Nova-Jersey

State of New Jersey Stato di Usa Chefurbo Trenton Maxim granda urbo Newark Oficala linguo o lingui: Angla Surfaco 22 608 km² Habitanti Denseso di habitantaro 9 288 994 (2020) 487,6 hab./km² Guberniestro Phil Murphy Fondita o kreita 18ma di decembro 1787 Posto-kodexo abreviuro NJ Reto www.nj.gov

Nova-Jersey esas Usana stato. Ol havas kom vicini Nova-York norde, e Pensilvania e Delaware weste. Este e sude jacas l'Oceano Atlantiko. Jersey City esas urbo vicina a New-York, e konektesas ad ol per la ponto George Washington.

Bazala fakti pri Nova-Jersey.

Historio

Cirkume 18 mil yari ante nun, la nuna Nova-Jersey kovresis da glacieri. Dum lua retreto, formaceis lago Passaic, e multa fluvii, marsh-landi e ravinegi.

Ante l'arivo dil Europani, la nuna Nova-Jersey habitesis da aborijeni, nome l'indijeni Lenni-Lenape. L'unesma Europani qui habitis la regiono esis Nederlandani, qui fondis kolonieto nomizita "Pavonia", en 1630. En 1638, Suedi fondis la kolonio "Nova-Suedia", qua konquestesis da Nederlandana Republiko en 1655.

Tota la regiono divenis Angla kolonio ye la 24ma di junio 1644, kande Angla floto komandita da Richard Nicolls eniris la nuna portuo di New-York, kaptis Fort Amsterdan, e prenis kontrolo di tota kolonio Nederlandana.

Nova-Jersey divenis la 3ma stato di Usa ye la 18ma di decembro 1787. En 1804, ol divenis la lasta nordala stato qua abolisis l'eniro di nova sklavi. La quanto di sklavi gradope diminutis, e kande l'interna milito di Usa komencis, cirkume 12 personi ankore esis sklavi. Pos ke kanalo Morris inauguresis en 1831, la stato gradope recevis nova industrii, nam kanalo Morris posibligis transportar karbono de Pensilvania ad industrii en Paterson, Newark e Jersey City.

Geografio

Nova-Jersey, kun lua precipua urbi e stradi.

Nova-Jersey, jacanta inter du granda urbi, Philadelphia e New York, esas un ek la maxim richa e dense urbanigita stati di Usa. Nord-este de ol jacas suburbi de New York, sudweste jacas urbo Philadelphia, centre jacas Princeton, ed este, alonge l'oceano, jacas Atlantic City.

La dominacanta klimato dil stato esas subtropikala humida (Cfa segun la klimatala klasifikuro da Köppen-Geiger), kontre ke la klimato di la nordo dil stato esas humida kontinentala (Dfa). Segun inquesto da institucuro Usana National Oceanic and Atmospheric Administration, dum la pasinta 100 yari la temperaturi en Nova-Jersey kreskabas plu rapida kam olta di la cetera stati Usana pro globala varmesko. La mezavalora diala temperaturo en julio (la maxim varma monato di la somero) esas 25,7°C, kontre ke en januaro (la maxim kolda monato di la vintro) esas 0,4°C.

La mezavalora pluvo-quanto yarala esas 1184 mm. Ne existas monato komplete sika. Vintro iras de decembro til marto, e la maxim nivoza monato esas februaro, kande falas mezavalore 26 cm di nivo.

Extera ligilo

• Ret-pagino di Nova-Jersey en l'Angla