2001

La yaro 2001 (MMI per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye lundio segun Gregoriala kalendario. Ol esis l'unesma yaro di la triesma yarmilo, la 1ma yaro di la 21ma yarcento, e la 2ma yaro di la yari 2000a. Ol esis la "Yaro di la Serpento", segun Chiniala horoskopo.

Eventi

Kosmo

• 12ma di februaro - NEAR Shoemaker -probilo decensas adsur l'asteroido 433 Eros.
• 7ma di aprilo - Kosmoprobilo 2001 Mars Odyssey sendesas aden kosmo.
• 22ma di mayo - Objekto, qua nomizesas 28978 Ixion, deskovresas dop Neptuno.
• 21ma di junio - Sunal eklipso totala.
• 15ma di oktobro - Probilo Galileo di NASA preterflugas Io, satelito di Jupitero.

Mondo

• 15ma di januaro - Wikipedio en Angla linguo komencas.
• 3ma di februaro - Boxisto Konstantin Czyu divenis championo dil World Boxing Association (WBA Super) en kategorio ad 63,5 kg.
• 2ma di julio - Unesma artificala kordio insertesas a Robert Tools.
• 3ma di novembro - Boxisto Konstantin Czyu divenis itere championo dil International Boxing Federation (IBF) en kategorio ad 63,5 kg.
• 7ma di novembro - Concorde flugas unesmafoye pos acidento en 2000.
• 16ma di novembro - Unesma cinematografuro Harry Potter lansesas en prima vespero.
• 27ma di decembro - Normala relato komercala atingesas inter Usa e Popul-Republiko Chinia.

Europa

• 19ma di januaro - En Belgia legaro modifikesas, ed individui darfas posedar mikra quanti de marihuano.
• 31ma di januaro - En Nederlando, Zeits, Skota tribunalo judicias Libiana Al Ali Mohmed al Megrah por karcero dumviva pro la bombo-shoko super Lockerbie en 1988.
• 1ma di aprilo - Slobodan Milosevic, ex-prezidanto di Yugoslavia, kapitulacas, arestesas ed akuzesas pri gentocido.
• de la 17ma di junio til la 21ma di junio - Eventas Ido-renkontro 2001, en Nürnberg, Germania.
• 7ma di julio - En Bradford, West Yorkshire, Anglia, du personi poniardagesas dum rasala konflikti.
• 24ma di julio - Simeon Saxe-Coburg-Gotha, ex-caro di Bulgaria, divenas chefministro di lua lando.
• 28ma di septembro - En Finlando mariajo inter samasexua homi permisesas.
• 4ma di oktobro - Ukrainan armeo pafas ed abatas acidentale Rusa aeroplano super Nigra maro, fluganta de Tel Aviv a Siberia; 77 homi mortas.

Azia

• 20ma di januaro - En Filipini, Gloria Arroyo divenas prezidanto, pos renunco di Joseph Estrada.
• 26ma di januaro - Ter-tremo en Gujarat, India, produktas cirkume 25 000 morti.
• 29ma di januaro - En Indonezia mili de studenti okupas parlamento e demandas la renunco dil prezidanto Abdurrahman Wahid, akuzita pri korupto.
• Februaro - Aer-armei de Usa ed Unionita Rejio atakas Irak multafoye.
• 6ma di februaro - En Israel, Ariel Sharon divenas chefministro.
• 4ma di junio - En Nepal, Gyanendra Bir Bikram Shah Dev divenas rejulo pos suocido di Dipendra.
• 20ma di junio - En Pakistan Pervez Musharraf prenas prezidantala stando.
• 9ma di septembro - En Afganistan, Ahmed Shah Massoud, chefo di Nordal Uniono, atakesas ed ilu mortos ye la 13ma di septembro.
• 19ma di septembro - Usa sendas a la Persiana gulfo 100 aeroplani e tri navi militala pos teroragi en Usa.
• 20ma di septembro - En Afganistan kunveno di sacerdoti rekomendas Osama bin Laden forirar la lando.
• 21ma di septembro - En Afganistan la Talibani anuncas ke li konsignos Osama bin Laden ad Usa, se Usa havas suficanta pruvo kontre lu.
• 22ma di septembro - Usa anuncas ke esas pronta finigar komercala punisi kontre Pakistan ed India (pro nukleara probi), se li suportus Usa en milito kontre terorismo.
• 23ma di septembro - La Talibani asertas ke li ne savas ube Osama bin Laden esas.
• 24ma di septembro - Usa informas, ke lua korpi specala funcionas en Afganistan. Rusia promisas sustenar la Nordal Uniono.
• 7ma di oktobro - Milito en Afganistan komencas kande Usa atakas kun lua federito Unionita Rejio la posteni di Talibano, por ke Talibani ne federez su kun teroristo Osama bin Laden. En New-York, 10 000 homi demonstras kontre la milito ma oficale Usa esforcas obliviigor ol.
• 8ma di oktobro - Demonstri en Palestinana stato e Pakistan kontre milito da Usa en Afganistan.
• 9ma di oktobro - Fuzeal atakilo mortigas quar laboristi di UN proxim Kabul en Afganistan.
• 12ma di novembro - La trupi dil Talibanisti retretas ek Kabul en Afganistan.
• 17ma di decembro - La lasta kombati dum la Milito en Afganistan finas an la montaro Tora Bora.

Afrika

• 10ma di mayo - En Ghana 120 homi mortas en turbo che futbalo-ludo.
• 8ma di oktobro - On demonstras en Egiptia kontre la milito da Usa en Afganistan.

Nord-Amerika

• 6ma di januaro - Usana parlamento aprobas la vinko prezidantala da George W. Bush.
• 20ma di januaro - George W. Bush divenas prezidanto di Usa.
• 28ma di februaro - Ter-tremo kun forteso 6.8 che skalo di Richter frapas Seattle, Usa. Nur 1 persono mortas.
• 5ma di junio - En Houston, Texas, komencas tropikala burasko. Pluvos 50 cm de aquo e 22 homi mortos.
• 11ma di septembro - En Usa teroristi kolizionas du aeroplani kontre la du maxim granda turmi de World Trade Center en New-York por destruktar li. Altru facas la sama kontre Pentagon, en Washington DC. Altra aeroplano falas en Pensilvania, probable pos revolto dal pasajeri. Entote cirkume 3.000 homi mortas.
• 14ma di septembro - Usa publikigas la nomi di teroristi suspektita pro l'atako ye la 11ma di septembro.
• 20ma di septembro - Prezidanto di Usa George W. Bush proklamas ke Usa militeskos kontre teroristi.
• 5ma di oktobro - En Florida, Roberts Stevens, la redaktero di The Sun, mortas. Ilu recevabis spori di antraxo per letro de teroristi. En Usa on recevas letri til la 23ma di oktobro. 5 homi mortos e 19 esas infektita.
• 12ma di novembro - Falo di aviono Airbus A300 en New York produktas 260 morti.
• 19ma di decembro - La fairo che la destrukturo di World Trade Center en New York fine extingesas.

Central Amerika

• 13ma di januaro - Ter-tremo kun forteso 7.6 che la skalo di Richter frapas Salvador e produktas adminime 800 morti.
• 13ma di februaro - Ter-tremo kun forteso 6.6 che la skalo di Richter frapas Salvador e produktas 400 morti.
• 4ma di novembro - Uragano Michelle frapas Kuba perisigante domi e kultivata agri.

Sud-Amerika

• 26ma di januaro - En Venezuela, 50-yar evanta Douglas DC-3 falas, e 24 homi mortas.
• 15ma di marto - En Brazilia, du explozi sur petrolo-platformo P-36 apartenanta a Petrobras produktas 11 morti. La platformo dronos pos 5 dii.
• 29ma di mayo - En Peru, Alejandro Toledo elektesas prezidanto.
• 24ma di junio - Vladimiro Montesinos, chefo dil inform-kontoro di Peru dum la rejimo di Alberto Fujimori kaptesas en Caracas, Venezuela, ed extradesas a Lima por judiciesar.
• 27ma di agosto - Kongreso di Peru supresas politikal imuneso de ex-prezidanto Alberto Fujimori.
• 20ma di decembro - La prezidanto di Arjentinia Fernando de la Rúa koaktesas renuncar, pro la protesti populala en diversa urbi di la lando, dum qui 23 homi mortas.
• 23ma di decembro - Adolfo Rodríguez Saá asumas la povo en Arjentinia kom prezidanto.
• 30ma di decembro - Rodríguez Saá renuncas la prezidanteso di Arjentinia.

Oceania

• 16ma di aprilo - En Canberra, Australia 800 membri di Verda Partisi de 72 landi signatas la Karto di Mondala Verdi, pri la komuna defenso di demokratio, la protekto di biodiverseso, ed altra temi.
• 19ma di oktobro - Indoneziana fishobatelo qua navigis vers insulo Christmas kun 400 refujanta pasajeri sinkas en internaciona aqui, e 353 personi dronesas.

Naski

• 20ma di januaro - Manon Léonard, Franciana tenisistino
• 21ma di januaro - Anastasia Tihonova, Rusa tenisistino
• 23ma di januaro - Olga Danilović, Serbiana tenisistino
• 30ma di januaro - Alice Tubello, Franciana tenisistino
• 6ma di februaro - Hanna Kubarava, Bielorusa tenisistino
• 2ma di marto - Hurricane Black, Usana tenisistino
• 3ma di marto - Ivana Šebestová, Chekiana tenisistino
• 12ma di marto - Polina Shuvalova, Rusa shakoludistino
• 22ma di marto - Margaux Rouvroy, Franciana tenisistino
• 24ma di marto - Clara Burel, Franciana tenisistino
• 30ma di marto - Anastasia Potapova, Rusa tenisistino
• 7ma di aprilo - Yekaterina Reingold, Rusa tenisistino
• 15ma di mayo - Yasmine Mansouri, Franciana tenisistino
• 18ma di mayo - Emma Navarro, Usana tenisistino
• 19ma di mayo - Elizabeth Mandlik, Usana tenisistino
• 26ma di mayo - Anastasia Ilyankova, Rusa gimnastikistino
• 28ma di mayo - Karolína Kubáňová, Chekiana tenisistino
• 31ma di mayo - Iga Świątek, Polona tenisistino
• 23ma di junio - Antonia Schmidt, Germana tenisistino
• 1ma di julio - Anna Sisková, Chekiana tenisistino
• 10ma di julio - Aliaxandr Zhirowski, Bielorusa tenisistulo
• 14ma di julio - Nikola Břečková, Chekiana tenisistino
• 29ma di julio - Yelena Yeryomina, Rusa gimnastikistino
• 15ma di agosto - Igor Andreyev, Rusa futbalistulo
• 15ma di agosto - Erbol Atabayev, Kirgiziana futbalistulo
• 28ma di agosto - Kamilla Rahimova, Rusa tenisistino
• 29ma di agosto - Jannat Zubair Rahmani, Indian aktorino
• 31ma di agosto - Amanda Anisimova, Usana tenisistino
• 24ma di oktobro - Sina Herrmann, Germana tenisistino
• 3ma di novembro - Hailey Baptiste, Usana tenisistino
• 20ma di novembro - Caty McNally, Usana tenisistino
• 28ma di novembro - Selina Dal, Germana tenisistino
• 1ma di decembro - Carole Monnet, Franciana tenisistino
• 17ma di decembro - Maria Tkachyova, Rusa tenisistino
• 31ma di decembro - Katie Volynets, Usana tenisistino

Morti

• 2ma di januaro - Jimmy Zámbó, Hungariana kantisto (n. 1958)

Paul Vanden Boeynants

• 9ma di januaro - Paul Vanden Boeynants, chefministro di Belgia (n. 1919)
• 12ma di januaro - Adhemar Ferreira da Silva, Brazilian atleto (n. 1927)
• 16ma di januaro - Laurent-Désiré Kabila, prezidanto di Demokratial Republiko Kongo (n. 1939)
• 17ma di januaro - Gregory Corso, Usana poeto (n. 1930)
• 1ma di februaro - Roy Dalgarno, Australiana piktisto (n. 1910)
• 4ma di februaro - Iannis Xenakis, Greka-Franca kompozisto (n. 1922)
• 9ma di februaro - Herbert Simon, Usan ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1916)
• 18ma di februaro - Balthus, Polona-Franciana piktisto (n. 1908)
• 12ma di marto - Robert Ludlum, Usana skriptisto (n. 1927)
• 18ma di marto - John Edmund Phillips, kantisto, kompozisto e muzikisto de la bando The Mamas and the Papas (n. 1935)
• 31ma di marto - Clifford Shull, Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1915)

Joey Ramone

• 15ma di aprilo - Joey Ramone, Usana muzikisto (The Ramones) (n. 1951)
• 25ma di aprilo - Michele Alboreto, Italian automobilisto (n. 1956)
• 29ma di aprilo - Barend Biesheuvel, chefministro di Nederlando (n. 1920)
• 7ma di mayo - Joseph Greenberg, Usana linguisto (n. 1915)
• 11ma di mayo - Douglas Adams, Britaniana skriptisto (n. 1952)
• 12ma di mayo - Perry Como, Usana kantisto (n. 1912)
• 25ma di mayo - Alberto Korda, fotografisto qua facis la konocata fotografuro pri Ernesto Che Guevara (n. 1928)
• 1ma di junio - Hank Ketcham, desegnisto (Dennis the Menace) (n. 1920)
• 1ma di junio - Rejulo Birendra di Nepal (n. 1945)

Anthony Quinn

• 3ma di junio - Anthony Quinn, Mexikian aktoro (n. 1915)
• 7ma di junio - Víctor Paz Estenssoro, prezidanto di Bolivia (n. 1907)
• 10ma di junio - Leila Pahlavi, princino di Iran (n. 1970)
• 11ma di junio - Timothy McVeigh, Usana teroristo, mortigita (n. 1968)
• 12ma di julio - Paul Eugène Magloire, prezidanto di Haiti (n. 1907)
• 17ma di junio - Donald J. Cram, Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1919)
• 21ma di junio - John Lee Hooker, Usana blues-muzikisto (n. 1917)
• 21ma di junio - Carroll O'Connor, Usan aktoro (n. 1924)
• 27ma di junio - Tove Jansson, Finlandana skriptisto (n. 1914)

Jack Lemmon

• 27ma di junio - Jack Lemmon, Usan aktoro e filmifisto (n. 1925)
• 30ma di junio - Chet Atkins, Usana gitaristo (n. 1924)
• 1ma di julio - Nikolai Gennadiyevich Basov, Rusa fizikisto, Nobel-laureato (n. 1922)
• 31ma di julio - Francisco da Costa Gomes, prezidanto di Portugal (n. 1914)
• 31ma di julio - Poul Anderson, Usana skriptisto pri ciencala fiktivajo (n. 1926)
• 6ma di agosto - Jorge Amado, Braziliana skriptisto (n. 1912)
• 16ma di agosto - Harri Sirola, Finlandana skriptisto (n. 1958)
• 29ma di agosto - Francisco Rabal, Hispan aktoro e filmifisto (n. 1926)
• 2ma di septembro - Christiaan Barnard, Sudafrikana mediko, pioniro en kordio-transplantado (n. 1922)
• 11ma di septembro - Mohammad Atta, Egiptiana teroristo (n. 1968)
• 13ma di septembro - Ahmed Shah Massoud, chefo di Nordal Uniono en Afganistan (n. 1953)
• 20ma di septembro - Marcos Pérez Jiménez, prezidanto di Venezuela (n. 1914)
• 22ma di septembro - Isaac Stern, Ukrainana violinisto (n. 1922)
• 29ma di septembro - Nguyen Van Thieu, prezidanto di Sud-Vietnam (n. 1923)
• 1ma di novembro - Juan Bosch, prezidanto di Dominikana Republiko (n. 1909)
• 5ma di novembro - Gholam Reza Azhari, chefministro di Iran (n. 1919)
• 9ma di novembro - Giovanni Leone, prezidanto di Italia (n. 1908)
• 26ma di novembro - Nils-Aslak Valkeapää, Finlandana skriptisto e muzikisto (n. 1943)

George Harrison

• 29ma di novembro - George Harrison, membro dil bando The Beatles (n. 1943)
• 30ma di novembro - Robert Tools, viro qua recevis la unesma kordio artificala (n. 1942)
• novembro - Justin Rakotoniaina, Chefministro di Madagaskar (n. 1933)
• 8ma di decembro - Mirza Delibašić, Bosniana basketbalisto (n. 1954)
• 11ma di decembro - Mainza Chona, chefa ministro di Zambia (n. 1930)
• 15ma di decembro - Rufus Thomas, Usana kantisto (n. 1917)
• 16ma di decembro - Villy Sørensen, Dana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1929)
• 19ma di decembro - Donald J. Cram, Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1919)
• 20ma di decembro - Leopold Senghor, prezidanto di Senegal de 1960 til 1980 (n. 1906)
• 23ma di decembro - Jelle Zijlstra, chefministro di Nederlando (n. 1918)

Nobel-premiiziti

• Fiziko: Eric Allin Cornell, Wolfgang Ketterle, Carl Edwin Wieman
• Kemio: William S. Knowles, Ryoji Noyori, Karl Barry Sharpless
• Fiziologio o Medicino: Leland H. Hartwell, Richard Timothy Hunt, Paul Nurse
• Literaturo: Vidiadhar Surajprasad Naipaul
• Paco: Unionita Nacioni, Kofi Annan
• Ekonomiko: George A. Akerlof, Michael Spence, Joseph E. Stiglitz