Tocantins (stato)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tocantins esas un ek la 27 stati di Brazilia. Ol esis un ek la maxim nova Braziliana stati, e kreesis en 1988. Lu havas kom vicini Goiás sude, Mato Grosso weste e sud-este, Pará weste e nord-weste, Maranhão norde, nord-este ed este, Piauí este, e Bahia este e sud-este. Lua chef-urbo, Palmas, fondesis en 1989.
Bazala fakti pri Tocantins.
Historio[redaktar | redaktar fonto]
Ante l'arivo di koloniigisti, la regiono habitesis dal indijeni kayapó e dal altra rasi. Jezuiti exploris la regiono cirkume 1625, serchante indijeni por konvertar a kristanismo. Dum la yari 1730ma e 1740ma trovesis oro en la regiono, lor parto de la kapitanio di Goiás.
Kun la nedependo di Brazilia la regiono divenis parto di la provinco, pose stato, Goiás. Pro lua granda disto de regioni plu richa e pro la manko di teknologio por kultivar lua sulo, l'anciena "nordo di Goiás" (nune stato Tocantins) sempre esis plu povra kam la sudo. To stimulis idei pri dividar la stato, unesmafoye kun Joaquim Teotônio Segurado, qua proklamis autonoma guvernerio por la regiono en 1821. Pos ta epoko, nur en 1956 la judiciisto Feliciano Machado Braga lansis la ideo pri kreo dil stato Tocantins.
Tocantins divenis Braziliana stato pos la 5ma di oktobro 1988, kande la nuna Braziliana konstituco promulgesis. Ye la 1ma di januaro 1989 José Wilson Siqueira Campos divenis lua unesma guberniestro.
Geografio[redaktar | redaktar fonto]
La tota surfaco di Tocantins esas poke min granda kam Equador, e poke plu granda kam Burkina Faso e Nova-Zelando.
La stato havas 2 klimati: norde del paralelo 6° Sudo, la klimato esas equatorala kun intensa pluvi e sen sika sezono. Sude del paralelo 6°S la klimato esas tropikala kun sika sezono de mayo til septembro.
La vejetantaro konsistas ek Equatorala foresto norde del paralelo 6° S, ed en savano (nomizita cerrado en Brazilia) sude del paralelo 6° S.
Sude dil stato jacas l'insulo Bananal, kun cirkume 19 000 km² di tota surfaco, an la fluvio Araguaia. Bananal esas la maxim granda fluviala insulo del mondo. Parto de lua surfaco - 5.577 km² - protektesas per nacionala parko, e parto protektesas en indijena rezerveyi. Ne existas ponti por ligar l'insulo kun la du rivi di Araguaia, ed on povas arivar en l'insulo nur per batelo.
Ekonomio[redaktar | redaktar fonto]
L'ekonomio di Tocantins dependas forte del edukado di bovaro, ma la kultivi di soyo ed ananaso anke esas importanta. La precipua produkturo exportacata (89% de l'exportacaji) esas la soyo.
Lua precipua industrio esas la transformo di agrokultivala produkturi. La fabrikerii jacas precipue en la maxim granda urbi, exemple Palmas, Araguaína, Gurupi, Porto Nacional e Paraíso do Tocantins. La precipua agadi di komerco e servadi jacas en Palmas ed en altra urbi situita en la marjino di la choseo BR-153, qua krucumas la stato de norto til sudo, ed en urbi situita en la marjino di la choseo BR-226, qua ligas la stato kun Rio Grande do Norte.
Gradope augmentas turismo en la stato, nome en la regiono Jalapão e lua diferanta peizaji.
Referi[redaktar | redaktar fonto]
- ↑ ESTIMATIVAS DA POPULAÇÃO RESIDENTE NO BRASIL E UNIDADES DA FEDERAÇÃO COM DATA DE REFERÊNCIA EM 1º DE JULHO DE 2018 (Portugalana). Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística.
