Gruzia: Diferi inter la revizi

Deskripto interagiva pri la kronologio dil artiklo

← Plu anciena versiono Plu recenta versiono →

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita

Lineo-formo

Versiono ye 22:43, 22 apr. 2021

Noto: La korekta nomo di la lando en Ido esas Gruzia. Georgia esas la nomo dil stato di Usa.

Gruzia
საქართველოს რესპუბლიკა Sakartvelos Respublika

Standardo di Gruzia	Blazono di Gruzia
Nacionala himno:
Tavisupleba

Urbi:
Chefurbo:	Tbilisi
· Habitanti:	1 158 700^[1] (2018)
Precipua urbo:	Tbilisi
Lingui:
Oficala lingui:	Gruziana
Guvernerio:
Tipo:	Republiko
· Prezidanto:	Salome Zurabishvili (სალომე ზურაბიშვილი)
· Chefministro:	Irakli Garibashvili (ირაკლი ღარიბაშვილი)
Surfaco: (120^ma maxim granda)
· Totala:	69 700 km²
· Aquo:	Neglijebla %
Habitanti: (118^ma maxim granda)
· Totala:	3 713 804^[2] (2014)
· Denseso di habitantaro:	53,5 hab./km²
Plusa informi:
Valuto:	Lari
Veho-latero:	dextre
ISO:	`GE`
	`GEO`
	`268`
Reto-domeno:	.ge, .გე

Gruzia (Gruziane საქართველო sak’art’velo) esas lando jacanta an sudala parto di la montaro Kaukazo, an l'estala rivo di Nigra maro, inter Azia ed Europa. Ol havas kom vicini Rusia norde, Turkia ed Armenia sude, e Azerbaijan sud-este.

Bazala fakti pri Gruzia.

Historio

Precipua artiklo: Historio di Gruzia

Mapo di Kaukazo, kun stati *Kolchido* ed *Iberia*.

Homo habitas kontinue la regiono di nuna Gruzia de la petroepoko. La regiono okupesis dal Greki e pose dal Persiani. La nuna chef-urbo, Tbilisi, fondesis en 380 aK.

Romani konquestis la regiono komplete en 66 aK, e lua dominaco duris dum preske 400 yari. Li introduktis kristanismo dum la 4ma yarcento, ed en 327, rejulo Mirvan la 3ma di Iberia deklaris ol oficala religio di la lando. Ta akto proximigis Iberia e Bizancana imperio.

Arabi okupis Tbilisi en 645, tamen Gruziani konservis granda autonomeso interne Araba rejio.^[3] Dum la komenco di la 12ma yarcento, rejulo Davit la 4ma di Gruzia gradope ekpulsis Seljuka turki de la regiono, e vinkis l'importanta batalio di Didgori ye la 12ma di agosto 1121. Gruziana rejio atingis lua zenito dum lasta yari de la 12ma e l'unesma yari de la 13ma yarcento, epoko en qua religiala tolero kreskis, e la filozofio expansis su, ma en 1292 Mongoli okupis la regiono. Mongola okupo duris til 1310.

En 1783 Gruzia okupesis da Rusa imperio e signatis la kontrato di Georgievsk, segun quo Rusia defensus la mikra rejio Kartli-Kakheti, resto del anciena rejii Gruziana. Tamen, Rusia ne defensis Kartli-Kakheti kande Turkiani e Persiani atakis Tbilisi en 1785, ed itere en 1795.

Ye la 22ma di decembro 1800, caro Pavel la 1ma di Rusia anexis la rejio Kartli-Kakheti al imperio Rusa, e konfirmis l'anexo per dekreto ye la 8ma di januaro 1801^[4]. Gruziana nobeleso ne aceptis la dekreto til 1802.

De 1803 til 1878, konseque de diversa militi kontre Otomani e Persiani, Gruziana teritorio kreskis. Exemple, Abkhazia okupesis komplete en 1864. Dum la Rusa Revoluciono di novembro 1917 komencis movado pri nedependo, ma en februaro 1921, Sovietiana Reda Armeo okupis la lando e retrodonis la teritorio a Turkia.

Gruzia divenis itere nedependanta pos la krulo di Sovietia, ye la 9ma di aprilo 1991. Ye la 26ma di mayo sam yaro, Zviad Gamsakhurdia elektesis prezidanto. Gamsakhurdia pariis pri Gruziana nacionalismo, e deklaris ke Abkhazia e Sud-Osetia restus sub Gruzian administrado.

De la 22ma di decembro 1991 til la 6ma di januaro 1992 eventis sangoza stato-stroko qua ekpulsis Gamsakhurdia de povo. Balde komencis interna milito qua duris til 1995. En 1992 Eduard Shevardnadze retroiris a Gruzia ed unionis su a la chefi di revolto, Kitovani e Ioseliani, ed organizis triumviraro, nomizita "Konsilistaro di Stato" por guvernar la lando. En 1995 Shevardnadze oficale elektesis prezidanto di la lando.

En 2008 eventis milito kontre la nedependo di Sud-Osetia. Rusia agnoskis la nedependo di Sud-Osetia e di Abkhazia e sendis trupi por defensar Sud-Osetiana teritorio.

Politiko

Gruzia esas demokratiala parlamentala republiko. La chefo di stato esas la prezidanto, qua elektesas dal populo por 5-yara periodo. La chefministro esas la chefo di guvernerio, ed elektesas dal prezidanto.

La legifala povo konsistas ek singla chambra parlamento kun 150 membri, qui elektesas dal populo por 4-yara periodo. Ye la 26ma di mayo 2012 la sideyo dil parlamento translojesis al urbo Kutaisi.

La maxim alta korto de Gruzia esas la Supera korto. Ol havas adminime 28 membri, qui elektesas dal parlamento por dumviva ofico. De 1996 til nun ank existas konstitucala korto, konsistanta ek 9 membri qui exercas lia ofici dum 10 yari, e povas revizar la valideso di legi segun la konstituco.

Autonoma regioni en Gruzia

Adjaria (sud-weste, apud Nigra maro)

Abkhazia (nord-weste, apud Nigra maro)
- Surfaco: 8 400 km²
- Chefurbo: Sukhumi
- Habitanti:
  - 45 % Gruziani
  - 17 % (etniale) Abkhaziani
  - 14 % Armeniani
  - 12 % Rusi
  - 6 % Greki.

Sud-Osetia

L'autonoma regiono Abkhazia proklamis su nedependanta en 1992, ma nula stato agnoskas la nedependo. Nur Rusia havas bona relati kun Abkhazia. La regiono di Sud-Osetia, en la montaro Kaukazo (norde de la lando), deklaris su nedependanta de Gruzia ye la 28ma di novembro 1991. Nord-Osetia esas parto di Rusia.

En agosto 2008 Gruzia probis sensucese retrokonquestar Sud-Osetia per koakto. Pro to Rusia helpis Sud-Osetia.

Geografio

Gruzia jacas en sudala Kaukazo, inter latitudi 41°N e 44°N e longitudi 40°E e 47°E. Lua tota surfaco, 69 700 km², esas montoza ed equivalas aproxime olta di Bavaria. Monto Shkhara, kun 5 068 metri di altitudo esas lua maxim alta ponto. La precipua fluvii di la lando esas Rioni, longa de 327 km, e Mtkvari (Turke: Kura), qua originas en Turkia e debushas an Kaspio, en Azerbaijan.

La klimato di Gruzia esas multe variata, kompare la mikra surfaco di la lando. Existas du precipua klimatala zoni, qui korespondas aproxime al esto e la westo di la lando. L'alta montaro Kaukazo impedas l'eniro di la kolda aeral amasi de norde, kontre ke la "mikra Kaukazo" sude impedas l'arivo di la sika e varma venti de sude. La klimato weste de Gruzia esas precipue subtropikala kun influo dil altitudo, e lua mezavalora yarala pluvo-quanto varias de 1.000 mm til 4.000 mm.

Ekonomio

Precipua artiklo: Ekonomio di Gruzia

De l'Antiqueso, multa komercala treki trairis Gruzia, qua havis prosperoza komerco. Oro, arjento, kupro e fero explotesis de jaceyi che Kaukazo. Dum la 20ma yarcento, l'ekonomio di Gruzia projetesis segun Sovietiana modelo.

Pos la krulo di Sovietia e lua nedependo en 1991, la lando facis transito al ekonomio di merkato. Lua nuna nominezas Lari, e subdividesas en 100 tetri. Ol remplasis Rusa rublo en 1991.

Exportaco-produkturi: citruso-frukti, teo, vino.

Demografio

Quankam lua etniala grupo ne existas en altra loki de Europa ultre Kaukazo, Gruziani judikas su kulturale kom Europani. Gruziani esas cirkume 84% de la habitantaro. Abkhaziani, Osetiani, Armeniani, Azerbaijanani, Greki de Kaukazo, Judi e Rusi esas minoritati. De la habitantaro, 59,5% habitis urbala zoni en 2020.^[5] En 2021, la mezavalora viv-expekto dil habitantaro esis 77,25 yari.^[5]

Gruziana linguo ne apartenas ad Indo-Europana, Turka o Semitika grupi. Ol parolesas da cirkum 71% de la habitantaro kom matrala linguo. Abkhaziana linguo parolesas en Abkhazia. Altra lingui parolata esas Rusa (9%), Armeniana (7%), Azerbaijana (6%), e 7% parolas altra lingui. Entote 99,4% ek la habitantaro evanta 15 yari o pluse savas lektar e skribar.^[5]

Cirkume 83,4% de la habitantaro praktikas Ortodoxa kristanismo, 10,7% esas Mohamedani, 2,9% esas Armeniani apostoliki, 1,2% praktikas altra religii, inkluzite katoliki, 0,5% praktikas nula religio, e 1,2% ne informis pri religio, segun statistiki de 2014.^[5]

La maxim populoza urbo esas Tbilisi, la chef-urbo. Altra importanta urbi esas Kutaisi, Batumi, Rustavi e Sokhumi.

Kulturo

Gruziana kulturo influesis da klasika Greka, Romana, Bizancana e da diversa Iranana kulturi. De la 11ma til la 13ma yarcento eventis tale nomizita "renesanco kulturala" Gruziana, nome klasika literaturo, arti, filozofio, arkitekturo e cienco. Dum la 19ma yarcento, ol ank influesis dal Rusa imperio. L'influi arkitekturala esas videbla en kasteli, turmi, fortifikuri e kirki, exemple la mezepokala konstrukturi del urbo Shatili.

Referi

↑ Population by regions. NATIONAL STATISTICS OFFICE OF GEORGIA. URL vidita ye la 15ma di januaro 2019.
↑ 2014 General Population Census - main results - General information. URL vidita ye la 24ma di mayo 2019.
↑ "Christianity and the Georgian Empire" (early history) Library of Congress, marto 1994
↑ Gvosdev, Nikolas K.: Imperial policies and perspectives towards Georgia: 1760-1819, Macmillan, Basingstoke 2000
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 Georgia - The World Factbook (Angla). CIA. URL vidita ye la 22ma di aprilo 2021.

[1] Population by regions. NATIONAL STATISTICS OFFICE OF GEORGIA. URL vidita ye la 15ma di januaro 2019.

[2] 2014 General Population Census - main results - General information. URL vidita ye la 24ma di mayo 2019.

[3] "Christianity and the Georgian Empire" (early history) Library of Congress, marto 1994

[4] Gvosdev, Nikolas K.: Imperial policies and perspectives towards Georgia: 1760-1819, Macmillan, Basingstoke 2000

[CIA-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 Georgia - The World Factbook (Angla). CIA. URL vidita ye la 22ma di aprilo 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Lineo 27: / Lineo 27: @@
 | Nomo_himno              = ''Tavisupleba''
 | Pekunio                 = [[Lari]]
-| Religii                 = [[ortodoxa kristanismo]], 83%
 }}
-'''Gruzia''' (en [[Gruziana linguo|Gruziana]] საქართველო ''sak’art’velo'') esas lando jacanta an sudala parto di la montaro [[Kaukazo]], an l'estala rivo di [[Nigra maro]], inter [[Azia]] ed [[Europa]]. Lu havas kom vicini [[Rusia]] norde, [[Turkia]] ed [[Armenia]] sude, e [[Azerbaijan]] sud-este.
+'''Gruzia''' ([[Gruziana linguo|Gruziane]] საქართველო ''sak’art’velo'') esas lando jacanta an sudala parto di la montaro [[Kaukazo]], an l'estala rivo di [[Nigra maro]], inter [[Azia]] ed [[Europa]]. Ol havas kom vicini [[Rusia]] norde, [[Turkia]] ed [[Armenia]] sude, e [[Azerbaijan]] sud-este.
 '''Bazala fakti pri Gruzia.'''
-=== Historio ===
+== Historio ==
 {{PA|Historio di Gruzia}}
-[[Arkivo:Earlycaucasus655.jpg|thumb|left|250px|Mapo di [[Kaukazo]], kun la stati ''[[Kolchido]]'' ed ''Iberia''.]]
+[[Arkivo:Earlycaucasus655.jpg|thumb|left|320px|Mapo di [[Kaukazo]], kun stati ''[[Kolchido]]'' ed ''Iberia''.]]
 Homo habitas kontinue la regiono di nuna Gruzia de la [[petroepoko]]. La regiono okupesis dal [[Anciena Grekia|Greki]] e pose dal [[Persian imperio|Persiani]]. La nuna chef-urbo, Tbilisi, fondesis en [[380 aK]].
 [[Roman imperio|Romani]] konquestis la regiono komplete en 66 aK, e lua dominaco duris dum preske 400 yari. Li introduktis [[kristanismo]] dum la [[4ma yarcento]], ed en 327, rejulo [[Mirvan la 3ma di Iberia]] deklaris ol oficala religio di la lando. Ta akto proximigis Iberia e [[Bizancana imperio]].
-[[Arkivo:Queen_Tamara_of_Georgia.jpg|thumb|left|180px|Rejino [[Tamar de Gruzia]].]]
+[[Arkivo:Queen_Tamara_of_Georgia.jpg|thumb|left|220px|Rejino [[Tamar de Gruzia]].]]
-[[Arabia|Arabi]] okupis Tbilisi en [[645]], tamen Gruziani konservis granda autonomeso sub l'Araba rejio.<ref>"Christianity and the Georgian Empire" (early history) Library of Congress, marto 1994</ref> Dum la komenco di la [[12ma yarcento]], rejulo [[Davit la 4ma di Gruzia]] gradope ekpulsis [[imperio Seljuk|Seljuka turki]] de la regiono, e vinkis l'importanta [[batalio di Didgori]] ye la [[12ma di agosto]] [[1121]]. Gruziana rejio atingis lua zenito dum lasta yari de la [[12ma yarcento|12ma]] e l'unesma yari de la [[13ma yarcento]], epoko en qua religiala tolero kreskis, e la [[filozofio]] expansis su, ma en [[1292]] [[Mongolia|Mongoli]] okupis la regiono. Mongola okupo duris til [[1310]].
+[[Arabia|Arabi]] okupis Tbilisi en [[645]], tamen Gruziani konservis granda autonomeso interne Araba rejio.<ref>"Christianity and the Georgian Empire" (early history) Library of Congress, marto 1994</ref> Dum la komenco di la [[12ma yarcento]], rejulo [[Davit la 4ma di Gruzia]] gradope ekpulsis [[imperio Seljuk|Seljuka turki]] de la regiono, e vinkis l'importanta [[batalio di Didgori]] ye la [[12ma di agosto]] [[1121]]. Gruziana rejio atingis lua zenito dum lasta yari de la [[12ma yarcento|12ma]] e l'unesma yari de la [[13ma yarcento]], epoko en qua religiala tolero kreskis, e la [[filozofio]] expansis su, ma en [[1292]] [[Mongolia|Mongoli]] okupis la regiono. Mongola okupo duris til [[1310]].
 En [[1783]] Gruzia okupesis da [[Rusa imperio]] e signatis la [[kontrato di Georgievsk]], segun quo [[Rusa imperio|Rusia]] defensus la mikra rejio Kartli-Kakheti, resto del anciena rejii Gruziana. Tamen, Rusia ne defensis Kartli-Kakheti kande [[Otoman imperio|Turkiani]] e Persiani atakis Tbilisi en 1785, ed itere en [[1795]].
@@ Lineo 49: / Lineo 48: @@
 De [[1803]] til [[1878]], konseque de diversa militi kontre [[Otoman imperio|Otomani]] e [[Persa imperio|Persiani]], Gruziana teritorio kreskis. Exemple, [[Abkhazia]] okupesis komplete en [[1864]]. Dum la [[Rusa Revoluciono di novembro 1917]] komencis movado pri nedependo, ma en februaro [[1921]], Sovietiana [[Reda Armeo]] okupis la lando e retrodonis la teritorio a Turkia.
-Gruzia divenis itere nedependanta pos la krulo di [[Sovietia]], ye la [[9ma di aprilo]] [[1991]]. En la [[26ma di mayo]] sam yaro, [[Zviad Gamsakhurdia]] elektesis prezidanto. Gamsakhurdia pariis pri Gruziana nacionalismo, e deklaris ke [[Abkhazia]] e [[Sud-Osetia]] restus sub Gruzian administrado.
+Gruzia divenis itere nedependanta pos la krulo di [[Sovietia]], ye la [[9ma di aprilo]] [[1991]]. Ye la [[26ma di mayo]] sam yaro, [[Zviad Gamsakhurdia]] elektesis prezidanto. Gamsakhurdia pariis pri Gruziana nacionalismo, e deklaris ke [[Abkhazia]] e [[Sud-Osetia]] restus sub Gruzian administrado.
-De la [[22ma di decembro]] [[1991]] til la [[6ma di januaro]] [[1992]] eventis sangoza [[stato-stroko]] qua ekpulsis Gamsakhurdia de povo. Balde komencis [[interna milito]] qua duris til [[1995]]. En [[1992]] [[Eduard Shevardnadze]] retroiris a Gruzia ed unionis su a la chefi di revolto, Kitovani e Ioseliani, ed organizis triumviraro, nomizita "Konsilantaro di Stato" por guvernar la lando. En [[1995]] Shevardnadze oficale elektesis prezidanto di la lando.
+De la [[22ma di decembro]] [[1991]] til la [[6ma di januaro]] [[1992]] eventis sangoza [[stato-stroko]] qua ekpulsis Gamsakhurdia de povo. Balde komencis [[interna milito]] qua duris til [[1995]]. En [[1992]] [[Eduard Shevardnadze]] retroiris a Gruzia ed unionis su a la chefi di revolto, Kitovani e Ioseliani, ed organizis triumviraro, nomizita "Konsilistaro di Stato" por guvernar la lando. En [[1995]] Shevardnadze oficale elektesis prezidanto di la lando.
 En [[2008]] eventis milito kontre la nedependo di [[Sud-Osetia]]. [[Rusia]] agnoskis la nedependo di Sud-Osetia e di [[Abkhazia]] e sendis trupi por defensar Sud-Osetiana teritorio.
-=== Politiko ===
+== Politiko ==
+[[Arkivo:Parlamento_de_Georgia,_Tiflis,_Georgia,_2016-09-29,_DD_07.jpg|thumb|320px|left|Parlamento di Gruzia.]]
+[[Arkivo:Presidential_Palace_in_Tbilisi.jpg|thumb|280px|Prezidantala palaco en [[Tbilisi]].]]
 Gruzia esas [[demokratio|demokratiala]] parlamentala [[republiko]]. La [[chefo di stato]] esas la [[prezidanto]], qua elektesas dal populo por 5-yara periodo. La [[chefministro]] esas la [[chefo di guvernerio]], ed elektesas dal prezidanto.
 La [[legifala povo]] konsistas ek singla chambra parlamento kun 150 membri, qui elektesas dal populo por 4-yara periodo. Ye la 26ma di mayo 2012 la sideyo dil parlamento translojesis al urbo [[Kutaisi]].
-La maxim alta korto de Gruzia esas la Supra korto. Ol havas adminime 28 membri, qui elektesas dal parlamento por dumviva ofico. De 1996 til nun ank existas konstitucala korto, konsistanta ek 9 membri qui exercas lia ofici dum 10 yari, e povas revizar la valideso di legi segun la konstituco.
+La maxim alta korto de Gruzia esas la Supera korto. Ol havas adminime 28 membri, qui elektesas dal parlamento por dumviva ofico. De 1996 til nun ank existas konstitucala korto, konsistanta ek 9 membri qui exercas lia ofici dum 10 yari, e povas revizar la valideso di legi segun la konstituco.
-====Autonoma regioni en Gruzia====
+===Autonoma regioni en Gruzia===
 [[Arkivo:Georgia high detail map.png|thumb|right|Mapo di Gruzia kun Abkhazia (verde) e Sud-Osetia (violee).]]
 * [[Adjaria]] (sud-weste, apud Nigra maro)
@@ Lineo 82: / Lineo 83: @@
 En agosto [[2008]] Gruzia probis sensucese retrokonquestar [[Sud-Osetia]] per koakto. Pro to [[Rusia]] helpis [[Sud-Osetia]].
-=== Geografio ===
+== Geografio ==
-Gruzia jacas en sudala [[Kaukazo]], inter [[latitudo|latitudi]] 41ºN e 44ºN e [[Longitudo|longitudi]] 40ºE e 47ºE. Havante 67.900 km² la lando esas montoza. Monto Shkhara, kun {{formatnum:5068}} metri di [[altitudo]] esas lua maxim alta ponto. La preciputa [[fluvio|fluvii]] di la lando esas Rioni, longa de 327 km, e Mtkvari (Turke: ''Kura''), qua naskas en [[Turkia]] ed debushas an [[Kaspio]], en [[Azerbaijan]].
+Gruzia jacas en sudala [[Kaukazo]], inter [[latitudo|latitudi]] 41°N e 44°N e [[Longitudo|longitudi]] 40°E e 47°E. Lua tota surfaco, {{formatnum:69700}} km², esas montoza ed equivalas aproxime olta di [[Bavaria]]. Monto Shkhara, kun {{formatnum:5068}} metri di [[altitudo]] esas lua maxim alta ponto. La precipua [[fluvio|fluvii]] di la lando esas Rioni, longa de 327 km, e Mtkvari (Turke: ''Kura''), qua originas en [[Turkia]] e debushas an [[Kaspio]], en [[Azerbaijan]].
-La [[klimato]] di Gruzia esas extreme variata, kande on konsideras la mikra surfaco di la lando. Existas du precipua klimatala zoni, qua aproxime korespondas al esto e la westo di la lando. L'alta montaro [[Kaukazo]] impedas l'eniro di la kolda aeral amasi de la nordo, dum ke la "mikra Kaukazo" sude impedas l'arivo di la sika e varma venti de la sudo. La klimato weste de Gruzia esas precipue [[subtropikala klimato|subtropikala]] kun influo dil [[altitudo]], e lua mezavalora yarala [[pluvo-quanto]] varias de 1.000 mm til 4.000 mm.
+La [[klimato]] di Gruzia esas multe variata, kompare la mikra surfaco di la lando. Existas du precipua klimatala zoni, qui korespondas aproxime al esto e la westo di la lando. L'alta montaro [[Kaukazo]] impedas l'eniro di la kolda aeral amasi de norde, kontre ke la "mikra Kaukazo" sude impedas l'arivo di la sika e varma venti de sude. La klimato weste de Gruzia esas precipue [[subtropikala klimato|subtropikala]] kun influo dil [[altitudo]], e lua mezavalora yarala [[pluvo-quanto]] varias de 1.000 mm til 4.000 mm.
-=== Ekonomio ===
+== Ekonomio ==
 {{PA|Ekonomio di Gruzia}}
+De l'Antiqueso, multa komercala treki trairis Gruzia, qua havis prosperoza komerco. [[Oro]], [[arjento]], [[kupro]] e [[fero]] explotesis de jaceyi che Kaukazo. Dum la 20ma yarcento, l'ekonomio di Gruzia projetesis segun Sovietiana modelo.
-* Pekunio:Gruziana lari (vice Rusa rublo). 1 lari = 100 tetri.
-* Exportaco-produkturi: citruso-frukti, [[teo]], [[vino]].
-* Fluido-konduktilo per [[petrolo]] e balde fervoyo inter [[Kaspia maro]] e [[Turkia]].
+Pos la krulo di Sovietia e lua nedependo en 1991, la lando facis transito al [[ekonomio di merkato]]. Lua nuna nominezas ''Lari'', e subdividesas en 100 ''tetri''. Ol remplasis [[Rusa rublo]] en 1991.
-=== Demografio ===
-[[Arkivo:Qartvelebi_poloneti.jpg|thumb|200px|Gruziana viro kun tradicionala vestaro.]]
+* Exportaco-produkturi: citruso-frukti, [[teo]], [[vino]].
-Quankam lua etniala grupo ne existas en altra parti de [[Europa]] ecepte en [[Kaukazo]], Gruziani konsideras su [[kulturo|kulturale]] Europani. Gruziani esas cirkume 84% de la habitantaro. [[Abkhazia]]ni, Osetiani, [[Armenia]]ni, [[Azerbaijan]]i, Greki de Kaukazo, [[Judo|Judi]] e [[Rusia|Rusi]] esas minoritati.
+== Demografio ==
-[[Gruziana linguo]] ne apartenas ad [[Indo-Europana linguaro|Indo-Europana]], [[Turka lingui|Turka]] o Semitika grupi. Ol parolesas da cirkum 71% de la habitantaro kom matrala linguo. [[Abkhaziana linguo]] parolesas en Abkhazia. Altra lingui parolata esas [[Rusa linguo|Rusa]] (9%), [[Armeniana linguo|Armeniana]] (7%), [[Azerbaijana linguo|Azerbaijana]] (6%), e 7% parolas altra lingui.
+[[Arkivo:Georgia_single_age_population_pyramid_2020.png|thumb|250px|Demografiala piramido di Gruzia, 2020.]]
+[[Arkivo:Qartvelebi_poloneti.jpg|thumb|left|280px|Gruziana viro kun tradicionala vestaro.]]
+Quankam lua etniala grupo ne existas en altra loki de [[Europa]] ultre [[Kaukazo]], Gruziani judikas su [[kulturo|kulturale]] kom Europani. Gruziani esas cirkume 84% de la habitantaro. [[Abkhazia]]ni, Osetiani, [[Armenia]]ni, [[Azerbaijan]]ani, Greki de Kaukazo, [[Judo|Judi]] e [[Rusia|Rusi]] esas minoritati. De la habitantaro, 59,5% habitis urbala zoni en 2020.<ref name=CIA>{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/georgia/#people-and-society|title=Georgia - The World Factbook|publisher=CIA|accessdate=22ma di aprilo 2021|language={{en}}}}</ref> En 2021, la mezavalora viv-expekto dil habitantaro esis 77,25 yari.<ref name=CIA/>
+[[Gruziana linguo]] ne apartenas ad [[Indo-Europana linguaro|Indo-Europana]], [[Turka lingui|Turka]] o Semitika grupi. Ol parolesas da cirkum 71% de la habitantaro kom matrala linguo. [[Abkhaziana linguo]] parolesas en Abkhazia. Altra lingui parolata esas [[Rusa linguo|Rusa]] (9%), [[Armeniana linguo|Armeniana]] (7%), [[Azerbaijana linguo|Azerbaijana]] (6%), e 7% parolas altra lingui. Entote 99,4% ek la habitantaro evanta 15 yari o pluse savas lektar e skribar.<ref name=CIA/>
-Cirkume 83% de la habitantaro praktikas [[Ortodoxa kristanismo]], 9.9% esas [[Islamo|Mohamedani]], 3.9% esas Armeniani apostoliki, e 0.8% esas [[katolikismo|katoliki]].
+Cirkume 83,4% de la habitantaro praktikas [[Ortodoxa kristanismo]], 10,7% esas [[Islamo|Mohamedani]], 2,9% esas Armeniani apostoliki, 1,2% praktikas altra religii, inkluzite [[katolikismo|katoliki]], 0,5% praktikas nula religio, e 1,2% ne informis pri religio, segun statistiki de 2014.<ref name=CIA/>
-* Lekto-saveso: 99 %.
-* Postulata vivo-duro: 61 yari (por viri), 68 yari (por mulieri)
-La maxim granda urbo esas [[Tbilisi]], la chef-urbo. Altra granda urbi esas [[Kutaisi]], Batumi, Rustavi e Sokhumi.
+La maxim populoza urbo esas [[Tbilisi]], la chef-urbo. Altra importanta urbi esas [[Kutaisi]], [[Batumi]], Rustavi e Sokhumi.
-=== Kulturo ===
+== Kulturo ==
+[[Arkivo:Khevsureti,_Georgia_—_Village_Shatili.jpg|thumb|280px|Domi konstruktita dum la [[Mezepoko]] em Shatili.]]
-{{nekompleta}}
+Gruziana kulturo influesis da klasika Greka, Romana, Bizancana e da diversa Iranana kulturi. De la 11ma til la 13ma yarcento eventis tale nomizita "renesanco kulturala" Gruziana, nome klasika literaturo, arti, filozofio, arkitekturo e cienco. Dum la 19ma yarcento, ol ank influesis dal [[Rusa imperio]]. L'influi arkitekturala esas videbla en kasteli, turmi, fortifikuri e kirki, exemple la mezepokala konstrukturi del urbo Shatili.
-* Propralinguala nomo: Sakartvelo
 == Referi ==