2014
Salti al navigilo
Irez a serchilo
| Historio > yarcento |
| Yarcenti: |
| 20ma21ma22ma
|
| Yardeki: 2000ma • 2010ma • 2020ma • 2030ma • 2040ma |
| Yari: 2001 • 2002 • 2003 • 2004 • 2005 |
Eventi[redaktar | redaktar fonto]
Kosmo[redaktar | redaktar fonto]
- 12ma di novembro - Rosetta-probilo di ESA venas a la kometo Churyumov-Gerasimenko. La volumino di la kometo esas nur 3 x 5 km, tamen on entraprezis kometovenar. L'orbitala ciklo di la kometo duras 6.6 yari. L'orbito esas tale oblonga, ke la maxim fora punto di la kometo de la Suno esas 5.7-foye plu fora kam olta di la Tero. La probilo mustis cirkumflugar quar-foye la Suno, pro atingar la kometo.
Europa[redaktar | redaktar fonto]
- 4ma di februaro - Skotia permisas samasexua mariaji.[1]
- 13ma di februaro - Belgia legaligas eutanazio por kuracati di irga evo qui havas mortiva morbi.
- 20ma di februaro - En Kyiv, Ukraina 1 demonstrinto mortas e 10 vundesas en konflikti kontre la polico, dum protesti kontre la guvernerio.
- 22ma di februaro - Ukrainana parlamento removas prezidanto Viktor Yanukovich de povo e remplasas il per Oleksandr Turchynov, pos civil agitesi produktar plu kam 100 morti.
- 23ma di februaro - Parlamento di Ukraina elektas provizore Olexander Turchinov kom prezidanto dil lando.[2]
- 18ma di marto - En plebicito, la majoritato dil habitanti di Krimea votas favoroze pri separar su de Ukraina ed unionar su a Rusia.
- 21ma di marto - Rusia formale anexas Krimea, pos Vladimir Putin signatar lego pri l'anexo.
- 3ma di aprilo - Papo Franciskus kanonizas misionero José de Anchieta.
- 27ma di aprilo - Papo Franciskus kanonizas papi Ioannes la 23ma ed Ioannes Paulus la 2ma.
- 10ma di mayo - Conchita Wurst vinkas Eurovidado konkurso di kansono kun ilu kansono Rise Like a Phoenix.
- 17ma di julio - Aviono Boeing 777 de Malaysian Airlines falas en Ukraina proxim la frontiero kun Rusia, e 295 personi mortas.
- 18ma di septembro - Plebicito pri la nedependo di Skotia eventas. Kun 1 914 187 No-voti kontre 1 852 828 Yes-voti, la habitanti rejektas la nedependo.[3]
Azia[redaktar | redaktar fonto]
- 2ma di januaro - Atento per bombo en Beirut, Libano, produktas adminime 5 morti.
- 13ma di januaro - Mili di personi protestas en Bangkok, Tailando kontre l'administrado di la chefministrino Yingluck Shinawatra.
- 1ma di februaro - En la nordo di Sumatra, Indonezia, 11 personi perisas pos l'erupto dil volkano Sinabung.
- 4ma di februaro - Atako per bombo kontre omnibuso en Sanaa, Yemen, mortigas adminime 2 soldati.
- 4ma di februaro - Explozo di bombo en suocidant atento kontre restorerio en Peshawar, Pakistan, produktas adminime 9 morti e plu kam 40 vunditi.[4]
- 8ma di marto - Aviono Boeing 777 de Malaysian Airlines desaparas kun 239 personi ennave super la gulfo di Tailando dum flugo de Kuala Lumpur vers Beijing.
- 13ma di mayo - Mineyo di karbono explozas en la provinco di Manisa, Turkia. Plu kam 240 ministi mortas.[5]
- 15ma di mayo - Automobilo per bombo explozas en Bab al-Salam, Siria, e produktas adminime 17 morti. L'atako posible ekexutesis da grupi asociita kun Al Qaida[6].
- 30ma di mayo - Ter-tremo kun forteso 6.1 che la skalo di Richter frapas la provinco di Yunan, Populala Republiko di Chinia. Adminime 29 personi vundesas.
- 5ma di junio - Sunita-Islamala grupo nomizita "Islamana Stato en Iraq ed Oriento" komencas milital atako en nordo di Irak, kun skopo di kaptar Baghdad e renversar chefministro Nouri al-Maliki.
- 3ma di julio - Israelan avioni bombardas Gaza, ed adminime 10 personi vundesas.
- 3ma di agosto - Ter-tremo kun forteso 6.5 che la skalo di Richter frapas la provinco Yunnan, norde de la Popul Republiko Chinia. Plu kam 360 personi mortas[7] e plua kam 12.000 domi krulas.[8]
- 1ma di decembro - Eventas protesti en Hong Kong pri demokratio. Pos konflikto kun la polico, dozeni di demonstranti arestesas.[9]
- 7ma di decembro - Tifono Hagupit frapas Filipini, mortigas 2 personi, e forsas l'evakuo di plu kam 1.2 milion personi en tota lando.[10]
- 22ma di decembro - En Beijing, Populala Republiko di Chinia, ciencisti anuncas la deskovro di organika kompozaji simila a karbono en aerolito devenanta de Marso.[11]
- 30ma di decembro - On trovas en la Maro di Java tri kadavri e fragmenti de l'aviono Airbus A320 de AirAsia qua voyajis de Surabaya, Indonezia vers Singapur.[12]
- 31ma di decembro - Suocidant-atako kontre shia-Mohamedani mortigas adminime 23 personi e vundas adminime 48 en l'urbo di Ibb, Yemen.[13][14]
Afrika[redaktar | redaktar fonto]
- 8ma di februaro - Konflikti inter Mohamedani e kristani en Bangui, Centrafrika, produktas adminime 9 morti.[15]
- 16ma di februaro - Atako kontre omnibuso kun turisti de Sud-Korea en Sinai, Egiptia produktas quar morti.
- 4ma di marto - Egiptiana korto proskriptas Palestinana grupo Hamas.
- 5ma di mayo - Militanti di Boko Haram ocidas cirkum 300 personi dum noktala ataki en l'urbi Gamboru e Ngala, en la stato Borno, Nigeria.[16]
- 20ma di mayo - En Nigeria du potenta bombi explozas en automobili proxim centrala merkato di Abuja.[17]
- 24ma di julio - Aviono McDonnel Douglas MD-83 de Hispana kompanio Swiftair qua operacis ol por Aljeriana kompanio Air Algérie falas en Mali kun 116 personi ennave, kande flugis de Ouagadougou en Burkina Faso vers Argel en Aljeria.
- 28ma di julio - Prezidanto Ellen Johnson-Sirleaf klozas Liberiana frontieri kun vicina landi por preventar l'expando di Ebola-viruso.
- 22ma di novembro - En Madera, Kenia, Somaliani de radikala Islamala grupo Al-Shabaab atakas autobuso kun 60 voyajanti qui irus a Nairobi e mortigas 28, kom respondo a la klozo di 4 moskei en Mombasa.[18]
- 30ma di decembro - En Gambia militisti probas facar stato-stroko kontre la prezidanto Yahya Jammeh, en povo depos 1994. La stato-stroko falias.[19]
Nord-Amerika[redaktar | redaktar fonto]
- 1ma di januaro - La stato di Kolorado, Usa, legaligas l'amuziva uzado di marihuano.
- 25ma di januaro - Neidentifikita viro pafas kontre pasanti interne di komercala centro en Columbia, Maryland, Usa. Du personi mortigesas e kin vundesas. Pose, la viro suocidas.[20]
- 17ma di decembro - Usa e Kuba riestablisas diplomacala relati, plu kam 50 yari pos ruptar ol.[21]
- 13ma di decembro - La Senato di Usa aprobas kun 54 voti favorebla e 40 kontra budjeto por 2015, qua permisas spensar 1.1 bilioni dolari.[22]
- 18ma di decembro - Pos 70 yari en Suda-Karolina, Usa, judiciistino anulas kondamno di nigra adolecanto George Stinney, lore evante 14 yari, a mortopuniso.[23]
Central Amerika[redaktar | redaktar fonto]
- 17ma di decembro - Usa e Kuba riestablisas diplomacala relati, plu kam 50 yari pos ruptar ol.[24]
Sud-Amerika[redaktar | redaktar fonto]
- 18ma di februaro - Mili di personi manifestas en la stradi di Caracas, Venezuela, kontre l'enkarcerigo di Leopoldo López, opozanto de la prezidanto Nicolás Maduro.[25]
- 5ma di marto - Prezidanto Nicolás Maduro de Venezuela ruptas diplomacala relati kun Panama.
- 12ma di junio til 13ma di julio - En Brazilia eventas la Mondala Kupo di Futbalo. Germania ganas la Kupo.
- 13ma di decembro - Internaciona konfero pri la klimato-chanjo finas en Lima, Peru. Chefi de 195 landi aceptis diminutar l'emiso di gazi qui produktas teplico-efekto.[26]
Oceania[redaktar | redaktar fonto]
- 12ma di januaro - Forta ciklono frapas Tonga, e produktas adminime 1 morto e multa destruktado.
Ido[redaktar | redaktar fonto]
- 13ma til 20ma di julio eventas la 69ma Ido-renkontro internaciona en Paris, Francia.
Naski[redaktar | redaktar fonto]
Morti[redaktar | redaktar fonto]
- 3ma di januaro - Phil Everly, Usana muzikisto (The Everly Brothers) (n. 1939)
.jpg)
- 5ma di januaro - Eusébio da Silva Ferreira, Eusébio, Portugalana futbalisto (n. 1942)[27]
- 9ma di januaro - Dale Thomas Mortensen, Usan ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1939)
- 10ma di januaro - Zbigniew Messner, chefministro di Polonia (n. 1929)
- 11ma di januaro - Ariel Sharon, Israelana politikisto (n. 1928)[28]
- 27ma di januaro - Pete Seeger, Usana muzikisto (n. 1919)[29]
- 2ma di februaro - Philip Seymour Hoffman, usana cinem-aktoro (n. 1967)
- 10ma di februaro - Shirley Temple, Usan aktorino ed ambasadistino (n. 1928)[30]
- 19ma di februaro - Valeri Kubasov, Rusa kosmonauto (n. 1935)
- 24ma di februaro - Carlos Páez Vilaró, Uruguayana piktisto, skultisto e skriptisto (n. 1923)
- 25ma di februaro - Paco de Lucía, Hispana muzikisto (n. 1947)
- 13ma di marto - Ahmad Tejan Kabbah, prezidanto di Sierra Leone (n. 1932)
- 23ma di marto - Adolfo Suárez González, chefministro di Hispania (n. 1932)
- 4ma di aprilo - Kumba Ialá, prezidanto di Guinea-Bisau (n. 1953)
- 6ma di aprilo - Mickey Rooney, Usana cinem-aktoro (n. 1920)
- 9ma di aprilo - Arthur Napoleon Raymond Robinson, prezidanto di Trinidad e Tobago (n. 1926)
- 16ma di aprilo - Gyude Bryant, chefo di stato di Liberia (n. 1949)
- 17ma di aprilo - Gabriel García Márquez, Kolumbiana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1927)
- 29ma di aprilo - Bob Hoskins, Britaniana cinem-aktoro (n. 1942)
- 2ma di mayo - Efrem Zimbalist, Jr., Usana televizion-aktoro (n. 1918)
- 3ma di mayo - Gary Becker, Usan ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1930)
- 15ma di mayo - Jean-Luc Dehaene, chefministro di Belgia (n. 1940)
- 17ma di mayo - Gerald Maurice Edelman, Usana biologiisto, Nobel-laureato (n. 1929)
- 18ma di mayo - Dobrica Ćosić, prezidanto di Yugoslavia (n. 1921)
- 21ma di mayo - Jaime Lusinchi, prezidanto di Venezuela (n. 1924)
- 25ma di mayo - Wojciech Jaruzelski, komunista chefo di Polonia (n. 1923)
- 28ma di mayo - Maya Angelou, Usana poeto ed aktivisto (n. 1928)
- 15ma di junio - Casey Kasem, Usan aktoro (n. 1932)
- 27ma di junio - Leslie Manigat, prezidanto di Haiti (n. 1930)
- 30ma di junio - Željko Šturanović, prezidanto di Montenegro (n. 1960)
- 7ma di julio - Eduard Shevardnadze, prezidanto di Gruzia (n. 1928)
- 7ma di julio - Alfredo Di Stéfano, Arjentiniana futbalisto (n. 1926)
- 13ma di julio - Nadine Gordimer, Sudafrikana skriptistino, Nobel-laureato (n. 1923)
- 18ma di julio - João Ubaldo Ribeiro, Braziliana skriptisto (n. 1941)
- 19ma di julio - James Garner, Usan aktoro (n. 1928)
- 23ma di julio - Ariano Suassuna, Braziliana skriptisto (n. 1927)
- 11ma di agosto - Robin Williams, Usan aktoro (n. 1951)
- 12ma di agosto - Lauren Bacall, Usan aktorino (n. 1924)
- 21ma di agosto - Albert Reynolds, chefministro di la Republiko Irlando (n. 1932)
- 4ma di septembro - Joan Rivers, Usana komediistino ed aktorino (n. 1933)
- 12ma di septembro - Atef Ebeid, chefministro di Egiptia (n. 1932)
- 30ma di septembro - Martin Lewis Perl, Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1927)
- 4ma di oktobro - Jean-Claude Duvalier, prezidanto di Haiti (n. 1951)
- 21ma di oktobro - Gough Whitlam, chefministro di Australia (n. 1916)[31]
- 28ma di oktobro - Michael Sata, prezidanto di Zambia (n. 1937)
- 18ma di novembro - Ahmad Lozi, chefministro di Jordania (n. 1925)
- 8ma di decembro - Mango, Italiana kantisto (n. 1954)
- 18ma di decembro - Virna Lisi, Italian aktorino (n. 1936)
- 22ma di decembro - Joe Cocker, Usana kantisto, kompozisto e muzikisto (n. 1944)
- 22ma di decembro - Abdel Aziz Mohamed Hegazy, chefministro di Egiptia (n. 1923)
- 26ma di decembro - Leo Tindemans, chefministro di Belgia (n. 1922)
Nobel-premiiziti[redaktar | redaktar fonto]
- Fiziko: Hiroshi Amano, Shuji Nakamura, Isamu Akasaki
- Kemio: Eric Betzig, Stefan Walter Hell, William Esco Moerner
- Fiziologio o Medicino: John O'Keefe, May-Britt Moser, Edvard Moser
- Literaturo: Patrick Modiano
- Paco: Kailash Satyarthi, Malala Yousafzai
- Ekonomiko: Jean Tirole
Referi[redaktar | redaktar fonto]
- ↑ [http:, noticias.uol.com.br/album/album-do-dia/2014/02/04/imagens-do-dia---4-de-fevereiro-de-2014.htm?abrefoto=51 Imagens do dia - 4 de fevereiro de 2014]. URL vidita ye la 4ma di februaro 2014.
- ↑ http://www1.folha.uol.com.br/mundo/2014/02/1416594-parlamento-da-ucrania-nomeia-presidente-interino.shtml
- ↑ UOL. Escócia decide contra a independência e fica no Reino Unido. URL vidita ye la 19ma di septembro 2014.
- ↑ UOL. [http:, noticias.uol.com.br/album/album-do-dia/2014/02/04/imagens-do-dia---4-de-fevereiro-de-2014.htm?abrefoto=51#fotoNav=56 Imagens do dia - 4 de fevereiro de 2014]. URL vidita ye la 4ma di februaro 2014.
- ↑ UOL Notícias. Explosão em mina de carvão na Turquia deixa mais de 200 mortos (Portugalana). URL vidita ye la 14ma di mayo 2014.
- ↑ New York Times. Car Bomb Kills 17 at Syrian Border Crossing. URL vidita ye la 15ma di mayo 2014.
- ↑ Sobe para 367 o número de mortos após terremoto no sudoeste da China (Portugalana). URL vidita ye la 3ma di agosto 2014.
- ↑ Terremoto no sudoeste da China deixa ao menos 175 mortos (Portugalana). URL vidita ye la 3ma di agosto 2014.
- ↑ (1ma di decembro 2014) Dozens arrested after Hong Kong protesters clash with police (Angla). Fox News. URL vidita ye la 13ma di decembro 2015.
- ↑ As Typhoon Hagupit Hits Philippines, Evacuees Express Relief (Angla). URL vidita ye la 7ma di decembro 2014.
- ↑ UOL. Geólogos chineses acham material orgânico em meteorito procedente de Marte (Portugalana). URL vidita ye la 22ma di decembro 2014.
- ↑ Indonésia encontra destroços de avião; corpos são localizados (Portugalana). UOL. URL vidita ye la 30ma di decembro 2014.
- ↑ Ataque suicida deixa ao menos 23 mortos no Iêmen, diz agência estatal (Portugalana). UOL. URL vidita ye la 31ma di decembro 2014.
- ↑ At least 23 killed in Yemen suicide bombing: state news agency (Angla). Reuters. URL vidita ye la 31ma di decembro 2014.
- ↑ UOL. Confrontos na República Centro-Africana deixam ao menos nove mortos. URL vidita ye la 9ma di februaro 2014.
- ↑ Boko Haram Attack Kills Hundreds In Border Town (Angla). The Huffington Post. URL vidita ye la 7ma di mayo 2014.
- ↑ New York Times. 2 Explosions Kill Scores at Central Nigeria Market (Angla). URL vidita ye la 20ma di mayo 2014.
- ↑ Milícias Al-Shabaad executam 28 passageiros de um autocarro no Quénia (Portugalana). URL vidita ye la 22ma di novembro 2014.
- ↑ Exército da Gâmbia anuncia derrota de tentativa de golpe militar (Portugalana). Publico.pt. URL vidita ye la 30ma di decembro 2014.
- ↑ UOL. Atirador abre fogo em shopping nos EUA, mata dois e fere cinco; suspeito também morreu. URL vidita ye la 26ma di januaro 2014.
- ↑ UOL. Com libertação de preso, EUA abrem diálogo para normalizar relação com Cuba (Portugalana). URL vidita ye la 17ma di decembro 2014.
- ↑ VOA (Voice of America). US Congress Passes $1.1 Trillion Budget for 2015 (Angla). URL vidita ye la 14ma di decembro 2014.
- ↑ Publico.pt. Anulada condenação de negro americano de 14 anos executado na cadeira eléctrica há 70 (Portugalana). URL vidita ye la 18ma di decembro 2014.
- ↑ UOL. Com libertação de preso, EUA abrem diálogo para normalizar relação com Cuba (Portugalana). URL vidita ye la 17ma di decembro 2014.
- ↑ Folha de São Paulo. Multidão toma as ruas de Caracas após detenção de oposicionista venezuelano (Portugalana). URL vidita ye la 18ma di februaro 2014.
- ↑ UOL. Emergentes têm vitória parcial em reunião da ONU sobre clima (Portugalana). URL vidita ye la 14ma di decembro 2014.
- ↑ (5ma di januaro 2014) Aos 71 anos, morre Eusébio, o maior nome da história do futebol português (Portugalana). Globo.com. URL vidita ye la 31ma di januaro 2019.
- ↑ UOL. Morre o ex-premiê israelense Ariel Sharon, 85, em coma desde 2006 (Portugalana). URL vidita ye la 11ma di januaro 2014.
- ↑ (28ma di januaro 2014) Morre aos 94 anos Pete Seeger, ícone da música folk e dos direitos civis (Portugalana). G1.com. URL vidita ye la 31ma di agosto 2019.
- ↑ Shirley Temple, atriz de "Olhos Encantadores", morre aos 85 anos (Portugalana). URL vidita ye la 11ma di februaro 2014.
- ↑ (21ma di oktobro 2014) Former prime minister Gough Whitlam dead at 98 (Angla). The Sydney Morning Herald. URL vidita ye la 31ma di agosto 2019.