Managua

Managua

Kelk imaji pri Managua.

Standardo	Blazono
Lando:	Nikaragua
Departmento:	Managua
Informo:
Latitudo:	12°8'11"N
Longitudo:	86°15'5"W
Altitudo:	83 m
Surfaco:	267 km²
Habitanti:	1 055 247^[1] (2020)
Denseso di habitantaro:	4000 hab./km²
Horala zono:	UTC-6
Urbestro:	Reyna Rueda
Mapo:

Oficala retosituo:
www.managua.gob.ni

Managua esas la chef-urbo e la maxim populoza urbo di Nikaragua, e la 2ma maxim populoza urbo de Central-Amerika. Segun statistiki de 2020, ol havis 1 055 247 habitanti, havanta cirkume 24% de la habitantaro di la lando. Ol esas la maxim importanta urbo industriala, komercala, kulturala, e centro por telekomuniki de Nikaragua. Ol anke koncentras multa universitati, exemple l'Universitato Nacional Autonoma de Nikaragua, inaugurita en 1812, la maxim anciena de la lando.

L'origino di lua nomo esas Nahuatl-vorto Mana-ahuac, signifikanta "proxim l'aquo". Ol jacas an la sud-westala rivo dil lago Xolotlán, anke nomizita lago Managua.

Historio

Anciena indijena kulturi habitis la regiono di Managua de adminime 12.000 yari aK. Managua fondesis en 1819 kun la nomo Leal Villa de Santiago de Managua. Ol divenis Nikaraguana chef-urbo pos ke William Walker destruktis Granada en 1857.

De 1852 til 1930 l'urbo kreskis e lua substrukturo plubonigesis. En 1876 ed itere en 1885 eventis serioza inundadi. En 1931 eventis forta ter-tremo ed en 1936 eventis granda fairo. Dum la guvernerio di Anastasio Somoza García e lua familio (1936 til 1979) l'urbo rikonstruktesis e komencis kreskar rapide. Nova guvernala edifici e nova industrii konstruktesis, e nova universitati inauguresis, ma la progreso haltesis kande ye la 23ma di decembro 1972 eventis nova forta ter-tremo, qua destruktis 90% del centro dil urbo e mortigis plua kam 19.120 personi.^[2] Lokala substrukturo subisis serioza domaji, e la korupto dil rejimo di Somoza deviacis l'internaciona fundi qui uzesus por rikonstruktar l'urbo.

Nikaraguana revoluciono en 1979 revokis l'autokrata guverno da Somoza, ma balde komencis 11-yara interna milito kontre le Contras, qui recevis pekuniala ed armeala suporto de Usa. Pos ke la partiso Unión Nacional Opositora — UNO vinkis l'elekti en 1990 la milito finis, tamen ol efektigabis granda destruktado e mortigabis mili di personi. Por plumaligar la situaciono, diversa naturala dizastri eventis pose, exemple l'uragano Mitch en 1998.

Gradope, plua kam 300.000 Nikaraguani retroiris a Managua pos fino di la milito. Li portis kapitalo e konoco por entraprezar, l'aferi prosperis, nova domi e skoli konstruktesis, l'aeroportuo expansesis, stradi larjigesis e nova komerceyi inauguresis od expansesis. En 2006, pos ke FSLN riganis la povo, la sistemi di saneso, eduko e rikonstrukturo dil urbo recevis nova koloki. En 2009, l'inauguro di nova aquo-trakteyo en Las Mercedes alejis koncerni pri aquala polutado.

Geografio

Managua jacas inter du lagi, an la sudala rivo dil lago Xolotlán, anke konocita kom lago Managua, en mezavalora altitudo di 85 m. Lago Xolotlán kontenas la sama speci di fishi kam la lago Cocibolca, qua jacas sud-este de la lando, ecepte la sharko qua vivas nur en ca lasta. Lago Managua subisabas l'efekti di poluto de 1927 til nun. Kande l'uragano Mitch frapis Nikaragua en 1998, l'aqui del lago Managua inundis kelka regioni del urbo. Existas 4 laguni interne la limiti del urbo, esanta la laguno Tiscapa la maxim proxima del centro di Managua.

Sude del urbo l'altitudo dil urbo kreskas proxim la montoza regiono nomizita Sierras de Managua. Geologiale, l'urbo jacas super rokofenduri, e ciencisti previdas ke forta ter-tremi eventos singla 50 yari, o min.

La klimato dil urbo esas tropikala, kun mezavalora temperaturi inter 28°C e 32°C, ecepte proxim le Sierras. La sika sezono eventas de novembro til aprilo, kontre ke la pluvoza sezono eventas de mayo til oktobro. La maxim alta temperaturi eventas dum marto ed aprilo, ante komencar la pluvoza sezono. La mezavalora yarala pluvo-quanto esas 1.200 mm. La vejetantaro proxim l'urbo esas richa, kun kelka endemika speci.

Panoramo pri Managua.

Ekonomio

Managua esas l'ekonomiala centro di Nikaragua, kun variita servadi ed industrii. Plurnaciona kompanii, exemple Wal-Mart, Telefonica, Union Fenosa e Parmalat havas kontori ibe. Dum recenta yari, moderna komercala centri konstruktesis ibe.

Lua precipua industriala produkturi esas biro, kafeo, farmaciala produkturi, texuri, pedovesti, alumetobuxi, produkturi por konstruktado, edc. La precipua komercala produkturi esas karno, kafeo, kotono ed altra rekoltaji. En Managua anke jacas la sideyi di tota banki de Nikaragua: Banco de la Producción (BANPRO), Banco de América Central (BAC), Banco de Finanzas (BDF) e Banco de Crédito Centroamericano (Bancentro).

En l'urbo jacas l'Aeroportuo Internaciona Augusto C. Sandino, la precipua de Nikaragua. La Tot-Amerikala Choseo (Vía Panamericana), qua ligas Usa a Panama, trairas Managua.

Kelka turistal atraktivi

Du granda merkati - mercado Roberto Huembe, e mercado Oriental - atraktas viziteri dil urbo, ultre atendar lokala habitanti. Lua quar laguni, precipue la laguno Tiscapa, anke recevas vizitanti. De la kolino proxim Tiscapa, ube ank existas monumento homajanta Augusto César Sandino, on havas bona panoramo del urbo. Proxim ol existas militala tanko donita da Benito Mussolini ad Anastasio Somoza García.

La nacionala stadio Dennis Martínez esas basbalo-stadio inaugurita en 2017, kun kapaceso por 15.000 spektanti. La guverno di Taiwan furnisis la pekunio bezonita por la konstrukto.

La nacionala teatro Rubén Darío inauguresis en 1969 dum la diktatoreso di Anastasio Somoza Debayle, kun kapaceso por 1.199 spektanti.

L'anciena katedralo di Managua, honore l'apostolo Santiago, konstruktesis de 1928 til 1938. Ol domajesis serioze pro la ter-tremo di 1972, e restauresis en 2014. La metropolala katedralo di la Senmakula Koncepto projetesis dal Mexikian arkitekto Ricardo Legorreta, e konstruktesis de 1991 til 1993. Ol havas 63 kupoli, homajanta la 63 parokii de lua diocezo.