Pernambuco
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pernambuco [pronuncez: 'Pernambuko'] esas Braziliana stato jacanta en Nord-estala regiono di la lando. Lu havas kom vicini Paraíba e Ceará norde, Piauí weste, e Bahia ed Alagoas sude. Este jacas Oceano Atlantiko.
Bazala fakti pri Pernambuco.
Historio[redaktar | redaktar fonto]
En la nuna Pernambuco trovesis restaji pri homala okupeso de adminime 11.000 yari ante nun. Proxim la nuna urbo Brejo da Madre de Deus trovesis nekropolo kovranta 125 m², kun 83 skeleti. Pri la populi qui habitis la regiono kande l'unesma Europani arivis, l'etnii Kaeté e Tabajara habitis la litoro, kontre ke le Pankararu e le Atikun habitis doplando.
On kredas ke Vicente Yáñez Pinzón desembarkis en la nuna Cabo de Santo Agostinho ye la 26ma di januaro 1500, ante l'arivo di Pedro Álvares Cabral a la nuna Bahia. Tamen, ta teorio esas senpruva. En 1501, Portugalana navigisto Gaspar de Lemos exploris la litoro di Pernambuco e kreis avanposteni an la litoro por explotar la ligno pau brasil, qua uzesis por produktar inko multe precoza en Europa. La qualeso di la ligno produktita en Pernambuco konsideresis ecelanta, e pro to la vorto "pernambuco" divenis sinonimo di pau brasil en l'Italiana ed en la Franca (pernambouc).
Pernambuco okupesis dal Nederlandani de 1630 til 1654, kande li ekpulsesis dal Braziliani e Portugalani. La sentimento di importo qua aparis dum la batalii kontre la Nederlandani produktis, pos kelka yari, la milito di Mascates, inter 1710 e 1711, kande Braziliani qui habitis Olinda luktis kontre Portugalana komercisti qui habitis Recife.
En 1822, kun Braziliana nedependo, Pernambuco divenis provinco. En 1824 eventis revolucionala movado konocata kom "Kunfederuro dil Equatoro", kontre l'absolutismala administrado dil imperiestro Pedro la 1ma e kontre l'alta imposti quin la provinco mustis pagar a centrala guvernerio. La revolto duris de la 2ma di julio til la 29ma di novembro 1824 e subisis forta represo, ed un ek lua chefi, Joaquim da Silva Rabelo, sacerdoto konocata kom Frei Caneca, fusilagesis.
Pos la proklamo di la republiko en 1889, Pernambuco divenis stato. Dum la komenco dil 20ma yarcento, Recife ankore esis la 2ma maxim influiva urbo en Brazilia, dop Rio de Janeiro. Dum la yari 1910a, lora administristi probis modernigar Recife segun influi Parisana, per konstrukto di larja avenui, sen prezervar anciena konstrukturi.
Geografio[redaktar | redaktar fonto]
Pernambuco jacas an la Nord-estala regiono di Brazilia. L'arkipelago Fernando de Noronha, jacanta 535 km de la kontinento, divenis itere parto di Pernambuco depos 1988.
La klimato dil stato esas tropikala en la litoro, kun intensa sunolumo dum somero e intensa pluvo-quanti dum vintro. Che la regiono sertão (weste del stato) la klimato esas miarida. La sikesi en ca regiono povas durar dum plu kam un yaro.
Ekonomio[redaktar | redaktar fonto]
La precipua ekonomial agadi esas l'agrokultivo (nome sukrokano e manioko), industrio (nutrivi, kemiala produkturi, metalurgiala, elektronikala, stofala), edukado di bovaro, e turismo.
Turismo[redaktar | redaktar fonto]
Lua litoro, kun bela plaji, atraktas multa turisti de altra Braziliana stati e de altra landi, nome Europani (precipue Portugalani, Hispaniani e Italiani) ed Arjentiniani. La maxim konocata turistala loki esas Porto de Galinhas (vilajo che la municipo Ipojuca), Serrambi, Itamaracá, Jaboatão dos Guararapes e Recife.
Doplanda en la stato, l'urbo Caruaru konocesas pro sua populala festi memoriganta populara santi de katolikismo: Santa Antonius (13ma di junio), Santa Petrus (29ma di junio) e Santa Ioannes (24ma di junio).
Recife, Olinda e Jaboatão dos Guararapes anke havas historiala konstrukturi (domi, fortresi, edc.).
Demografio[redaktar | redaktar fonto]
| La 10 maxim granda urbi di Pernambuco (1ma di julio 2017) |
|---|
| Imaji | Rango | Nomo | Habitantaro |
|---|---|---|---|
 Recife  Jaboatão dos Guararapes | |||
| 1ma | Recife | 1 633 697 | |
| 2ma | Jaboatão dos Guararapes | 695 956 | |
| 3ma | Olinda | 390 771 | |
| 4ma | Caruaru | 356 128 | |
| 5ma | Petrolina | 343 219 | |
| 6ma | Paulista | 328 353 | |
| 7ma | Cabo de Santo Agostinho | 204 653 | |
| 8ma | Camaragibe | 156 361 | |
| 9ma | Garanhuns | 138 642 | |
| 10ma | Vitória de Santo Antão | 137 578 | |
| Fonto: [3] | |||
Referi[redaktar | redaktar fonto]
- ↑ Censo 2022: Brasil tem 203 milhões de habitantes, 4,7 milhões a menos que estimativa do IBGE - Publikigita da G1. Dato di publikigo: 28ma di junio 2023. Idiomo: Portugalana.
- ↑ Contas Regionais do Brasil 2018 - Publikigita da IBGE. URL vidita ye 14ma di novembro 2014. Idiomo: Portugalana.
- ↑ Estimativas populacionais para os municípios e para as Unidades da Federação brasileiros em 01.07.2017 - Publikigita da Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística (IBGE). URL vidita ye 30ma di agosto 2017. Idiomo: Portugalana.
