Polonia: Diferi inter la revizi
m r2.7.1) (roboto adjuntas: ay:Puluña |
m r2.7.3) (Roboto: Ŝanĝas tl:Polonya al tl:Poland |
||
| Lineo 432: | Lineo 432: | ||
[[th:ประเทศโปแลนด์]] |
[[th:ประเทศโปแลนด์]] |
||
[[tk:Polşa]] |
[[tk:Polşa]] |
||
[[tl: |
[[tl:Poland]] |
||
[[tpi:Polan]] |
[[tpi:Polan]] |
||
[[tr:Polonya]] |
[[tr:Polonya]] |
||
Versiono ye 15:38, 18 jan. 2013
| Polonia | ||
| Rzeczpospolita Polska | ||
|
| |
| Standardo di Polonia | Blazono di Polonia | |
| Nacionala himno: | ||
| Mazurek Dąbrowskiego | ||
| ||
Urbi:
| ||
| Chefurbo: | Warszawa | |
| Precipua urbo: | Warszawa | |
Lingui:
| ||
| Oficala lingui: | Poloniana | |
| Tipo: | Republiko | |
| · Prezidisto: | Bronisław Komorowski | |
| · Chefa ministro: | Donald Tusk | |
Surfaco: (69ma maxim granda)
| ||
| · Totala: | 312 685 km² | |
| · Aquo: | 3,07 % | |
Plusa informi:
| ||
| Valuto: | Złoty | |
| Veho-latero: | dextre | |
| ISO: | PL
| |
POL
| ||
616
| ||
| Reto-domeno: | .pl* | |
| Precipua religio: | katolikismo, 92,2% | |
Polonia jacas en centr-Europa. Lua vicina landi esas:
- en nord-esto, Rusia (Kaliningrad) e Lituania,
- en esto, Bielorusia ed Ukrainia,
- en sudo, Chekia e Slovakia,
- en westo, Germania.
En nordo jacas Baltika Maro, e dop maro en nordo esas Bornholm (di Dania) e Suedia.
Bazala fakti pri Polonia.
Historio
| Precipua artiklo: Historio di Polonia |
Slava tribui koloniigis Polonia dum l'1ma yarcento. Ye 966 slava rejo Miezko 1ma impozis katolikismo en la regiono.
Dum 16ma yarcento Polonia e Lituania formis unika stato. La Parlamento (Sejm) esis simbolo di l'uniono.
Dum 18ma yarcento, Rusiana Imperio, Prusia ed Austria dividis ed okupis la Poloniana teritorio. L'estala regiono esis okupita da Rusiana Imperio. Polonia nur divenis nedepedendanta de Rusia ye 11 di novembro 1918 kun fino di Unesma mondomilito, e divenis republiko inspirita en Franciana 3ma republiko.
Ye mayo 1926 marshalo Józef Piłsudski kaptis povo da stato-stroko. Piłsudski guvernis til 1935 kande mortis.
Ye 1 di septembro 1939 Germania invadis westo di Polonia. Soviet-Uniono invadis esto di lando ye 17 di septembro. Warszawa kapitulacis ye 26 di septembro. Lando perdis granda parto di lua populo dum la Duesma mondomilito.
Polonia divenis komunista stato de 1945 (pos Duesma mondomilito) til 31 di decembro 1989, kande Tadeusz Mazowiecki divenis unesma ne-komunista chefa ministro pos 1945. Ye novembro 1990 populo elektis Lech Wałęsa, ex-sindikatano, kom prezidisto di lando por 5-yara periodo. Unesma parlamentala elekti okuris ye 1991.
Ye novembro 1995 okuris la 2ma libera elekto di prezidisto en lando. Aleksander Kwaśniewski vinkis Lech Wałęsa per poka eceso: 51,7% kontre 48,3%. Ye 1997 nuna Poloniana konstituco esis pozita en efekto.
Polonia unionis ad NATO ye 1999 ed ad Europana Uniono ye 1 di mayo 2004. Ye 1995 lando atingis la sama ekonomiala kresko de la periodo ante la fino di komunismo.
Politiko
Polonia esas parlamentala republiko. La Parlamento havas 2 chambri: la chambro di deputati (Sejm) havas 460 membri. La Senato (Senat) havas 100 membri.
Geografio
Granda parto di Poloniana teritorio jacas infre 200 m. En sudo, bordero kun Chekia jacas montala regiono di Sudeti, ube la maxim alta punto esas Monto Snizieka (1603 m). La montara regiono di Karpati jacas en sudo. La maxim alta monto di lando esas Rysy Monto, kun 2499 metri di altitudo.
La maxim importanta fluvi di lando esas Vistula, kun 1047 km di extenso, Oder kun 854 kilometri, e Warta kun 808 kilometri.
Lando havas plu kam 10.000 lagi kun plu kam 1 hektaro di surfaco. La maxim granda esas Śniardwy kun 113,8 km², e Mamry kun 104 km².
La klimato di lando generale esas temperema, kun averajala temperaturi de 17 °C til 20º dum somero.
Ekonomio
| Precipua artiklo: Ekonomio di Polonia |
L'ekonomiala kresko ye 2004 esis 5,3 %.
Demografio
| Nacionala konteno di Polonia (fonto: Hungariana revuo História 2–3 / 1991) | ||||
| naciono | 1921 | 1931 | 1946 | 1989 |
|---|---|---|---|---|
| Polono | 18.814.239 69,2 % |
22.208.000 69,1 % |
20.520.178 85,6 % |
c. 37.380.000 98,7 % |
| Ukrainiano | 3.898.431 14,3 % |
altri entote 9.925.000 30,9% |
– | c. 230.000 0,6 % |
| Judo | 2.110.448 7,8 % |
– | – | |
| Bieloruso | 1.060.237 3,9 % |
– | c. 190.000 0,5 % | |
| Germano | 1.059.194 3,9 % |
2.288.300 9,6 % |
– | |
| Lituaniano | 68.667 0,3 % |
– | – | |
| Ruso | 56.239 0,2 % |
– | – | |
| Cheko | 30.629 0,1 % |
– | – | |
| altri | 78.634 0,3 % |
399.526 1,7 % |
c. 80.000 0,2 % | |
| sen populaneso | – | 721.523 3,0 % |
– | |
| entote | 27.176.717 | 32.133.000 | 23.929.527 | c. 37.875.000 |
Til Duesma mondomilito, cirkum 30% di la populo di Polonia esis formita da minoritati. Germani koncentris su cirkum la frontiero kun Germania, dum ke Ukrani e Bielorusi koncentris su en esto di lando. Ultre, importanta komunesi di judi existis en Poloniana urbi. Lando sufris extreme kun milito, ambe en perdaji di vivi ed en extensado di lua frontieri. La rezulto esis la homogeneso di la populo. Segun dati de 2004, 97% dil habitanti di Polonia esis Poloni (de li cirkum 0,8 % Kashubi), 1,3 % Germani, 0,6 % Ukraini, 0,5 % Bielorusi e 0,01 % Lemki. Urbanizuro de la populo esis 61,9 %. De 1 di aprilo til 30 di junio 2011 okuros nacionala kontado di populo[1].
La maxim granda urbo esas Warszawa. Altra granda importanta urbi esas Łódź e Kraków.
Kulturo
Poloniana kulturo esas un reflexo di mondala tendenci. En cinemo, lando havas importanta filmifisti qua ganis Oscar-premio, kom Roman Polański, Andrzej Wajda, Zbigniew Rybczyński, Janusz Kamiński e Krzysztof Kieślowski. Inter la kompozisti di muziko, la maxim konocata ed importanta esas Frédéric Chopin.
En literaturo, lando furnisis notora autori kom Jan Kochanowski, Adam Mickiewicz, Bolesław Prus, Juliusz Słowacki, Witold Gombrowicz, Stanisław Lem e Ryszard Kapuściński, la Nobel-premiarii Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont, Czesław Miłosz e Wisława Szymborska, e l'Anglian autorulo kun Poloniana origino Joseph Conrad.
Turismo
Historiala arkitekturo e naturala peizaji esas importanta atraktado por turisti en lando. Turismo kreskis forte pos lando enirar l'Europana Uniono ye 2004[2]. La maxim importanta destini por turisti esas l'urbi di Warszawa, Kraków, Wrocław, Poznań, Lublin, Toruń, ed anke la ex-koncentreso-kampeyo di Auschwitz, e la peizaji di Tatra montaro.
Referi
- ↑ NATIONAL CENSUS OF PEOPLE AND DWELLINGS 2011 - Central Statistical Office of Poland
- ↑ Travel and Tourism in Poland www.euromonitor.com
Fotografuri
.jpg)
_01.jpg)
|
| |
| Membrostati: | Austria – Belgia – Bulgaria – Chekia – Chipro – Dania – Estonia – Finlando – Francia – Germania – Grekia – Hispania – Hungaria – Irlando – Italia – Kroatia - Latvia – Lituania – Luxemburgia – Malta – Nederlando – Polonia – Portugal – Rumania – Slovakia – Slovenia – Suedia | |
| Negocianta stati: | Islando - Montenegro – Norda Makedonia – Serbia – Turkia | |
| Peticionanta stati: | Albania | |
| Potenciala kandidati: | Bosnia e Herzegovina - Kosovo | |
Shablono:Link FA Shablono:Link FA Shablono:Link FA Shablono:Link FA ak:Poland