Rock
Rock esas muzikala jenro qua originis sub la nomo rock and roll en Usa dum la yari 1950a, e developis en multa subjenri dum la yari 1960a e pose. Ol originis forte de la jenri blues e folk, e mixis kun altra jenri por formacar blues rock, folk rock, jazz-rock fusion, "psikodelik-rock" ed altri.
Muzikale, la bazo di rock esas l'elektrala gitaro, ofte akompanata per elektrala kontrabaso e perkut-ensemblo konsistanta ek tamburi e metala pladi. Simile a pop-muziko, lua liriki povas parolar pri romantik-amo, ma anke pri mult altra temi, inkluzite sociala o politikala.
Dum la yari 1970a aparis, inter altri, la subjenri "progresema rock" (progressive rock), glam rock, heavy metal, punk-rock e New Wave.
Historio
[redaktar | redaktar fonto]Rock and roll til la komenco di la yari 1960a
[redaktar | redaktar fonto]
Rock-and-roll-muziko originis en Usana dum la fino di la yari 1940a e komenco di la yari 1950a e rapide dissemis tra la mondo. Lua origini mixas diversa muzikala jenri negra, exemple rhythm and blues e la muziko gospel, kun la muziko country. En 1951, Usana disk-jokeo Alan Freed komencis plear rhythm and blues por polirasal asistantaro. On judikas ke il unesmafoye uzis la frazo "rock and roll".
.jpg)
.png)
Existas debato pri "quale esis l'unesma disko di rock and roll". Exempli mencionata esas Rock Awhile da Goree Carter, Rock the Joint da Jimmy Preston - la du de 1949 - e Rocket 88 da Jackie Brenston and His Delta Cats - fakte, da Ike Turner e lua bando Kings of Rhythm - de 1951.[1] Quar yari pose, Rock Around the Clock da Bill Haley & His Comets divenis l'unesma rock-and-roll-muziko qua atingis #1 en la listo dil revuo Billboard, e apertis en tota mondo la pordi por ta nova formo di populara kulturo.
Altra specalisti judikas ke That's All Right (Mama) da Elvis Presley, de 1954, esis l'unesma fonografuro di rock-and-roll, ma samatempe Shake, Rattle & Roll da Big Joe Turner - pose enrejistrita da Bill Haley - ja mencionesis en la listi pri rhythm and blues-muziki di Billboard-revuo kelka monati ante Rock Around the Clock. Altra pioniri di rock and roll esis Chuck Berry, Bo Diddley, Fats Domino, Little Richard, Jerry Lee Lewis, e Gene Vincent.[2] Balde ta muzikala jenro divenis populara, ed altra kantisti populara en l'antea yardeko - exemple Eddie Fisher, Perry Como e Patti Page - perdis parto di lua populareso.
Samatempe la sono di elektrala gitaro e la stilo di pleado da Chuck Berry, Link Wray e Scotty Moore ganis populareso. Berry anke popularigis l'uzado di sono-distordo. Tamen, pos la prematura morto di Buddy Holly, Ritchie Valens e The Big Bopper en aviono-acidento ye la 2ma di marto 1959,[3] e pos la deskovro ke Alan Freed ed altra disk-jokei recevis suborno por promocar kelka muzikisti e grupi (en la surnomizita payola-skandalo) la ritmo komencis perdar parto di lua populareso. Ma ante, en 1955, rock-and-roll ja adportesis ad Anglia da Lonnie Donegan. John Lennon kreis "The Quarrymen", lua unesma bando, en 1956.
Malgre ke l'unesma yari dil yardeko di 1960 judikesis kom "febla" koncerne la developo di rock-and-roll, kelka noviguri qui posibligis la futura evoluciono dil ritmo aparis dum ca epoko. Unesme, rock-and-roll inspiris la kreo e la rapida populareso di la danso twist, qua stimulis la muzikala kariero dil kantisto Chubby Checker ed altra grupi. Samatempe, la muziko soul komencis populareskar - lua pioniri esis Ray Charles e Sam Cooke, e pose Marvin Gaye, James Brown, Aretha Franklin, Curtis Mayfield e Stevie Wonder komencis dominacar la listi pri muziko rhythm and blues de Billboard, kontre ke Motown e Stax/Volt divenis importanta muzikala kompanii. Fine, la jenro nomizita "surf-muziko" aparis, e la grupo The Beach Boys ed altri sucesis.
"Britanian invado"
[redaktar | redaktar fonto]
Dum la fino di 1962 ja existis importanta rock-grupi en l'Unionita Rejio qui pleis varianto nomizita beat-muziko, exemple Gerry & the Pacemakers, The Searchers e The Beatles, de Liverpool. De Manchester esis Freddie and the Dreamers, Herman's Hermits e The Hollies. Li recevis influi de Usana soul, rhythm and blues e "surf-muziko". Komence li adaptis Usana muziko por danseri. Pose altra grupi de London, exemple The Rolling Stones e The Yardbirds, komencis kompozar lia propra muziki sub influo di rhythm and blues, blues e komencis un grupo influar l'altra.
En 1963 The Beatles ed altra beat-grupi atingis nacionala suceso en l'Unionita Rejio. La muziki She Loves You e I Want to Hold Your Hand lansita sam yaro divenis rapide populara en Usa. La sequant yaro li voyajis ad Usa ed aparis en televiziono-programo The Ed Sullivan Show ye la 9ma di februaro 1964. On kalkulas ke 73 milion spektanti vidis la prizentado. The Rolling Stones aparis en la sama programo ye la 25ma di oktobro sam yaro.
La subjenro garage rock ("gareya rock") esis formo di amatora rock-muziko e recevis ta nomo pro esar prepraktikita en gareyi.[4] Lua poemi meditis pri traumati en la skolo, e la muziki pri "mentiinta mulieri" esis komuna. Ol influesis da "Britanian-invado" de 1964 til 1966, e centi di bandi aparis en Usa e Kanada. Kelka havis suceso ma la majoritato esis fiasko. un ek la bandi de Detroit, The Stooges, restis aktiva dum la komenco dil yari 1970a, e nune ol judikesas kom pre-punk bando.
Pop rock
[redaktar | redaktar fonto]
La vorto pop uzesas pose la komenco dil 20ma yarcento e referas ordinare a tota populara muziko, ma pos la duimo dil yari 1950a ol komencis uzesar por nomizar la muziki kreita por la yuni, ofte karakterizata kom delikat alternativo a rock and roll.[5] Pos "Britanian invado" cirkum 1967 la vorto komencis uzesar por nomizar komercala muziki acensebla e kun efemera suceso. Opozante, la frazo "rock-muziko" uzesis por muziki plu elaborita e judikata kom "autentika", kun instrumentala o vocala virtuozeso, ofte asociita kun specifika subkulturi, exemple la kontrekulturo di la yari 1960a.
Tamen, multa pop e rock muziki similesis en sono, instrumentizo ed inkluzite en liriki. La frazo pop rock kreezis por nomizar komercale sucesoza muziki qui havis elementi di rock and roll. La muziko di kelk artisti, exemple Elton John, Paul McCartney, the Everly Brothers, Rod Stewart, Chicago e Peter Frampton[6] judikesas kom pop rock.
Blues rock
[redaktar | redaktar fonto]
La duesma "Britanian invado" eventis kun bandi - exemple The Rolling Stones e The Yardbirds - qui influesis per Usana blues-muziko. Britaniana muzikisti influesis da la muziki de Lead Belly, Robert Johnson e Muddy Waters. Altra importanta nomi di Britaniana blues rock esas John Mayall, Eric Clapton (pos forirar The Yardbirds), Peter Green e Fleetwood Mac. Inter l'Usana muzikisti e grupi qui influesis per blues rock esas Paul Butterfield, Canned Heat, Jefferson Airplane, Janis Joplin, Johnny Winter, The J. Geils Band e Jimi Hendrix. Bandi de la sudo di Usa - exemple Allman Brothers Band, Lynyrd Skynyrd e ZZ Top - mixis blues rock kun folk-muziko en lua muzikala stilo, qua nomizesis Southern rock.
Folk rock
[redaktar | redaktar fonto]
Dum la yari 1960a la rivivigo di folk-muziko kreskis til divenar importanta movado, qua mixis tradicionala e nova muziki pleata en stilo tradicionala, ordinare kun akustikal instrumenti.[7] La pioniri dil rivivigo en Usa esis nomi, exemple Woody Guthrie e Pete Seeger, qui ofte identifikis su kun laborala o progresema movadi.[7] Dum la komenco dil yari 1960a, kantisti exemple Joan Baez e Bob Dylan komencis partoprenar en ta movado kom kantisti e kompozisti.[7] Dylan atingis suceso kun la kansoni Blowin' in The Wind e Masters of War (1963), qui portis protesto-muziko a larja asistantaro.[8] Tamen, malgre ke amba jenri komencis influar l'unu l'altru, folk e rock restis separata, ofte kun asistantaro reciproke exkluzita.
Britaniana bando The Animals probis kombinar elementi di folk e rock unesmafoye en la kansono House of the Rising Sun (1964), l'unesma komercale sucesoza folk-muziko enrejistrita kun instrumenti di rock.[9] La kansono I'm a Loser (1964) esis l'unesma kansono da The Beatles kun direta influo de Bob Dylan. La movado folk rock divenis populara kande The Byrds enrejistris la kansono Mr. Tambourine Man da Bob Dylan, qua atingis l'unesma rango en 1965.[1] The Birds adaptis elektrala gitari e perkut-ensembli a folk-muziko. Dylan anke enrejistris lua sucesoza kansono Like a Rolling Stone akompanita per elektral instrumenti, malgre la kritiki da folk-puristi.[1]
Folk developis partikulare en Kalifornia, ube The Mamas & the Papas e Crosby, Stills and Nash komencis adoptar elektral instrumenti, ed en New York kun la grupo The Lovin' Spoonful e la kun Simon and Garfunkel. La duo lansis l'akustikala The Sounds of Silence en 1965 mixita kun elektral instrumenti. Ta grupi direte influis Britaniana muzikisti e grupi, exemple Donovan e Fairport Convention.[1] Fairport Convention pose abandonis lua mixo di kansoni kun Usan e Dylan influi e komencis plear Britaniana tradicionala folklorala muziki kun elektral instrumenti. Altra Britaniana bandi, exemple Pentangle, Steeleye Span e The Albion Band sequis ta voyo. Irlandana bando Horslips e Skota bandi, exemple JSD Band, Spencer's Feat e pose Five Hand Reel uzis tradicionala muziko por krear "Kelta rock" dum la komenco di yari 1970a.
Folk-rock populareskis maxime inter 1967 e 1968, ante evolucionar en altra subjenri. Dylan e The Byrds pose komencis krear la stilo "country rock".
"Psikodelik-rock"
[redaktar | redaktar fonto]
La bando The Holy Modal Rounders uzis la frazo "psikodelik-rock" por l'unesma foyo en 1964, por nomizar ritmi e muzikala stili inspirita tra l'uzo di LSD.[10] L'unesma muzikala grupo qua anuncis ipsa kom "psikodelika" esis The 13th Floor Elevators, de Austin, Texas, en 1965. Li lansis l'albumo The Psychedelic Sounds of the 13th Floor Elevators la sequanta yaro.[10] The Beatles uzis elementi de psikodelika muziko en la muziko I Feel Fine. En lia albumo "Rubber Soul" li uzis Indiana sitaro en la muziko Norwegian Wood. The Byrds anke progresis rapide de folk-rock a psikodelik-rock en lua kansono Eight Miles High, klara refero a l'uzo di drogi.
Psikodelik-rock atingis l'apogeo en la lasta yari dil yardeko. En 1967 The Beatles lansis lia albumo "Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band" kun la kontroversa kansono Lucy in the Skies with Diamonds, e The Rolling Stones responsis kun la kansono Their Satanic Majesties Request. Pos la Pop-Festivalo di Monterey, Jimi Hendrix e The Who divenis bone konocata. The Who lansis la kansono I Can See for Miles ibe.[11]
La kulmino di psikodelik-rock eventis en 1969 dum Woodstock-festivalo, kun la partopreni di Jimi Hendrix, The Who, Jefferson Airplane, Janis Joplin, Country Joe and the Fish, ed altra - entote 32 kantisti e grupi -, ma balde komencis lua dekado, kun la prematura morti di Brian Wilson (The Beach Boys), Syd Barrett (Pink Floyd), Brian Jones (The Rolling Stones) e Peter Green (Fleetwood Mac) por l'uzado di dozi tro-forta di LSD. La bandi Jimi Hendrix Experience e Cream dissolvis su ante finar la yardeko.
"Progresema rock"
[redaktar | redaktar fonto]
.jpg)
"Progresema rock", titulo kelkafoye interchanjebla kun "art-rock", esis l'experimento di altr instrumenti e muzikala formi en probo por modifikar la tradicionala muzikala formulo di rock and roll. Pos la duimo di yari 1960a The Left Banke (kun l'uzo di fluto en la muziko Walk Away Renée), The Beatles, The Rolling Stones e The Beach Boys komencis uzar sufl-instrumenti, klavikordi e kord-instrumenti (exemple violini) en lia registrado di muziki, por krear un tipo di "barok-rock". La bando Procol Harum lansis la muziko A Whiter Shade of Pale en 1967 kun instrumentala melodio inspirita en Bach. L'Angla bando The Moody Blues uzis komplet orkestro por registrar Days of Future Passed en 1967, e pose komencis experimentar l'uzado di sintezili.
Instrumentala secioni e poemi kelkafoye koncepta, abstrakta o pri ciencala fiktivajo o fantazio divenis komuna en la muziki. Exemple la muziki SF Sorrow de la bando The Pretty Things (1968), Tommy de la bando The Who (1969) ed Arthur (Or the Decline and Fall of the British Empire) de la bando The Kinks (1969). Anke en 1969 King Crimson lansis In the Court of the Crimson King, kun l'uzado di elektrala gitari en simfoniala e jazal-aranji.
Angla grupo Pink Floyd havis enorma suceso kun The Dark Side of the Moon (1973), judikata kom maestroverko di "progresema rock". Altra Angla bandi kun granda sucesi esis Yes kun la gitaristo Steve Howe e la klavaristo Rick Wakeman, Emerson, Lake & Palmer, Jethro Tull e Genesis.
En Usa l'ekletika Frank Zappa and The Mothers of Invention, Captain Beefheart e Blood, Sweat & Tears, e grupi plu pop, exemple Boston, Foreigner, Kansas e Styx anke developis progresema rock. Ultre ta bandi, Britaniana grupi Supertramp ed Electric Light Orchestra atingis komercala suceso e facis komplexa e grandioza spektakli por grand asistantari dum la yari 1970a.
Instrumentala rock anke developis en altr Europana landi, exemple West-Germania, ube Kraftwerk, Tangerine Dream, Can, e Faust vinkis lingua bariero e atingis mondala suceso. Lia verki, alonge la verki di Brian Eno (dum kelkatempe la klavaristo di Roxy Music) esis l'origino dil ultra "synth-rock".
Glam rock
[redaktar | redaktar fonto]
Glam-rock originis dum la fino dil yari 1960a del Angla psikadelik-rock ed art-rock, e povas judikesar sive kom lia evoluciono, sive kom reakto kontre ca du stili.[12] Muzikale diversigita, ol variis de simpla rivivigo dil anciena "rock and roll", exemple kantisto Alvin Stardust, til komplexa la art-rock de la bando Roxy Music. Ol mixis multa vidala stili, exemple la kustumi uzita en Hollywood dum la yari 1930a, la literaturo de Victorian-epoko, ciencala fiktivajo, la sexual-apelo di le pin-up de la yari 1950a, ed altri. La muzikisti e kantisti prizentis su kun skandaloza vesti, fardi, kuaf-stili e boti kun platforma suoli.[13]
Altra remarkinda traito di glam esas lua sexual ambigueso ed androgineso. Alice Cooper, David Bowie ed altri, esas exempli. Bowie, pos lansar la kansono Starman de lua albumo The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars, kreis l'androgina personego Ziggy Stardust, e facis prizentadi en spektaji.
Altra glam artisti e bandi esis Sweet, Slade, Mott the Hoople, Mud, e Alvin Stardust. La suceso di Bowie inspiris Lou Reed, Iggy Pop, New York Dolls e Jobriah. En London, la frazo glitter rock kreesis por referar a l'extrema glam rock de Gary Glitter e lua Glitter Band, qua lansis dek e ok #1 sucesi de 1974 til 1976.
La duesma ondo di glam-artisti inkluzas Suzi Quatro, la bando Wizzard de Roy Wood, e la bando Sparks. Altr artisti qui ja facis suceso, exemple Rod Stewart, Elton John, la bando Queen e, dum kurta tempo, The Rolling Stones, anke adoptis la stilo glam.
| Precipua artiklo: Heavy metal |
Heavy metal o simple metal esas un genero di rock qua aparis kom muzikala stilo dum la yari 1970a. Kun influi de blues rock e psikodelik-rock la bandi qui developis heavy metal kreis densa e masiva sono kun ampligita distordo, longa soli di elektrala gitari, emfazala bati ed entote lauteso. Exempli di grupi qui facis heavy metal esis, inter altra, Led Zeppelin, Black Sabbath, Deep Purple, Judas Priest, Motörhead e Iron Maiden.
Punk-rock
[redaktar | redaktar fonto]| Precipua artiklo: Punk |
Punk-rock aparis e developis dum 1974 til 1976 en Usa, Unionita Rejio ed Australia. Kun origini en "garage rock" la vorto punk komencis uzesar por nomizar la muziko de bandi kom Sex Pistols, The Clash e The Damned en London, e Patti Smith, Television e The Ramones en New York, judikata kom pioniri de la jenro. La grupo Sex Pistols lansesis en 1975, duris nur 2 yari e duimo e lansis quar kansoni ed un albumo, Never Mind the Bullocks, Here's The Sex Pistols. Tamen ol esis un ek la maxim influanta bandi dil jenro.
Punk-muziki ordinare esis kurta kun rapida e forta pazi, harda melodii e kantadi, poemi kun politikala e sociala kritiki, e poka instrumenti. Punk muzikisti adoptis l'ideo pri "facez vu propra" (vua muziko e registro muzikala), sen dependar de granda muzikala produktisti e muzikala kompanii.
New Wave
[redaktar | redaktar fonto]| Precipua artiklo: New Wave |
New Wave esas muzikala jenro qua aparis dum la fino di la yari 1970a e havis influi de punk-muziko, art-rock, reggae, ska, elektronik-rock, funk e disco. Ordinare, lua ritmo esas ecitanta, agitata e rapida, e lua poemi esas plu komplexa kam la de punk-muziko. Multa bandi divenis populara danko a MTV, exemple la duo The Buggles e lua kansono Video Killed the Radio Star.
La kantistino Debbie Harry e lua bando Blondie, la bandi Talking Heads, The B52's, Duran Duran, The Smiths, Devo, Adam and The Ants, Depeche Mode, New Order, Soft Cell, The Pretenders, Spandau Ballet e Culture Club, e la kantisti Cindy Lauper, Morrisey e Elvis Costello esas altra notora exempli di New-Wave-artisti.
Social impakto di rock
[redaktar | redaktar fonto]
Diferanta subjenri di rock adoptesis da diversa subkulturi. Dum la yari 1950a e 1960ma Britaniana Teddy Boy e Rockers subkulturo adoptis Usana rock kom muziko. La kontrekulturo di la yari 1960a adoptis "psikodelik-rock" kom muziko. Dum la yari 1970a punk-subkulturo adoptis punk-rock kom muziko. Fore punk-subkulturo, "Gotika" ed "Emo" subkulturi adoptis propra subjenri di rock.
Kande rock divenis mondale populara, ol suplantis cinemo komo precipua fonto di influo super la modo. Paradoxale, sequanti di rock-muziko ofte suspektis de la mondo di la modo, quan li judikis ke prizis la formo plu multe kam la substanco. La modo di rock kombinis elementi de diferanta epoki e kulturi, e ordinare on kritikas rock-kulturo por stimular e faciligar sexuala libereso.
Rock anke asociesis kun l'uzado di diversa drogi inkluzite stimulivi e LSD dum la yari 1960a e 1970a, e kelkafoye a l'uzado di marihuano, kokaino e heroeno*, multa di qui panegiresis en muziki.
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Autoro: V. Bogdanov, Woodstra C., S. T. Erlewine. All Music Guide to Rock: the Definitive Guide to Rock, Pop, and Soul. Publikigita da Backbeat Books. Loko di publikigo: Milwaukee, WI. Dato di publikigo: 2002.
- ↑ Popular Music in America: and the Beat Goes on''. Publikigita da Cengage Learning. Loko di publikigo: Boston, MA. Dato di publikigo: 3rd edn., 2008. Pagino/pagini: 157-8..
- ↑ Ritchie Valens - the Pioneer of Rock and Roll - Publikigita da EF News International. URL vidita ye 16ma di decembro 2011.
- ↑ E. J. Abbey, Garage Rock and its Roots: Musical Rebels and the Drive for Individuality (Jefferson, NC: McFarland, 2006), ISBN 0-7864-2564-4, pp. 74-6.
- ↑ S. Frith, "Pop music" in S. Frith, W. Stray and J. Street, eds, The Cambridge Companion to Pop and Rock (Cambridge: Cambridge University Press, 2001), ISBN 0-521-55660-0, pagini 93 til 108 (en Angliana).
- ↑ L. Starr and C. Waterman, American Popular Music(Oxford: Oxford University Press, 2nd edn, 2007), ISBN 0-19-530053-X, archived from the original en 17ma di februaro 2011.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 G. Mitchell, The North American Folk Music Revival: Nation and Identity in the United States and Canada, 1945-1980 (Aldershot: Ashgate, 2007), ISBN 0-7546-5756-6, p. 95.
- ↑ J. E. Perone, Music of the Counterculture Era American History Through Music (Westwood, CT: Greenwood, 2004), ISBN 0-313-32689-4, p. 37.
- ↑ J. E. Perone, Mods, Rockers, and the Music of the British Invasion (Oxford: ABC-CLIO, 2009), ISBN 0-275-99860-6, p. 128.
- ↑ 10,0 10,1 M. Hicks, Sixties Rock: Garage, Psychedelic, and Other Satisfactions (Chicago, IL: University of Illinois Press, 2000), ISBN 0-252-06915-3, pp. 59-60.
- ↑ W. E. Studwell and D. F. Lonergan, The Classic Rock and Roll Reader: Rock Music from its Beginnings to the mid-1970s (Abingdon: Routledge, 1999), ISBN 0-7890-0151-9, p. 223.
- ↑ R. Shuker, Popular Music: the Key Concepts (Abingdon: Routledge, 2nd edn., 2005), ISBN 0-415-34770-X, pp. 124-5.
- ↑ P. Auslander, Performing Glam Rock: Gender and Theatricality in Popular Music (Ann Arbor, MI: University of Michigan Press, 2006), ISBN 0-7546-4057-4, pp. 57, 63, 87 and 141.