Historio di Finlando

Flago di Finlando.

La historio di Finlando komencas, kande l’areo, qua nun esas konocata kom Finlando, esis koloniigita cirkume 8500 aK nemediate pos la lasta glacial epoko. La komenco di la historial epoko en Finlando ordinare konsideresas la yaro 1150 kande eventis l'unesma krucovoyo de Suedia a westala Finlando. Ma fakte la maxim anciena dokumenti koncernanta Finlando (ecepte un) venas erste de la 13ma yarcento. Varianta teritorio de la nuna Finlando esis parto di Suedia de Mez-epoko til la Finlando-milito inter Rusia e Suedia en 1808. De 1809 til 1917 Finlando apartenis a Rusia kom autonoma grand-princio. La historio di la nedependanta Finlando komencis en 1917.

Nedependo (pos 1917)

La senato di Finlando proklamis la nedependo ye la 6ma di decembro 1917 pos la duesma, altre dicante pos la Oktobra Revoluciono (bolshevista) en 1917. La komitato di la Soviet-Rusa populo-komitatani, duktata da Lenin, agnoskis ye la 31ma di decembro 1917 la nedependo di Finlando. Pos lo, multa stati agnoskis Finlando kom nedependanta. En 28 di januaro 1918 komencis la civila milito. En la milito le reda, suportita da la bolsheviki, desvinkis da le blanka, qui esis helpita da la Germana armeo. Mem ye la sama yaro la Finlandana volontarii igis inkursi a Soviet-Rusia, inter altri ad Aunus, Viena (en Karelia), anke ad Est-Estonia. Paco inter Finlando e Soviet-Rusia esis ligita en Tartu (Estonia) ye 14 di novembro 1920. Dum la duesma mondomilito Finlando militis kontre Sovietia en la Vintro-milito (de 31 di novembro 1939 til 13 di marto 1940) ed en la Prolongo-milito (1941-1944). Pos l'armistico ye 4 di septembro 1944 la Finlandal armeo militis (1944-1945), segun la demando di Sovietia, kontre la Germana armeokorpi, pro ke forchasez la trupi de Laponia.