Historio di Estonia

Homi komencis okupar la regiono di nuna Estonia ulatempe inter 13,000 til 11,000 yari ante nun. La maxim olda kolonieto konocita esis Estonia esis Pulli, apud fluvio Pärnu. La kolonieto datizas de 11.000 aK til 9.000 ak. Romana historiisto Tacitus, en lua libro Germania (c. yaro 98) deskriptis la tribuo "aesti", posible origino di la nomo "Estonia".

La tribui qui vivis en l'insulo Saaremaa divenis konocita kom Estoniana vikingi. En 1187 li atakis Sigtuna, Suedian urbeto. Multa trezori de Viking-epoko trovesis en Saaremaa.

Dum la 13ma yarcento lokala chefo Lembitu probis unionar la habitanti qui vivis en la regiono kontre Danian e Germanian okupeso, ma mortigesis dum batalio en 1217. La regiono divenis princio de Santa Romana imperio^[1]. La nordala regioni di lando divenis parto di la Dukio di Estonia^[2], direte sub dominaco de la Rejo di Dania.

En 1228 Estonia divenis parto de Terra Mariana, oficala nomo di la princio di Livonia, establisita ye la 2ma di februaro 1207^[3] e parto di Santa Roman imperio. La sudo di la regiono divenis sub direta imperio de la rejo di Dania de 1219 til 1346.

En 1632 sub la dominaco di Suedia fondesis l'universitato en Dorpat (lore Tartu) ma, pos un milito kontre Rusian imperio en 1721, Suedia perdis la regiono por Rusia.

Estonia deklaris su nedependanta de Rusa imperio ye la 23ma di februaro 1918 en Pärnu, ed ye la 24ma di februaro 1918 en Tallinn. Ye la 28ma di novembro 1918 komencis milito por mantenar la nedependo, qua duris til la 1ma di februaro 1920 e produktis 5.000 morti e 15.000 kaptiti. Finlando agnoskis la nedependo di Estonia ye la 7ma di julio 1920. Lando duris nedependanta dum 22 yari, til la 16ma di junio 1940 kande okupesis da Sovietia.

Precipua artiklo: Anexo di Estonia a Sovietia

Pos l'invado di Sovietia da Nacional-socialista Germania ye la 22ma di junio 1941 en poka dii Germana trupi atingis Estonia. Li trairis Estoniana frontiero ye la 7ma di julio 1941. Reda Armeo retretis vers la dopa rivo dil fluvio Pärnu. Germana trupi e kelka Estoniana partizani kaptis Narva ye la 17ma di agosto e Tallinn ye la 28ma di agosto 1941. Pos kompleta okupeso, Germaniani desarmizis tota Estoniana partizani.^[4]

Quankam multa Estoniani bonvenigis Germaniani kom lia liberiginti de Sovietiana rejimo e kredis ke lando recevus itere lua nedependo, balde divenis klara ke Germani esis nova okupinta povo. Nacional-socialista Germania anexis Estonia kom parto di lua nova provinco Ostland. To stimulis kelk Estoniani ad unionar kun Finlandan Armeo por luktar kontre Sovietia ma sen unionar kun nacional-socialisti.

En januaro 1944 Reda Armeo proximigis Estoniana frontiero. Li rikonquestis Estonia sam yaro, dum l'autuno. Estonia divenis Sovieta republiko til la 20ma di agosto 1991, kande ol rideklaris nedependo.

Precipua artiklo: Republiko Socialista Sovietiana Estonia

Estonia membreskis Europana Uniono ye la 1ma di mayo 2004, ed adoptis Euro kom monetaro ye la 1ma di januaro 2011.

Referi

↑ Herbermann, Charles George (1907) The Catholic Encyclopedia Robert Appleton Company.
↑ Knut, Helle (2003). The Cambridge History of Scandinavia: Prehistory to 1520. Cambridge University Press. p. 269. ISBN 0-521-47299-7
↑ Bilmanis, Alfreds (1944) Latvian-Russian Relations: Documents The Latvian Legation
↑ Dave Lande Resistance! Occupied Europe and Its Defiance of Hitler, p. 188

Historio di Europa

[1] Herbermann, Charles George (1907) The Catholic Encyclopedia Robert Appleton Company.

[2] Knut, Helle (2003). The Cambridge History of Scandinavia: Prehistory to 1520. Cambridge University Press. p. 269. ISBN 0-521-47299-7

[3] Bilmanis, Alfreds (1944) Latvian-Russian Relations: Documents The Latvian Legation

[4] Dave Lande Resistance! Occupied Europe and Its Defiance of Hitler, p. 188

[1]

[2]

[3]

[4]