Historio di Honduras

De Wikipedio
Maya skulto en Copán.

Populi Maya vivis dum yarcenti proxim Copán, en la nuna Honduras, ma lia kulturo komencis dekadar dum la komenco dil 9ma yarcento. Restaji de altra pre-Kolumbiana kulturi existas en altra regioni, exemple en la valo di Naco, en Los Naranjos, ed en altra loki.

Cristoforo Colombo arivis en la regiono en 1502. Ilu desembarkis proxim la nuna urbo Trujillo.

Honduras esis provinco de Guatemala dum la kolonial epoko, e Hispani exploris arjento en lua teritorio. Komence li probis sklavigar indijeni por explorar mineyi di arjento, ma dum la fino dil 16ma yarcento li adportis Afrikana sklavi, nome de Angola. Hispani koloniigis facile la litoro di Pacifiko, ma fondis poka urbi che l'Atlantika litoro.

José Francisco Morazán Quesada

Honduras separis su de Hispana imperio ye la 28ma di septembro 1821, e pose divenis parto di Mexikia. Sequante, en 1823, ol divenis parto di la Federala Republiko di Central-Amerika. La Hondurano José Francisco Morazán Quezada, naskinta en 1792 en Tegucigalpa, esis la duesma prezidanto di Central-Amerika. Ye la 26ma di oktobro 1838 Honduras separis su de Central-Amerika e divenis nedependanta. Comayagua esis chef-urbo di la lando til 1880, kande la chef-urbo transferesis a Tegucigalpa.

Dum la fino dil 19ma yarcento, Usana kompanii komencis explorar plantacerii di banano por exportacajo. L'unesma esis Vaccaro Brothers and Company (pose rinomizita Standard Fruit), en 1899. Sequante arivis la kompanio Cuyamel Fruit Company, en 1905, e fine l'United Fruit Co., en 1910. L'aktivesi e la konkurenco inter ca kompanii interferis en diversa okazioni en la guvernerio di la lando, ed stimulis Usan interveni en 1903, 1907, 1911, 1912, 1919, 1924 e 1925.

Tiburcio Carías Andino asumis la povo en 1932 e guvernis til 1949, kande Juan Manuel Gálvez vinkis l'elekto ed asumis la povo. Dum la duesma mondomilito, Carías Andino deklaris milito kontre nacional-socialista Germania, Italia e Japonia, pos Japonian atako kontre Pearl Harbour.

Oswaldo López Arellano

En 1969 Honduras militis kontre Salvador en la nomizita Futbalo-milito. La civilo Ramón Ernesto Cruz, asumis povo por kurta periodo en 1971, til esar revokita per armeala stato-stroko komandita da Oswaldo López Arellano en 1972. Arellano revokesis 3 yari pose, pro skandalo pri korupto. La sequanta generali, Juan Alberto Melgar Castro (1975-1978) e Policarpo Paz García (1978-1982) expansis la substrukturi e la sistemi di telekomunikado di la lando.

En 1982 adoptesis nova konstituco qua permisis restaurar la demokratio. La mandato di la prezidanti diminutesis por 4 yari, e ne permisesis rielekto. Roberto Suazo Córdova esis l'unesma prezidanto elektita sub la nova konstituco.

Dum l'unesma elekti de la 21ma yarcento elektesis Ricardo Roberto Maduro de la Nacionala Partiso. La skopo di Maduro esis luktar kontre la krimineso, qua kreskabis multe ante lua administrado. En 2006 Manuel Zelaya elektesis e sucedis Maduro.

Ye la 28ma di junio 2009 eventis militarala stato-stroko qua revokis Manuel Zelaya de la povo. Roberto Micheletti asumis la povo suportita da militestri. En novembro 2009 eventis elekti vinkita da Porfirio Lobo Sosa. Lobo Sosa asumis la povo ye la 27ma di januaro 2010. Dum la general elekti di novembro 2013 Juan Orlando Hernández elektesis prezidanto. Ilu asumis la povo la 27ma di januaro 2014. En 2015 aprobesis modifiko en la konstituco, qua permisis Hernández rielektesar en novembro 2017 por plusa 4 yari.