Irez a kontenajo

Warszawa

Redaktar ligili
De Wikipedio
Warszawa
Kelk imaji pri Warszawa.
Standardo Blazono
Lando: Polonia
Informo:
Latitudo: 52°14'N
Longitudo: 21°01'E
Altitudo: 100 m
Surfaco: 517.24 km²
Habitanti: 1 863 056 (2022)
Denseso di habitantaro: 3601 hab./km²
Horala zono: UTC+1
(UTC+2 dum la somero)
Urbestro: Rafał Trzaskowski
Mapo:
Mapo di Warszawa
Oficala retosituo:
www.um.warszawa.pl
Rejala kastelo.

Warszawa (IFA: ˈvarʂava) esas la maxim populoza urbo di Polonia e chef-urbo di la lando depos 1596, kande Sigmund la 3ma Vasa transferis ol de Kraków. Havanta 1 863 056 habitanti en 2022, ol esas la 9ma maxim populoza urbo del Europana Uniono. Warszawa jacas apud la fluvio Vistula, cirkume 260 km sude de Baltiko.

Lua historiala centro rikonstruktesis detaloze pos la duesma mondomilito. En 1980, ol deklaresis Kulturala Patrimonio del Mondo dal UNESKO.

L'universitato di Warszawa inauguresis en 1816, e judikesas kom la 2ma maxim importanta de Polonia. L'Universitato pri Teknologio di Warszawa, L'Universitato pri Medicino di Warszawa, L'Universitato pri Nacionala Defenso e la Muzikala Skolo Fredryk Chopin jacas inter la maxim prestijoza universitati de la lando.

Segun populal etimologio, la nomo dil urbo originis del nomo di un peskisto, "Warsz", e de lua spozino, la mar-homino "Sawe", qua esas la simbolo dil urbo. Tamen, "Warszawa" posible devenas del Polona vorto var (kastelo).

Historio

[redaktar | redaktar fonto]
Kirko di Santa Maria, konstruktita en 1411.

L'unesma fortifikita vilajeti konstruktesis en Bródno (dum la 9ma o 10ma yarcento) e Jazdów (dum la 12ma o la 13ma yarcento). L'urbo propre fondesis cirkume la yaro 1300. Dum la 14ma yarcento, lua precipua ekonomial agado esis mestier-arto e komerco.

L'unesma informi pri habitado da judi en la urbo datizas de 1414. En 1526, lora rejulo Sigmund la 1ma decidis persekutar li. Tamen, la ghetto dil urbo duris kreskar.

En 1529, Warszawa unesmafoye divenis provizora sideyo dil Sejm (parlamento), e lua permananta sideyo pos 1569. En 1573, kreesis la Kunfederuro di Warszawa, qua establisis religiala libereso en Polonia-Lituania. Pro lua geografiala lokizo inter Kraków e Vilnius, chef-urbi di la komunitato Polona-Lituana, Warszawa divenis chef-urbo di la Krono dil Rejio di Polonia kande lora rejulo Sigmund la 3ma Vasa diplasis la korto al urbo en 1596.[1]

Warszawa en 1573.

En 1571, signatesis l'Uniono di Lublin, per qua la nomizita "Republiko di la Du Nacioni" deklaris ke omna asembli dal membri del Sejm eventus en Warszawa. Pos 1573, omna rejala elekti eventis en l'urbo. Ta yaro, inauguresis l'unesma ponto super fluvio Vistula, qua konstruktabis pos 1568. Ica ponto destruktesis en 1603, pro inundado.

Sigmund la 3ma Vasa.

Sigmund la 3ma Vasa decidis transferar la chef-urbo dil rejio a Warszawa en 1595, pos ke incendio destruktis la rejala kastelo di Kraków, ed anke pro strategiala motivi: ultre distar egale de Kraków e Vilnius, Warszawa distas poke (284 km per rekta lineo) de la portuo di Danzig, qua sempre minacesis dal Suedi[2]. En 1602, forta venti destruktis la turmo di la katedralo, ed en 1607 incendio destruktis la centrala placo dil urbo.

En 1611, por komemorar la vinkeso dil caro Rusa Basil la 4ma en Smolensk, la chef-urbo dil rejio transferesis definitive a Warszawa. Dum la sequanta yari, l'urbo expansis vers la suburbi, ma la kresko interuptesis pro serio di invadi dal Suedi. De 1624 til 1625, ed itere de 1652 til 1653, la pesto devastis lua habitantaro. De 1655 til 1658, Warszawa asiejesis e spoliesis tri foyi, dal Suedi, Brandenburgiani e Transilvaniani. Multa libri ed artala e historiala objekti furtesis dal invaderi. Tamen, pos ke l'Otomani vinkesis en 1683 che la batalio di Kahlenberg, dum la regno di Jan la 3ma Sobieski, l'urbo rekuperis lua anciena prospereso.[3]

Polonia-Lituania en 1701.

En 1700, komencis la Granda Nordala Milito, e Warszawa okupesis multafoye. En 1702, Sueda trupi komandita dal rejulo Karl la 12ma kaptis l'urbo. En 1704, lora rejulo August la 2ma di Polonia fugis, e por sucedir lu, la parlamento (Sejm) selektis Stanislaw la 1ma Leszczynski, federito de la Suedi. En 1704, August la 2ma federis kun Rusa imperio en Narva, ed eniris en la milito. Ilu probis sensucese konquestar Warszawa ye la 21ma di julio 1705, por impedar la kronizo di Stanislaw.

La tri partigi di Polonia: 1772, 1793 e 1795.

Pos la milito, Warszawa duris prosperar. En 1747, inauguresis la biblioteko Załuski, l'unesma publika biblioteko di Polonia, e lor la maxim granda de Europa. Stanisław la 2ma Augustus Poniatowski reformis la rejala kastelo e transformis l'urbo en centro por kulturo ed arti. Warszawa duris esar chef-urbo di Polonia-Lituania til 1795, kande la lando subisis lua triesma partigo e cesis existar. L'urbo anexesis a Prusia.[4]

La dukio di Warszawa.

En 1806, Napoléon la 1ma konquestis Prusia, liberigis Warszawa, e transformis ol en chef-urbo dil dukio di Warszawa. Pos la Kongreso di Wien en 1815, Warszawa divenis chef-urbo dil Kongreso Polona, konstitucala monarkio sub personala uniono kun Rusa imperio. La rejala universitato di Warszawa kreesis en 1816.

Generalo Henryk Dembiński eniras Warszawa en 1831.

Pos diversa violaci di Polona konstituco dal Rusi, eruptis revolto en novembro 1830. Pos la Rusa-Polona milito di 1831, la revolto vinkesis, e Polona autonomeso diminutesis. Ye la 27ma di februaro, 1861 Rusa trupi pafis kontre protesteri en Warszawa e mortigis 5 personi. Dum la revolto di 1863 til 1865 l'urbo esis chef-urbo dil sekreta guvernerio nacionala di Polonia.

L'urbo prosperis de 1875 til 1892, dum l'administrado dil urbestro Sokrates Starynkiewicz, Rusa generalo qua expansis la sistemo di tramveturi, aquodrenili e kloaki, lumizo di la stradi e distributo di aquo e gaso. Segun la demografiala kontado di 1897, Warszawa havis 625 000 habitanti, ed esis la 3ma maxim populoza urbo de Rusa imperio, dop Sankt-Peterburg e Moskva.

Aeronavo Germana bombardas Warszawa en 1914, dum l'unesma mondomilito.

Dum l'unesma mondomilito, Warszawa okupesis dal Germani de la 4ma di agosto 1915 til novembro 1918. L'armistico qua finis la milito demandis Germana retreto de omna teritorii kontrolita da Rusia en 1914, inkluzinte Warszawa. Germani facis to, ed ye la 14ma di novembro 1918, Polona generalo Józef Piłsudski proklamis la Duesma Polona Republiko, kun chef-urbo en Warszawa. Dum la milito Polona-Sovietiana di 1920, eventis feroca batalio en lua suburbi, en qui la Reda Armeo subisis granda perdaji e vinkesis. To impedis l'"exportaco" di Rusa revoluciono a Polonia.

En 1925, Warszawa havis 1 milion habitanti, e duris esar importanta kulturala centro. Pos 1927, ol gastigis internaciona konkursi por pianisti homajinta Frédéric Chopin. Malgre l'efekti di la granda depreso ekonomiala di 1929, nova industrii automobilala ed aeronavala instalesis.

Centro di Warszawa pos bombardo Germana, en septembro 1939.

Pos l'invado di Polonia dal Naziisti, Warszawa rezistis til la 27ma di septembro 1939. La centro di Polonia, inkluzite Warszawa, pozesis sub la Generala Administrado, kolonial okupo dal Germani. Omna universitati e fakultati klozesis, e la judi dil urbo - preske 30% de la habitantaro - amaseskis che la ghetto di Warszawa.[5] L'urbo divenis centro por urbala rezisto kontre Germani en central Europa. Kande Hitler imperis "la finala solvo" ye la 19ma di aprilo 1943, la Judi komencis la Sedicio dil Ghetto qua, malgre la mikra quanto di kombatinti e di armi, duris dum 1 monato. Kande la lukto finis, preske omna transvivinti masakresis, e poke fugis o celis.

Warszawa en januaro 1945, pos la fugo dil Naziisti.

En julio 1944, la Reda Armeo eniris Polona teritorio e persequis Germani vers Warszawa. La guvernerio di Polonia exiliita en London savis ke Stalin esis desfavoroza al ideo pri nedependanta Polonia, do decidis lansar atako por liberigar l'urbo[4] ye la 1ma di agosto 1944. On kalkulas ke 150 mil til 180 mil Warszawiani mortis dum la kombati. Entote, 600 mil til 800 mil habitanti dil urbo mortigesis dum la milito,[4] e 30% del urbo destruktesis. Ambe Hitler e Himmler montrabis deziri pri destruktar l'urbo,[6] e kande Germana trupi imperesis abandonar ol, li destruktis de 80% til 85% del urbo, inkluzite l'Anciena Urbo e la Rejala Kastelo. Li nur prezervis la ferovoyi, por evakuar la trupi.

Turisto proxim la Palaco pri Kulturo e Cienco, en 1965.

Sovietiani eniris Warszawa en januaro 1945, ed ye la 1ma di februaro sam yaro, la Republiko Populala di Polonia proklamesis, e balde komencis la rikonstrukto dil urbo. Granda projeti di edifici rezidala konstruktesis, por remplasar la habiteyi destruktita. Altra edifici tipala de la komunista landi, exemple la Palaco pri Kulturo e Cienco anke konstruktesis. Warszawa itere divenis chef-urbo di Polonia e la politikala ed ekonomiala centro di la lando. Lua historiala quartero rikonstruktesis, ed en 1989 ol deklaresis Mondala Patrimonio di la Homaro, dal UNESKO.[7] En 1955, Sovietia e lua federiti signatis ibe la nomizita Pakto di Warszawa.

En 1979 ed itere en 1983, papo Ioannes Paulus la 2ma vizitis l'urbo, e suportis la movado dil sindikato Solidareso qua demandis politikala reformi. La diskurso dil papo, "Facez tua spirito decensar e rinovigar la facio di la tero, ica tero!" interpretesis kom suporto a liberala e demokratiala reformi.[8]

En 1995, inauguresis l'unesma lineo dil metropoliteno di Warszawa. La duesma lineo inauguresis en 2015. Pos ke Polonia membreskis l'Uniono Europana en 2004, l'urbo experiensabas la maxim granda kresko de lua historio.

Geografio

[redaktar | redaktar fonto]
Noktala panoramo pri Warszawa.
Noktala panoramo pri Warszawa.
Satelital imajo pri Warszawa.
Parko Skaryszewski.

Warszawa jacas an la centro di Polonia, cirkume 300 km norde de Karpati, 260 km sude de Baltiko e 523 km este de Berlin.[9] Ol jacas an la planajo di Mazovia, apud la du rivi dil fluvio Vistula, qua fluas desude adnorde. La mezavalora altitudo dil urbo esas 100 metri adsur la maro. La sulo este del Vistula konsistas ek moreni, alta de 10 til 25 m adsur la normala nivelo dil fluvio, kontre ke la sulo dil lito di Vistula iras dum inundadi til 6,5 m adsur lua normala nivelo. Ne existas alta kolini en la urbo: la maxim alta naturala kolino dil urbo jacas an la westala rivo di Vistula, 122,1 metri adsur la maro, kontre ke an l'estala rivo, la maxim alta kolino jacas 115,7 metri adsur la maro. L'artificala kolino Szczęśliwice jacas 138 metri adsur la maro, ed esas la maxim alta punto del urbo.

La klimato di Warszawa esas humida kontinentala, kun kolda vintri (la mezavalora temperaturo en januaro esas -2,4°C) e varma, sunoza e pluvoza someri (mezavalore 19,1°C en julio, ma povas atingar 30°C). Inundadi povas eventar dum la maxim pluvoza monati (junio til agosto). Warszawa esas la 4ma maxim sika chef-urbo Europana, kun mezavalora yarara pluvo-quanto di 529 mm.

La verda arei, inkluzite urbala boski e prezervata arei, kovras 1/4 ek la surfaco de Warszawa. Existas 82 parki che l'urbo. La maxim anciena esas la gardeni de palaci, exemple la palaco Krasiński, la parko Łazienki, e la parki del palaci Wilanów e Królikarnia. La parko Łazienki kreesis en 1780, ed ankore existas arbori del epoko di lua kreado. Distanta 15 km de la centro di Warszawa, l'ekosistemo dil fluvio Vistula esas perfekte prezervata, e posibligas la vivo di koypi, kastori e multa speci di uceli.

Panoramo pri fluvio Vistula.
Panoramo pri fluvio Vistula.

Publika transporto

[redaktar | redaktar fonto]
Staciono Plac Wilsona ("placo Wilson") dil metropoliteno (lineo 1).
Tramveturo che la strado Marszałkowska.

La sistemo di publika transporto en Warszawa inkluzas la du linei di metropoliteno, autobusi, tramveturi e suburbala treni. Dum la yari 1970a cirkume 90% de la habitantaro uzis publika transporto, ma ta procento diminutis til 64% dum la yari 1990a ante l'inauguro dil metroo, pro l'antiqueso di la vehili.

Nun, existas 170 linei di autobusi che l'urbo kun cirkume 1600 vehili, qui parkuras entote 2063 km. La lineo "100" esas turistala, e funcionas nur dum la semanofini. Ol esas l'unika lineo qua uzas autobusi du-etaja. De noktomezo til 5:00 kloki, funcionas noktala linei, qui atendas anke la suburbi.

L'unesma lineo di tramveturo dil urbo inauguresis ye la 11ma di decembro 1866. Dum l'epoko inter la du mondomiliti, la sistemo di tramveturi expansesis multe. La sistemo destruktesis dal Germani pos la revolto di 1944. Ye la 20ma di julio 1945, l'unesma lineo rikonstruktita inauguresis. La sistemo expansesis til la yari 1960a, kande komencis expanso di la linei di autobusi, uzinta Sovietiana kombustivo. Nun existas 863 tramveturi che l'urbo, qui parkuras entote 20 linei. La sistemo experiencabas modernigi pos la membresko di Polonia en l'Uniono Europana.

La diskuti pri adopto di metroo en Warszawa komencis en 1925, ma erste en 1995 inauguresis l'unesma 11 km-a lineo, qua komencis konstruktesir en 1985. Nun, la sistemo havas du linei (la duesma inauguresis en 2015) kun entote 23 km e 21 stacioni.

En 1845, inauguresis lineo di treni inter Warszawa e Wien. Nun, la maxim granda staciono esas Warszawa Centralna, qua konektesas al metroo.

Du aeroportui servas Warszawa: l'aeroportuo Chopin (Lotnisko Chopina) distas 10 km del centro dil urbo, qua koncentras 40% ek l'aerala transporto di Polonia (plu kam 11 milion personi transportesas omnayare); e l'aeroportuo Modlin, antee milital aerodromo e nun la 5ma maxim uzata aeroportuo di Polonia (2 932 639 uzeri transportita en 2017, nun exkluzive dal kompanio Ryanair[10]).

Warszawa anke kreis multa chosei exkluziva por bicikli ed adoptis sistemo di partigo di bicikli, nomizita "Veturilo": l'uzeri mustas enrejistresar en la sistemo e komence pagas 10 złoty. L'unesma 20-minuta uzado esas sen plusa kusto, ed uzar plusa tempo kustas adminime 1 zł. Singla biciklo povas uzesar admaxime dum 12 hori. Existas 4.660 bicikli disponebla en ta sistemo.

Turismo

[redaktar | redaktar fonto]

Varszawa havas multa monumenti, parki, 60 muzei ed altra loki vizitebla por turisti. Kelka exempli esas:

La Rejala Kastelo di Warszawa.
  • La Rejala Kastelo di Warszawa, konstruktita dum la 14ma yarcento, esis rezideyo di la rejala familio e sideyo dil parlamento. Dum la 19ma yarcento, mult objekti transportesis a Rusia, ma retrodonesis a Polonia pos la nedependo en 1918. L'edifico bombardesis e destruktesis komplete dal Germani dum la duesma mondomilito. Ol rikonstruktesis pos la milito ed inauguresis por viziteri en 1984.[11]
  • La Monumento pri la Revoltinti - konsistanta ek du skulturi, ol homajas la heroi qui luktis kontre Germana okupado en 1944. Un ek la skulturi montras soldato enirante la sistemo di kloaki dil urbo, por eskapar la Naziisti. Proxim la monumento existas mikra muzeo kun fotografuri pri la revolto.[11]
  • La Muzeo Frédéric Chopin montras letri ed objekti qui rakontas la vivo dil kompozisto.[11]
  • La strado Nowy Swiat e la historiala centro di Warszawa, kun edifici restaurita pos la duesma mondomilito.[11]
La murego di Warszawa.
  • La murego konstruktita en 1540 por protektar l'urbo anke jacas an la historiala quartero. Proxim la murego, statuo homajas pueri qui kombatis kun armi kontre German okupado en 1944.[11]
  • La parko Łazienki esas la maxim granda publika parko de Warszawa. En ol jacas multa statui, gardeni e lagi.[11] La Palaco an l'Insulo (Pałac na Wyspie) jacanta an la parko, esis somerala resideyo por la lasta rejo di Polonia, Stanisław August Poniatowski. Nun ol esas la Muzeo pri Nuntempal Arto dil urbo.
  • La Teatro Wielki, o Granda Teatro di Warszawa. Inaugurita en 1833 e destruktita preske komplete dum la duesma mondomilito, ol rikonstruktesis pos la milito e riinauguresis en 1965. Importanta kompozisti, exemple Ignacy Jan Paderewski, Karol Szymanowski, Władysław Żeleński ed altri, facis spektakli hike.
  • La zoo di Warszawa okupas 40 hektari e gastigas cirkume 5.000 animali de 500 speci. Ol kreesis en 1929.
  • La Muzeo Carroll Porczyński prezervas la maxim granda privata kolektajo pri arti de Polonia, kun pikturi da Peter Paul Rubens, Francisco Goya, John Constable, Pierre-Auguste Renoir, Vincent van Gogh e Salvador Dalí, inter altri.[12]
Palaco pri Kulturo e Cienco di Warszawa.
  • La Palaco pri Kulturo e Cienco konstruktesis de 1952 til 1955.[11] Alta de 237, ol duras esar la maxim alta edifico del urbo, e gastigas multa kultural agadi, teatrala kompanii, cinemi, loki por koncerti, edc. Ol ank esas sideyo dil Akademio Polona pri Cienci.

Fratala urbi

[redaktar | redaktar fonto]

Referi

[redaktar | redaktar fonto]
  1. ↑ Warsaw's history - Nomo di la publikigo: e-warsaw.pl. URL vidita ye 24ma di julio 2008. 
  2. ↑ Davies, Norman:God's Playground  Publikigita da Oxford University Press.  Dato di publikigo: 2005.  URL vidita ye 14ma di marto 2009.  Idiomo: Angla. 
  3. ↑ Warsaw's history - Autoro: Warsaw City Hall. Idiomo: Angla.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Warsaw (Poland) - Autoro: Encyclopædia Britannica Online. URL vidita ye 13ma di marto 2009. Idiomo: Angla.
  5. ↑ Warsaw - Nomo di la publikigo: United States Holocaust Memorial Museum. URL vidita ye 29ma di julio 2008. 
  6. ↑ Autoro: Włodzimierz Borodziej, Barbara Harshav. The Warsaw Uprising of 1944  Publikigita da Univ of Wisconsin Press.  Dato di publikigo: 2006.  URL vidita ye 15ma di marto2009.  Idiomo: Angla. 
  7. ↑ Historic Centre of Warsaw - Nomo di la publikigo: whc.unesco.org. URL vidita ye 24ma di julio 2008. 
  8. ↑ Attracting foreign investments - Idiomo: Angla.
  9. ↑ Geography of Warsaw - Publikigita da geography.howstuffworks.com. URL vidita ye 27ma di februaro 2009. 
  10. ↑ https://web.archive.org/web/20171020093918/http://en.modlinairport.pl/modlin-en-new/web/passenger/airlines/ryanair.html
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 Turismo em Varsóvia: o que conhecer na capital da Polônia - Autoro: Gabi Moniz e Fabrício Faria. Publikigita da Projeto 101 Países. URL vidita ye 3ma di februaro 2018. Idiomo: Portugalana.
  12. ↑ Museum of John Paul II Collection - URL vidita ye 24ma di agosto 2009. Idiomo: Angla.
  13. ↑ Berlin - City Partnerships - Nomo di la publikigo: Der Regierende Bürgermeister Berlin. URL vidita ye 21ma di mayo 2013. 
  14. ↑ Berlin's international city relations - Publikigita da Berlin Mayor's Office. URL vidita ye 1ma di julio 2009. 
  15. ↑ Listado de ciudades hermanas - Publikigita da Gobierno de la Ciudad de Buenos Aires. Nomo di la publikigo: buenosaires.gov.ar. URL vidita ye 15ma di oktobro 2011. Idiomo: Hispana.
    Segun on povas lektar en la texto: 1990. Praga. 1992. Rótterdam. 1990. Varsovia 1992.
  16. ↑ Coventry's twin towns - Dato di publikigo: 2ma di agosto 2011. Nomo di la publikigo: Coventry Telegraph. URL vidita ye 6ma di agosto 2013. 
  17. ↑ Coventry - Twin towns and cities - Nomo di la publikigo: Coventry City Council.. URL vidita ye 6ma di agosto 2013. 
  18. ↑ Twin Towns - Publikigita da amazingdusseldorf.com. URL vidita ye 29ma di oktobro 2009. 
  19. ↑ Sister Cities of Istanbul - URL vidita ye 8ma di septembro 2007. 
  20. ↑ İstanbul'a 49 kardeş - Publikigita da Radikal. Dato di publikigo: 3ma di novembro 2003. Idiomo: Turkish.
    Segun on povas lektar en la texto: 49 sister cities in 2003
  21. ↑ Mapa Mundi de las ciudades hermanadas - Publikigita da Ayuntamiento de Madrid. 
  22. ↑ Partners - Oslo kommune - Publikigita da oslo.kommune.no. 
  23. ↑ Twin cities of Riga - Publikigita da Riga City Council. URL vidita ye 27ma di julio 2009. 
  24. ↑ Saint Petersburg in figures - International and Interregional Ties - Publikigita da Saint Petersburg City Government. URL vidita ye 23ma di marto 2008. 
  25. ↑ International Cooperation: Sister Cities - Publikigita da seoul.go.kr. Nomo di la publikigo: Seoul Metropolitan Government. URL vidita ye 26ma di januaro 2008. 
  26. ↑ Seoul -Sister Cities [via WayBackMachine] - Nomo di la publikigo: Seoul Metropolitan Government. URL vidita ye 23ma di agosto 2013. 
  27. ↑ url=https://web.archive.org/web/20140410023801/http://www.edunet.taipei.gov.tw/attach/The%2045%20Sister%20Cities%20list.doc
  28. ↑ Tel Aviv sister cities - Publikigita da Tel Aviv-Yafo Municipality. URL vidita ye 14ma di februaro 2009. Idiomo: Hebrea.
Commons
Commons
Commons havas kontenajo relatante a:
Chef-urbi di Europana landi

Amsterdam · Andorra la Vella · Athina · Bakı · Beograd  · Berlin · Bern · Bratislava · Bruxel · Budapest · București · Chișinău · Dublin · Helsinki · Kiyiv · København · Lisboa · Ljubljana · London · Luxemburg · Madrid · Minsk · Monako · Moskva · Nikosia · Oslo · Paris · Podgorica · Praha  · Reykjavík · Rīga · Roma · San-Marino · Sarajevo · Skopje  · Sofiya · Stockholm · Tallinn · Tbilisi · Tirane · Vaduz · Valletta  · Warszawa · Vatikano · Wien · Vilnius · Yerevan · Zagreb

Obtenita de "https://io.wikipedia.org/w/index.php?title=Warszawa&oldid=1035407"