Historio di Bangladesh

De Wikipedio
Vihara (Budista monakeyo o templo) en Paharpur, nord-westo di Bangladesh.

Segun kelka studiisti, homi arivis a la nuna Bangladesh veninta de Chinia cirkume 60 mil yari ante nun. Altri kredas ke ja existis civilizuro ibe cirkume 100 mil yari ante nun. Fakte existas skarsa evidentaji pri homala habitado en la regiono, posible pro modifiki en riveroliti dum mili di yari. Fosili trovita che distrikto Chittagong montras l'existo di kolonieti en Bengal dum la 3ma yarmilo aK. Dum l'antiqueso Bengal koloniigesis da populi Austroneziana, Dravidiana, Indo-Aryana e Tibeto-Burmana.

Ceramikajo trovita en Wari-Bateshwar

Ruini di Wari-Bateshwar esas la maxim anciena konocata qui montras la komercala relati inter la regiono, Romana imperio, e Sud-Estal Azia. Ca regiono okupesis unesmafoye dum fer-epoko de 400 til 100 yari aK. Multa arkeologiala restaji montras ke existis tale nomizita "norda kulturo di nigra ceramiko polisita", de 700 til 200 yari aK. Cirkume 300 aK existis importanta urbeti en la regiono, exemple Tamralipti (nun Tamluk, West-Bengal, India), Mahasthan and Mainamati. La precipua urbi aparis e kreskis alonge fluvii e riveri, ne alonge la litoro.

Gangaridai, en mapo da Ptolomeus.

La delto dil fluvio Ganga konocesis kom Gangaridai dal Greki e Romani. Greka historiisto Diodorus Siculus, qua vivis dum l'1ma yarcento aK, mencionis Gangaridai kom la maxim povoza rejio en India. Gangaridai prosperis til l'1ma yarcento. On savas ke lokala chefi mantenis la povo paganta tributi al imperio Gupta de cirkume 300 til 400 pos Kristo. Dum la 6ma yarcento, l'imperio Gupta krulis en mikra rejii. De la 8ma yarcento til 1161, imperio Pala dominacis la regiono.

Araba komercisti introduktis islamo en la regiono dum la 8ma yarcento. Bakhtiar Khilji, Turka generalo, vinkis lora rejulo Lakshman Sen e konquestis granda parto di Bengal en 1204. Cirkume la 16ma yarcento l'imperio Mughal dominacis la regiono.

L'unesma Europani en la regiono esis Portugalana komercisti de Malacca e Goa, qui komencis arivar pos 1517. En 1528 li ja povis instalar fabrikerii e dogani en Chittagong, qua kreskis til divenar la kolonieto Porto Grande de Bengala. Altra Europani - Franci, Angli, Nederlandani - komencis arivar dum la fino dil 16ma yarcento.

Britaniani komencis dominacar en 1757 pos vinkir la batalio di Plassey.

Angla Est-India kompanio prenis kontrolo di la regiono en 1757, pos la batalio di Plassey.[1] Pos sangoza revolto en 1857, konocata kom "Sedicio di Sepoy" Britaniana krono decidis administrar direte la teritorio tra vicerejo Britaniana.[2] Dum Britaniana dominaco famino eventis en diversa periodi, exemple en 1943, kande 3 milion personi mortis.[3]

Komitato di Mohamedana Ligo en Lahore.

En 1937 eventis l'unesma demokratial elekti en la regiono, e A. K. Fazlul Huq, de la partiso Krishak Praja divenis chefa ministro. En 1940, tale nomizita "rezolvo di Lahore" stipulis la kreo di nedependanta stati en nord-esto e nord-westo di Britaniana India.

Kande India e Pakistan nedependanteski en 1947, Bangladesh divenis parto di Pakistan, kun la nomo Estala Pakistan, havanta Dhaka kom chef-urbo. Pos sangoza interna milito en Pakistan, Bangladesh divenis nedependanta ye la 16ma di decembro 1971.

Pos la nedependantesko, Sheikh Mujibur Rahman asumis provizore la prezidanteso, ed imperis la provizora parlamento skribar nova konstituco. Bangladesh divenis sekulara demokratiala republiko e deklaris la bazala yuri dil civitani. Ol adoptesis ye la 16ma di decembro 1972, un yaro pos la vinko en la milito pri nedependo.

Quankam Sheikh Mujibur havis granda populareso, ilu havis desfacileso pri transformar lua populala suporto en politikala povo por guvernar kom chefo di stato. Ye la 15ma di agosto 1975 Mujibur ed altra membri de lua familio asasinesis, dum stato-stroko. Khondaker Mostaq Ahmad asumis la prezidanteso ca dio, ma revokesis per altra stato-stroko ye la 3ma di novembro sam yaro.

Referi[redaktar | redaktar fonto]

  1. Bangladesh, from a Nation to a State.  Publikigita da Westview Press.  Loko di publikigo: Anglia. Dato di publikigo: 1997. 
  2. Baxter, pp.30-32
  3. 'Poverty and Famines'.  Publikigita da Oxford University Press.  Loko di publikigo: Anglia. Dato di publikigo: 1973.  Idiomo: Angla.