Historio di Chekia

La historio di Chekia komencis cirkume 800 mil yari ante nun. Multa diferanta kulturi habitis la regiono de Neolitiko til cirkume 2 mil yari aK. Tale nomizita "kulturo Únětice" existis en la regiono de cirkume 2300 til 1800 yari aK. Dum la 3ma yarcento aK Kelti establisis su en la regiono. Dum la 5ma yarcento Germana tribui trairis la regiono. Pose, Slava populi establisis su ibe.

L'unesma Cheka (Bohemiana) stato, dukio vicina a Praha qua apartenis al imperio Granda Moravia, aparis en la regiono dum la 9ma yarcento. Pos la desaparo dil imperio en 907, la regiono unionesis al dinastio Přemyslid, qua transferis la sideyo di lua povo a Bohemia.

Depos 1002 la Rejio di Bohemia divenis parto di Santa Romana Imperio. En 1212 la dukio divenis rejio sub la dinastio Luxemburg (Cheka Lucemburkové). Dum la 13ma yarcento Germani enmigris a la regiono, ed establisis kelka kolonii.

En 1235 Mongoli komandita da Chingiz-kano komencis invadar Europa. Pos la batalio di Legnica en 1241 li probis invadar Moravia, ma imperial armeo vinkis Mongoli en batalio proxim Olomouc. En ta batalio perisis la nepotulo di Chingiz-kano, Baidar. Pos vinkir la batalio, rejulo Ottokar la 2ma, qua recevis na surnomo "Rejulo di Fero ed Oro", expansis l'imperio vers Austria, Stiria, Karintia e Korniola, do atingis l'Adriatiko. Ottokar mortis en 1278 dum la batalio di Marchfeld kontre Germani komandita da Rudolf la 1ma. Lua filiulo Václav la 2ma di Bohemia obtenis la krono di Polonia en 1300, ma en 1306 la dinastio Přemyslid desaparis, kande la lasta rejo mortigesis. Pos kelka batalii, la dinastio Luxemburg obtenis Bohemiana trono.^[1]

La 14ma yarcento, note dum la vivo di Karl la 4ma, Santa Romana imperiestro (1316 til 1378) judikesas kom l'ora epoko di Cheka historio. Karl anke divenis rejulo di Italia. La fondado dil universitato di Praha eventis en ta epoko. Karl unionis la teritorii di Brandenburg, Lusacia e Silezia. En 1380 la Nigra pesto atingis Bohemia, e mortigis 10% de lua habitantaro.^[2]

Dum la komenco dil 15ma yarcento sacerdoto Jan Hus formacis religiala movado e, quankam ilu brulesis, lua sequinti secedis de katolik-eklezio e vinkis kin krucomiliti (la Husita militi) lansita kontre li dal imperiestro Sigmund. Dum la sequanta du yarcenti, 90% del habitantaro adheris a la movado Husita.

Pos 1526 Bohemia gradope divenis kontrolita dal monarkio Habsburga. La Milito di Triadek yari komencis pro revolto kontre Habsburga dominaco, ed expansis tra central Europa. La milito devastis la habitantaro di la regiono, e kande ol finis, la habitantaro koaktesis aceptar katolikismo od abandonar la regiono.

La periodo de 1620 til la 18ma yarcento divenis konocita kom "Nigra epoko di Chekia". La habitantaro diminutis e Habsburgi proskriptis altra religii ecepte la katolika. Otomani invadis Moravia en 1663^[3]. De 1679 til 1680 eventis mortala pesto e rebeleso di serfi.

La regni di Maria Theresia di Austria e lua filiulo Joseph la 2ma esis epoko di racional-absolutismo. En 1742 Friedrich la 2ma di Prusia sizis la regiono di Silezia. De 1770 til 1771 eventis granda famino qua viktimis 10% del habitantaro, o 250.000 personi ed efektigis revolti di rurani.

En 1806 Santa Romana imperio desaparis, e Chekia divenis parto di Austrian imperio. La serfeso abolisesis komplete nur en 1848. Pos la revolucioni qui eventis dum ta yaro, l'imperiestro Franz Joseph la 1ma di Austria establisis absoluta monarkio e probis kontrolar revolti en l'imperio.

20ma yarcento

Cirkume 1.4 milioni Chekiani luktis por Austria-Hungaria dum l'unesma mondomilito, di qui 150.000 perisis. Cirkume 90.000 Cheki luktis alonge Franca, Italiana e Rusa trupi kontre Austria-Hungaria, e pos kontre Bolsheviki. Pos finir l'unesma mondomilito, Austria-Hungaria krulis e la nedependanta republiko di Chekoslovakia kreesis en 1918. La nova stato inkluzis Bohemia, Moravia, Silezia e parti del anciena Rejio di Hungaria, kun importanta komunesi di parolinti di Germana, Hungara Polona e Rutena lingui.

Precipua artiklo: Chekoslovakia

Precipua artiklo: Protektorato di Bohemia e Moravia

Chekia divenis nedependanta stato ye la 1ma di januaro 1993, per la divido di Chekoslovakia. Václav Havel, ante prezidanto di Chekoslovakia, divenis l'unesma prezidanto di nedependanta Chekia. Ye la 12ma di marto 1999 la lando divenis membro di NATO, ed ye la 1ma di mayo 2004 ol membreskis l'Europana Uniono.

Referi

↑ http://www.panovnici.cz/vaclav-II-kral
↑ "Plague epidemics in Czech countries" - Autoro: E. Strouhal. p.49..
↑ "History of the Mongols from the 9th to the 19th Century. Part 2. The So-Called Tartars of Russia and Central Asia. Division 1" - Autoro: Henry Hoyle Howorth. Pag.: P.557.

Historio di Europa

[1] ttp://www.panovnici.cz/vaclav-II-kral

[2] "Plague epidemics in Czech countries" - Autoro: E. Strouhal. p.49..

[3] "History of the Mongols from the 9th to the 19th Century. Part 2. The So-Called Tartars of Russia and Central Asia. Division 1" - Autoro: Henry Hoyle Howorth. Pag.: P.557.

[1]

[2]

[3]