2014

Yarcenti:	20ma yarcento · 21ma yarcento · 22ma yarcento
Yardeki:	1990a yari yari 2000ma yari 2010ma yari 2020ma yari 2030ma
Yari:	2012 2013 2014 2015 2016

Indexo

1 Eventi
2 Morti
3 Nobel-premiiziti
4 Referi

Eventi[redaktar | redaktar fonto]

Kosmo[redaktar | redaktar fonto]

12ma di novembro - Rosetta-probilo di ESA venas a la kometo Churyumov-Gerasimenko. La volumino di la kometo esas nur 3 x 5 km, tamen on entraprezis kometovenar. L'orbitala ciklo di la kometo duras 6.6 yari. L'orbito esas tale oblonga, ke la maxim fora punto di la kometo de la Suno esas 5.7-foye plu fora kam olta di la Tero. La probilo mustis cirkumflugar quar-foye la Suno, pro atingar la kometo.

Europa[redaktar | redaktar fonto]

13ma di februaro - Belgia legaligas eutanazio por kurakati kun finanta maladesi, sen dependar de la evo.
20ma di februaro - En Kyiv, Ukraina 1 demonstrinto mortas e 10 sufras vundi en shoki kontre la polico, dum protesti kontre la guvernerio.
22ma di februaro - Ukrainana parlamento removas prezidanto Viktor Yanukovich de povo e remplasas il per Oleksandr Turchynov, pos civil agitesi produktar plu kam 100 morti.
18ma di marto - En plebicito, la majoritato dil habitanti di Krimea votas favore a separar su de Ukraina ed unionar su a Rusia.
23ma di februaro - Parlamento di Ukraina elektas provizore Olexander Turchinov kom prezidanto dil lando.^[1]
21ma di marto - Rusia formale anexas Krimea, pos Vladimir Putin signatar lego pri l'anexo.
3ma di aprilo - Papo Franciskus kanonizas misionero José de Anchieta.
27ma di aprilo - Papo Franciskus kanonizas papi Ioannes la 23ma ed Ioannes Paulus la 2ma.
10ma di mayo - Conchita Wurst vinkas Eurovidado konkurso di kansono kun ilu kansono Rise Like a Phoenix.
17ma di julio - Aviono Boeing 777 de Malaysian Airlines falas en Ukraina proxim la frontiero kun Rusia, e 295 personi mortas.
18ma di septembro - Plebicito pri la nedependo di Skotia eventas. Kun 1 914 187 No-voti kontre 1 852 828 Yes-voti, la habitanti rejektas la nedependo.^[2]

Azia[redaktar | redaktar fonto]

2ma di januaro - Atento per bombo en Beirut, Libano, produktas adminime 5 morti.
13ma di januaro - Mili di personi protestas en Bangkok, Tailando kontre l'administrado di la chefministrino Yingluck Shinawatra.
8ma di marto - Aviono Boeing 777 de Malaysian Airlines desaparas kun 239 personi ennave super la gulfo di Tailando dum flugo de Kuala Lumpur vers Beijing.
13ma di mayo - Mineyo di karbono explozas en la provinco di Manisa, Turkia. Plu kam 240 ministi mortas.^[3]
15ma di mayo - Automobilo per bombo explozas en Bab al-Salam, Siria, e produktas adminime 17 morti. L'atako posible ekexutesis da grupi asociita kun Al Qaida^[4].
30ma di mayo - Ter-tremo kun forteso 6.1 che la skalo di Richter frapas la provinco di Yunan, Populala Republiko di Chinia. Adminime 29 personi vundesas.
5ma di junio - Sunita-Islamala grupo nomizita "Islamana Stato en Iraq ed Oriento" komencas milital atako en nordo di Irak, kun skopo di kaptar Baghdad e renversar chefministro Nouri al-Maliki.
3ma di julio - Israelan avioni bombardas Gaza, ed adminime 10 personi vundesas.
3ma di agosto - Ter-tremo kun forteso 6.5 che la skalo di Richter frapas la provinco di Yunnan, en la nordo di Populala Republiko di Chinia. Plu kam 360 personi mortas^[5] e plua kam 12.000 domi krulas.^[6]
1ma di decembro - Eventas protesti en Hong Kong pri demokratio. Pos konflikto kun la polico, dozeni di demonstranti arestesas.^[7]
7ma di decembro - Tifono Hagupit frapas Filipini, mortigas 2 personi, e forsas l'evakuo di plu kam 1.2 milion personi en tota lando.^[8]
22ma di decembro - En Beijing, Populala Republiko di Chinia, ciencisti anuncas la deskovro di organika kompozaji simila a karbono en aerolito devenanta de Marso.^[9]
30ma di decembro - On trovas en la Maro di Java tri kadavri e fragmenti de l'aviono Airbus A320 de AirAsia qua voyajis de Surabaya, Indonezia vers Singapur.^[10]
31ma di decembro - Suocidant-atako kontre shia-Mohamedani mortigas adminime 23 personi e vundas adminime 48 en l'urbo di Ibb, Yemen.^[11]^[12]

Afrika[redaktar | redaktar fonto]

16ma di februaro - Atako kontre omnibuso kun turisti de Sud-Korea en Sinai, Egiptia produktas quar morti.
4ma di marto - Egiptiana korto proskriptas Palestinana grupo Hamas.
5ma di mayo - Militanti di Boko Haram ocidas cirkum 300 personi dum noktala ataki en l'urbi Gamboru e Ngala, en la stato Borno, Nigeria.^[13]
20ma di mayo - En Nigeria du potenta bombi explozas en automobili proxim centrala merkato di Abuja.^[14]
24ma di julio - Aviono McDonnel Douglas MD-83 de Hispana kompanio Swiftair qua operacis ol por Aljeriana kompanio Air Algérie falas en Mali kun 116 personi ennave, kande flugis de Ouagadougou en Burkina Faso vers Argel en Aljeria.
28ma di julio - Prezidanto Ellen Johnson-Sirleaf klozas Liberiana frontieri kun vicina landi por preventar l'expando di Ebola-viruso.
22ma di novembro - En Madera, Kenia, Somaliani de radikala Islamala grupo Al-Shabaab atakas autobuso kun 60 voyajanti qui irus a Nairobi e mortigas 28, kom respondo a la klozo di 4 moskei en Mombasa.^[15]
30ma di decembro - En Gambia militisti probas facar stato-stroko kontre la prezidanto Yahya Jammeh, en povo depos 1994. La stato-stroko falias.^[16]

Nord-Amerika[redaktar | redaktar fonto]

1ma di januaro - La stato di Kolorado, Usa, legaligas l'amuziva uzado di marihuano.
17ma di decembro - Usa e Kuba riestablisas diplomacala relati, plu kam 50 yari pos ruptar ol.^[17]
13ma di decembro - La Senato di Usa aprobas kun 54 voti favorebla e 40 kontra budjeto por 2015, qua permisas spensar 1.1 bilioni dolari.^[18]
18ma di decembro - Pos 70 yari en Suda-Karolina, Usa, judiciistino anulas kondamno di nigra adolecanto George Stinney, lore evante 14 yari, a mortopuniso.^[19]

Central Amerika[redaktar | redaktar fonto]

17ma di decembro - Usa e Kuba riestablisas diplomacala relati, plu kam 50 yari pos ruptar ol.^[20]

Sud-Amerika[redaktar | redaktar fonto]

18ma di februaro - Mili di personi manifestas en la stradi di Caracas, Venezuela, kontre l'enkarcerigo di Leopoldo López, opozanto de la prezidanto Nicolás Maduro.^[21]
5ma di marto - Prezidanto Nicolás Maduro de Venezuela ruptas diplomacala relati kun Panama.
12ma di junio til 13ma di julio - En Brazilia eventas la Mondala Kupo di Futbalo. Germania ganas la Kupo.
13ma di decembro - Internaciona konfero pri la klimato-chanjo finas en Lima, Peru. Chefi de 195 landi aceptis diminutar l'emiso di gazi qui produktas teplico-efekto.^[22]