Federita Stati Mikronezia
| Federita Stati di Mikronezia | ||
| Federated States of Micronesia | ||
|
| |
| Standardo di Federita Stati di Mikronezia | Blazono di Federita Stati Mikronezia | |
| Nacionala himno: | ||
| Patriots of Micronesia | ||
| ||
Urbi:
| ||
| Chefurbo: | Palikir | |
| · Habitanti: | 5 771 (1994) | |
| Precipua urbo: | Weno | |
Lingui:
| ||
| Oficala lingui: | Angla | |
| Tipo: | Republiko | |
| · Prezidanto: | Wesley Simina | |
Surfaco: (191ma maxim granda)
| ||
| · Totala: | 702 km² | |
| · Aquo: | neglijebla % | |
Habitanti: (196ma maxim granda)
| ||
| · Totala: | 100 319[1] (2023) | |
| · Denseso di habitantaro: | 143 hab./km² | |
Plusa informi:
| ||
| Valuto: | Dolaro di Usa | |
| Veho-latero: | dextre | |
| ISO: | FM
| |
FSM
| ||
583
| ||
| Reto-domeno: | .fm | |
Federita Stati Mikronezia (o simple Mikronezia) esas lando konsitanta ek 4 arkipelagi che Oceania, sude del Oceano Pacifiko.
Bazala fakti pri Mikronezia.
Historio
[redaktar | redaktar fonto]| Precipua artiklo: Historio di Federita Stati Mikronezia |
L'unesma homi arivis en Mikronezia cirkume 4000 aK. L'insulo Yap divenis centro por mikra imperio, qua uzis granda petra cirkli kom monetaro. Che insulo Pohnpei existas ruini dil urbo Nan Madol, qua esis la chefurbo di la dinastio Saudeleur. Nan Madol formacesis per artificala insuli, e posible uzesis por ceremonii til cirkume la yaro 1500.
Europani - unesme Portugalani, e pose Hispani - arivis an l'insuli Karolini dum la 15ma yarcento. e Hispani establisis lua suvereneso. L'insuli divenis Germaniana kolonio en 1899 kande Hispania vendis ol.
Japoniani konquestis la teritorio en 1914 dum l'unesma mondomilito. Dum la duesma mondomilito Japonian imperio instalis importanta militarala bazo en l'insulo Truk, ma ye februaro 1944 granda atako di Usa destruktis Japoniana militistala povo en l'insulo.
Pos la milito l'insuli divenis teritorio di la Unionita Nacioni en 1947, ed administresis da Usa. La Federata Stati di Mikronezia nedependanteskis ye la 3ma di novembro 1986 de la mandato di Unionita Nacioni.
Politiko
[redaktar | redaktar fonto]
Federita Stati di Mikronezia konsistas en 607 insuli, qui grupigesas en 4 stati: Yap, Chuuk Pohnpei, e Kosrae. La lando esas prezidantala republiko, libere asociita ad Usa. Lua prezidanto esas ambe chefo di stato e chefo di guvernerio. La prezidanto e la viceprezidanto elektesas dal Kongreso de la membri dil senato, por guvernar dum 4 yari. Li helpesas da 9 ministri. La nuna konstituco di la lando adoptesis en 1979.
Lua legifala povo konsistas ek havas 14 membri, di qui 10 elektesas direte dal populo por 2-yara mandato, e la cetera quar (nomizita senatani, 1 po stato) elektesas por 4-yara mandato. Ne existas politikala partisi en la lando, tamen li ne proskriptesas.
La maxim alta korto di la lando esas la Supera Korto, qua subdividesas en judicianta ed apelanta faki. La prezidanto selektas la judiciisti, konsilita dal kongreso.
Geografio
[redaktar | redaktar fonto]
La lando konsistas ek 607 insuli dil arkipelago Karolini, e dividesas en 4 stati: Yap, Chuuk, Pohnpei e Kosrae, havanta entote 702 km². Lua ekosistemi konsistas precipue ek manglieri, marala herbi, laguni e koralia rifi, biologiale e fizikale ligita. Cirkume 300 speci di koralio, 1000 speci di fishi e 1200 speci di moluski agnoskesas en Mikronezia.
La klimato di la lando esas topikala, kun abundanta pluvo-quanto dum la tota yaro.
Ekonomio
[redaktar | redaktar fonto]| Precipua artiklo: Ekonomio di Mikronezia |
Demografio
[redaktar | redaktar fonto]
Segun statistiki de The World Factbook por 2023, Federita Stati Mikronezia havis 100 319 habitanti. La maxim multa (49,3%) esas Chuukani/Mortlockani. Pohnpeiani esis 29.8%, Kosraeani esis 6.3%, Yapani esis 5.7%, habitanti de altra insuli dil stato Yap esis 5.1%, Polineziani esis 1.6%, Aziani esis 1.4%, ed altri esis 0.8%, segun statistiki de 2010.[1]
L'oficala linguo di la lando esas Angla. Anke parolesas lokala lingui Chuukana, Kosreana, Pohnpeiana, Yapana, Ulithiana, Woleaiana, Nukuoro, e Kapingamarangi.[1]
Segun la sama statistiki, la maxim praktikata religio en Federita Stati Mikronezia esas katolikismo, por 54,7% de la habitantaro. Protestanti de diversa sekti esas 41,1%, membri de Kirko di Iesu Kristo esas 1,5%, e 1,9% praktikas altra religii. Sen religio esas 0,7%, e 0,1% ne informis pri religio en 2010.[1]
Kulturo
[redaktar | redaktar fonto]La komuna ed oficala linguo di arkipelago esas Angla, ma parolesas lokala lingui, exemple Trukana, Pohnpeiana, Yapana e Kosraeana. Existas cirkume 3.000 parolanti di la lingui Kapingamarangi ed Ulithian, e 1.000 parolanti di la linguo Nukuoro.
Pro Usan influo, basbalo esas multe populara en la lando. Pri futbalo existas lokala federuro, tamen ol ne esas membro di FIFA o di regionala kunfederuro.
Referi
[redaktar | redaktar fonto]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Micronesia, Federated States of – The World Factbook - Publikigita da CIA. URL vidita ye 31ma di januaro 2024. Idiomo: Angla.
| Landi e teritorii en Oceania |
| Atolo Johnston | Atolo Midway | Australia | Estal Timor| Fidji | Franca Polinezia | Guam | Havayi | Insulo Baker | Insuli Cook | Insulo Howland | Insulo Jarvis | Insulo Wake | Insuli Marshall | Insuli Salomon | Kingman Rifo | Kiribati | Federita Stati di Mikronezia | Nauru | Nova Kaledonia | Nova-Zelando | Niue | Norfolk | Norda Mariani | Palau | Palmyra | Papua-Nova-Guinea | Pitkern | Samoa | Tokelau | Tonga | Tuvalu | Usana Samoa | Vanuatu | Wallis e Futuna |