Historio di Nord-Korea
Homi ja habitis la regiono di Nord-Korea dum paleolitiko. En 2333 aK Gojoseon rejio fondesis sur la rivo di Liao fluvio[1]. Cirkum la yaro 108 ta rejio desaparis e krulis en mikra stati. Dum la sequanta yari, tre rejii (Goguryeo, Silla, e Baekje) konquestis l'altra sucedanta stati ed expansis vers Mandjuria.
La rejio di Silla desaparis e krulis en mikra stati dum la 9ma yarcento. En 918 aparis la dinastio Goryeo, qua guvernis tota Koreana peninsulo til 1392, kande esis sucedita da Joseon dinastio, suvereni di Korea til 1897.
En 1897 Gojong kronigis su imperiestro di Korea. Korea kom nedependanta imperio duris til 1910, ma en 1905 Japonia transformis lando en lua protektorato. En 1910 ol formale anexesis. En 1919 formacesis provizora guvernerio di Korea en exilo, qua duris til 1948.
Ye la 9ma di decembro 1941 dum la duesma mondomilito, la provizora guvernerio di Korea deklaris milito kontre Japonian okupeso. Dum ta epoko, multa ekonomiala resursi di Korea uzesis da la Japoniani[2]. Pos la milito Usa prenis kontrolo di la sudala parto e Sovietia di la nordala parto di la peninsulo. En 1948 amba Korea proklamis su nedependanta.
En 1950 komencis la milito en Koreana peninsulo. La sangoza milito duris til 1953, ma til nun la pacala pakto ne signatabis. Oficale la milito esas haltigita nur per armistico. Kim Il Sung divenis la chefo di Nord-Korea e gradope ilu kreis persono-kulto por su ipsa.
Kim Il Sung mortis en 1994. Lua sucedanto esis lua filiulo, Kim Jong-il, qua guvernis til lua morto ye la 17ma di decembro 2011. Dum guvernerio di lasta, eventis famino en Nord-Korea qua duris de 1995 til 1998. On kalkulas ke de 900 000 til 3.5 milioni personi mortis pro famino dum ta periodo[3]. En 9 di oktobro 2006 Nord-Korea probis sucesoze lua unesma atomobombo. Sismologiala instituti en Usa e Japonia detektis ter-tremo kun forteso 4.3 che la skalo di Richter, qua kolacionis la posibleso di ta testo. Nord-Korea probis altra atomobombo, lua lasta, en 25 di mayo 2009.
Ye la 17ma di decembro 2011 Kim Jong-il mortis. Lua sucedanto esas lua filiulo, Kim Jong-un.
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ https://web.archive.org/web/20110216073516/http://rki.kbs.co.kr/english/korea/aboutkorea/korea_abouthistory.htm
- ↑ "Economic growth and human production in North Korea (1945-1992)" United Nations developing program
- ↑ https://web.archive.org/web/20110706214340/http://www.iie.com/publications/wp/99-2.pdf
.svg)