo Lafayette selektesis pro la entuziasmo di la vizito da Generalo Lafayette ad Usa. Tamen, la nomo dil urbo restis Vermilionville pro ke la nomo "Lafayette" ja uzesis por preurbo di Nov-Orleans. Fine, en 1884, la preurbo divenis parto di Nov-Orleans, e Vermilionville divenis Lafayette.
Geografio
[redaktar | redaktar fonto]Lafayette situesas en sudwesta Louisiana ye altitudo 11,0 m. L'urbo havas tota areo 127 km2, ek quo 127 km2 esas tero e 0,26 km2 0,19% esas aquo.
Lafayette situesas en la West Gulf Coastal Plain. Nuna Lafayette esis parto dil marobazo dum la frua Quaternaro-Periodo. Dum ta tempo, la fluvio Mississippi sekis 99 m-profunda valo inter nuna Lafayette e Baton Rouge. Ica valo plenigesis ed esas nun la Atchafalaya-Baseno. Lafayette situesas an la westala bordo di ta valo.
Ica tero, la sudwesta Louisiana Prairie Terrace, esas plu alta e ne konsistas ek marsho quale multa cirkondanta areo sude e weste de Lafayette. Pro to, Lafayette ne sufras signifikant inundo-problemi, ecepte lokala subita inundi, od altra alta aquo-niveli qui preventas la rivero Vermilion od altra aquovoyi de lia normala adsuda fluo. La rivero Vermilion fluas tra la centro di Lafayette. Altra signifikant aquovoyi en l'urbo esas Isaac Verot Coulee, Coulee Mine, Coulee des Poches e Coulee Ile des Cannes, naturala dreno-kanali quit duktas a la rivero Vermilion.
Kulturo
[redaktar | redaktar fonto]Kultural organizuri inkluzas la Acadiana Symphony Orchestra and Conservatory of Music, Chorale Acadienne, Lafayette Ballet Theatre and Dance Conservatory, Lafayette Concert Band, e Performing Arts Society of Acadiana; ultre la muzeo Paul and Lulu Hilliard University Art Museum e la Acadiana Center for the Arts.
Transporto
[redaktar | redaktar fonto]- Aero: Lafayette Regional Airport (LFT) situesas an US Highway 90, en la sudesta latero dil urbo kun diala pasajero-servi a Houston, Dallas/Fort Worth, Denver, ed Atlanta. Privata servi departas de Lafayette Regional ultre helikoptero-servi e kargo-avioni.
- Interstate Highway: I-10 ed I-49 (Lafayette servas kom la suda termino di I-49, ye la intersekeyo kun I-10)
- Pasajero-fervoyo: Amtrak Sunset Limited ofras servi tri dii dil semano de Nov-Orleans, Louisiana e Los Angeles, Kalifornia kun halteyi en Louisiana, Texas, Nova-Mexikia, Arizona e Kalifornia. Esas konekti en Nov-Orleans a Chicago ed al Estala Marbordo per Atlanta.
- Interurba pasajero-autobuso: Greyhound operacas staciono en Lee Avenue kun destini este e weste per I-10, norde per I-49 e sudeste per US Hwy 90.
- Publika transporto: Lafayette Transit System provizas autobuso-servo, nur interne dil urbo.
- Bicikli: Lafayette vizas divenor biciklo-amikala komuneso, kun forta pulso da e la komuneso e guvernerio. La Lafayette MPO Bicycle Subcommittee kunvenas monatale e developis longa-tempa skopi por biciklago en la areo. BikeLafayette anke tre aktive avancigas biciklo-uzado, sekureso ed eduko en Acadiana.
- Chefa stradi: U.S. Route 90 ed U.S. Route 167. Ambassador Caffery Parkway, nomizita pro Jefferson Caffery, servas kom partala slingo qua konektas I-10 ye Ekireyo 100 weste kun US 90 sude.