Historio di Belgia

Silexa tranchili trovita en Belga kaverni.

Europa dum mez-Neolitiko.

En Belga teritorio deskovresis fosili del homo di Neanderthal de adminime 100 mil yari ante nun, proxim urbeto Engis. L'unesma Neolitika kulturo Europana qua praktikis agrokultivo, tale nomizita "kulturo di lineara ceramiko LBK" okupis l'esto di Belgia e haltis lua expanso proxim Hesbaye cirkume 5.000 yari aK. Tamen, renkontresis poka restaji pri homala okupado en Flandria de la 4ma til la 3ma yarmili aK.

La habitantaro di Belgia komencis kreskar permanante depos cirkume 1750 aK. Posible tri Europana kulturi - kulturo Urnfield, kulturo Hallstatt, e kulturo La Tène - arivis pose. La tri asociesas kun Indo-Europana lingui. Depos 500 aK Kelti establisis su en la regiono e komercis kun Mediteraneo. Depos cirkume 150 aK, moneti komencis uzesar.

Gallia Belgica c. 125.

Romani okupis la nuna Belgia dum l'1ma yarcento aK. La vorto "Belgia" originis de Gallia Belgica, Romana provinco en la regiono.

Pokope l'enmigro di Germana tribui dum la 5ma yarcento pozis la regiono sub Merovingiana dominaco. Dum Mezepoko, mikra feudala stati aparis.

Spolio di Antwerpen, 1576.

La rivaleso inter protestanti de Nederlandana republiko e katoliki kreskis dum la 16ma yarcento. Kande Felipe la 2ma di Hispania acensis la trono, ilu probis eliminar protestantismo, e to rezultis l'okadek-yara milito, de 1566 o 1568 til 1648, inter Hispana imperio e Nederlandana Republiko. La horori di ca milito - masakri, religiala violento, sedicii - esis prekursori di la milito di triadek yari. Exemplo presis la spolio di Antwerpen, en 1576, kande 17 mil personi mortis. Pos la milito, la regiono dividesis en Unionita Provinci (Belgica Foederata), e Suda Nederlando (Belgica Regia). La regiono di la nuna Belgia divenis parto de Hispana Imperio e pos de Austriana imperio Habsburg.

Francia invadis Belgia en 1744, konseque de la sucedo-milito en Austria. Pos pakti signatita inter 1756 e 1757 Belgia juis 35-yara paco. Kande komencis Franca Revoluciono Belgi expektis nedependeskar, ma en 1794 pos ke Austriani vinkesis dal Franci, Francia okupis Belga teritorio. La kongreso di Wien en 1815 establisis Nederlandana dominaco super Belgia.

Standardo di Belgia.

Belga revoluciono, 1834.

En 1830 komencis nova revoluciono en Francia kontre absoluta monarkio. Inspirita da ca revoluciono, en agosto sam yaro komencis revolto en Bruxel kontre Unionita Rejio Nederlando. Pos batalii en multa urbi, Belgia deklaris nedependo de Nederlando ye la 4ma di oktobro 1830, malgre durado di la milito. Ye la 21ma di julio 1831, Léopold la 1ma asumis kom unesma belga monarko. Nederlando agnoskis la nedependo di Belgia erste en 1839.

Nemediate pos la nedependo, Belgia adoptis Franca linguo kom oficala, e Franca influo komencis kreskar plufortigita pro la forta ekonomial agado sude de la lando. Kom respondo, aparis nacionalista idei meze la Flandriani, qui komencis demandar simila stando por la Nederlandana linguo.

Anke pos la nedependo, Belgia komencis stimular lua industrio ed expansar lua ferovoyi. En 1885 la konfero di Berlin donis kontrolo di Belga Kongo al rejulo Léopold la 2ma. En 1914 dum l'Unesma mondomilito Germana imperio invadis Belgia, por lua strategiala situeso, inter Berlin e Paris. La lando itere okupesis dal Germani en 1940, dum la Duesma mondomilito, e liberigesis en 1944. Pos la milito, generala striko en 1951 koaktis la rejulo Léopold la 3ma, judikata dal populo kom simpariero di la nacional-socialisti, ad abdikar.

Belgia esis un ek la sis fondinti di la Komunitato Europana pri Karbono e Stalo en 1951, e dil Europana Ekonomiala Komunitato en 1957. En 1970 la lando divenis federuro, malgre la tensi inter Flandriani (qui parolas la Nederlandana) e Waloniani (qui parolas la Franca) durar til nun.