Jamaika

Jamaika
Commonwealth of Jamaica
Flago di Jamaika	Blazono di Jamaika
Nacionala devizo:
{{{Devizo}}}
Nacionala himno:
Jamaica, Land We Love
[[File:{{{Audio_ligilo}}}]]
{{{Imajo_informo}}}
Urbi:
Chefurbo:	Kingston
· Habitanti:	600,000 (2005)
· Habitanti:	{{{Habitanti_chefurbo}}}
· Dato:	{{{Dato_chefurbo}}}
· {{{TituloChefurbo2}}}:	{{{Chefurbo2}}}
· Habitanti:	{{{Lojanti_chefurbo2}}}
· Dato:	{{{Dato_chefurbo2}}}
· {{{TituloChefurbo3}}}:	{{{Chefurbo3}}}
· Habitanti:	{{{Lojanti_chefurbo3}}}
· Dato:	{{{Dato_chefurbo3}}}
Precipua urbo:	Kingston
· Habitanti:	{{{Lojanti_precipua}}}
Linguo:
Oficala linguo:	{{{Oficala_linguo}}}
Lingui:
Oficala lingui:	Angliana
Nacionala linguo:	{{{Nacionala_linguo}}}
Nacionala lingui:	{{{Nacionala_lingui}}}
Regionala linguo:	{{{Regionala_linguo}}}
Regionala lingui:	{{{Regionala_lingui}}}
Etnii:
· {{{Etnii_procenti}}}	{{{Etnii}}}
· {{{Etnii2_procenti}}}	{{{Etnii2}}}
· {{{Etnii3_procenti}}}	{{{Etnii3}}}
· {{{Etnii4_procenti}}}	{{{Etnii4}}}
· {{{Etnii5_procenti}}}	{{{Etnii5}}}
· {{{Etnii6_procenti}}}	{{{Etnii6}}}
· {{{Etnii7_procenti}}}	{{{Etnii7}}}
· {{{Etnii8_procenti}}}	{{{Etnii8}}}
· {{{Etnii9_procenti}}}	{{{Etnii9}}}
· {{{Etnii10_procenti}}}	{{{Etnii10}}}
Demonimo:	{{{Demonimo}}}
Guvernerio:
Tipi:	Monarkio
· Rejino:	Elizabeth 2ma
· Prezidisto (serbo):	{{{Serbiana_prezidisto}}}
· Prezidisto (kroato):	{{{Kroatiana_prezidisto}}}
· Prezidisto (Bosno):	{{{Bosniana_prezidisto}}}
· Ko-princi:	{{{Ko-princi}}}
· Ko-princi:	{{{Chefi_di_la_Kongreso_dil_Populo}}}
· General-guverniestro:	Patrick Linton Allen
· Chefa ministro:	Orette Bruce Golding
Legifantaro:	[[{{{Legifantaro}}}]]
Historio:
· {{{Historio}}}:	{{{Historio_dato}}}
· {{{Historio2}}}:	{{{Historio2_dato}}}
· {{{Historio3}}}:	{{{Historio3_dato}}}
· {{{Historio4}}}:	{{{Historio4_dato}}}
· {{{Historio5}}}:	{{{Historio5_dato}}}
Surfaco: (166ma granda)
· Totala:	10,991 km²
· Aquo:	1,5%
Habitanti: (133ma granda)
· Totala:	2,847,232 (2010)
· Totala:	{{{Habitanti}}} (2010)
· Denseso di habitantaro:	252 hab./km²
· Denseso di habitantaro:	{{{Denseso di habitantaro}}} hab./km²
KLP (KPP):
· Totala:	{{{KLP_KPP_totala}}}
· Segun persiono:	{{{KLP_KPP_segun_persiono}}}
KLP:
· Totala:	{{{KLP_totala}}}
· Segun persiono:	{{{KLP_segun_persiono}}}
Gini: ([[{{{Gini_yaro}}}]])
	{{{Gini_chanjo}}} {{{Gini}}}
	{{{Gini_valoro}}} · {{{Gini_rango}}}
IHD: ([[{{{IHD_yaro}}}]])
	{{{IHD_chanjo}}} {{{IHD}}}
	{{{IHD_valoro}}} · {{{IHD_rango}}}
Pluse informi:
Valuto:	Dolaro di Jamaika
· Abreviuro:	{{{Abreviuro}}}
· Simbolo:	{{{Simbolo}}}
Tempo-zono:	{{{Tempo_zono}}}
· Somero tempo:	{{{Somero_tempo}}}
Dato-formato:	{{{Dato_formato}}}
Veho-latero:	{{{Veho_latero}}}
Telefono-kodexo:	{{{Telefono_kodexo}}}
ISO:	{{{ISO}}}
	{{{ISO2}}}
	{{{ISO3}}}
Reto-domeno:	.jm
Reto-domeni:	{{{Reto_kodi}}}
	{{{Reto_kodo2}}}
	{{{Reto_kodo3}}}
	{{{Reto_kodo4}}}
	{{{Reto_kodo5}}}
Precipua religio:	kristanismo
Oficala retosituo:	{{{Oficalaretosituo}}}

Jamaika esas insulo e stato en Karibeano. Ol havas aproxime 234 km di longeso maxima ed aproxime 80 km di larjeso, qua rezultas cirkum 11 mil km² di totala surfaco. Ol jacas en Karibeano cirkum 145 km sude de Kuba e cirkum 191 km weste de Hispaniola.

La vorto Jamaika originas di Xamayca, vorto en arawak-linguo, ke signifikas "lando di ligno e di aquo".

Bazala fakti pri Jamaika

Historio

Videz anke: Historio di Jamaika.

Arawak e Taino indijeni habitis Jamaika kande Cristoforo Colombo deskovris l'insulo en 1494. La sudo dil insulo koncentris granda parto di indijena populo. Taino indijeni nur habitis l'insulo kande Britaniani konquestis ol. Colombo revendikis l'insulo por Hispania en 1494, e posible il desembarkis en la regiono nune nomizita Discovery Bay. En 1534 Hispaniani fondis l'urbo di "Villa de la Vega" - nune Spanish Town - qua divenis chef-urbo di Hispaniana e pos di Britaniana kolonio, til la 19ma yarcento.

Dum 100 yari, de 1555 til 1655 l'insulo divenis sub ataki di pirati. En 1654 Oliver Cromwell sendis expediciono a Karibeano komandita da Anglian admiralo William Penn e generalo Robert Venables, qui fine en 1655 sizis Jamaika e konquestis lasta Hispaniana fuorto. Pos 1670 la pirateso suportita da Anglia komencis desaparigar, pos Hispanian imperio renuncar a la kontrolo di Angliana konquesti.

En 1660 vivis en Jamaikana 4,500 blanki e 1,500 nigri, e maxim frue la 1670a yari, nigra habitanti esis la majoritato de la habitantaro.ref>"A failed settler society: marriage and demographic failure in Jamaica" Journal of Social History, Fall, 1994</ref>

Dum la sequanta 200 yari Jamaika divenis un di la precipua produktanti di sukro de sukrokano dil mondo, e produktis 77,000 tuni di sukro omnayare de 1820 til 1844. Kun la fino di sklaveso en 1807, Unionita Rejio komencis importar Chiniani e Indiani kom aprentis-kontraktisti por verkar en plantacerii.

Jamaika divenis nedependanta de Unionita Rejio ye la 6ma di agosto 1962. Lua unesma chefministro esis Alexander Bustamante, konservema. Pos la nedependo, l'ekonomio di Jamaika kreskis cirkum 6% omnayare dum la sequanta 10 yari, danko a bauxito, turismo ed industrio, dum tri konservema administradi: Bustamante, Donald Sangster e Hugh Shearer. Quankam la granda kresko, la koncentro di revenuo augmentis, e la povri de l'urbi ne beneficiesis dil kresko.

Politiko

Jamaika esas parlamentala monarkio. La chefo di stato esas Elizabeth 2ma di Unionita Rejio, reprezentata da Kenneth Hall, general-guverniestro. La chefministro, Orette Bruce Golding, esas la chefo di guvernerio pose 11 di septembro 2007.

La Parlamento havas 2 chambri: Senato, kun 21 membri, e Chambro di Deputati, kun 60 membri.

Geografio

Mapo di Jamaika kun lua precipua urbi.

Jamaika esas la 3ma granda insulo en Karibeano. Ol jacas inter 17º e 19º N ed inter 76º e 79º W. Lua precipua urbi esas Kingston, Portmore, Spanish Town, Mandeville, Ocho Ríos, Port Antonio, Negril, e Montego Bay.

Klimato esas varma e humida tropikala klimato, malgre en alta monti klimato esas temperema. Blue Mountains esas mikra montaro en l'insulo. Lua maxim alta monto esas Blue Mountain Peak, kun 2,256.1 m di altitudo.

Ekonomio

Videz anke: Ekonomio di Jamaika.

Turismo e minado esas la precipua ekonomial agadi dil insulo. Cirkum 1.3 milion turisti vizitas lando omnayare.

Demografio

Segun la plu recenta demografiala kontado, en 2011 92.1% de la habitantaro di Jamaika konsideris su negra, 6.1% esis mestici, 0.8% esis Aziani, 0.4% altra e 0.7% ne deklaris. Plu multa havas ancestri en West-Afrika.

Aziani esas la duesma maxim granda grupo ed inkluzas Indo-Jamaikani e Chiniana-Jamaikani. Multa decendas de l'unesma libera laboristi qui arivis en l'insulo pos finar la sklaveso, en 1838.

Kulturo

La ritmi reggae, ska, dancehall ed altra originis en Jamaika.