Historio di Indonezia
Fosila skeleti del Homo di Java montras ke Indonezia ja habitesis 1,5 milion yari ante nun. Homo sapiens arivis al insuli cirkume 45 000 yari ante nun.[1] Austroneziana populi migris a la regiono cirkume 2000 aK de Taiwan. Li ekpulsis l'originala Melaneziana populi vers l'estala insuli[2] ed establisis komerco kun Chinia.
Quale altra regioni de sudestal Azia, Indonezia influesis da Indiana kulturo. De la 2ma til la 12ma yarcento la dinastio Pallava, l'imperio Gupta, l'imperii Pala e Chola sucedante dissendis Indiana influo tra l'arkipelago. Sanskrita skriburi mencionas Dvipantara o Yawadvipa, Hindua rejio en Java e Sumatra, qua existis cirkum la yaro 200.
Dum la 7ma yarcento la povoza rejio di Srivijaya prosperis e portis influi de Hinduismo e Budismo al insuli. La maxim ancien evidentaji di islamana religio evas de la 13ma yarcento en Sumatra. Altra regioni gradope adoptis islamo, qua divenis la precipua religio en Java e Sumatra dum la fino di la 16ma yarcento.
L'unesma Europani en la regiono esis Portugalani, qui arivis unesmafoye en 1512. Li probis monopoligar la komerco di muskado, kariofilo e kubebo. En 1602 Nederlandani kreis la Kompanio di Estal Indii (VOC) e divenis la dominacanta povo ibe. Kun la bankroto di la kompanio en 1800, Nederlandana guvernerio establisis la kolonio di Nederlandana Estal Indii.
La kontrolo Nederlandana sur l'arkipelago esis febla dum granda parto de la kolonial epoko. Erste dum la 20ma yarcento la dominaco pluforteskis til atingar komplete la nuna teritorio di la lando. Nederlandana trupi ofte mustis sufokar rebelesi en Java ed en altra loki, ma en Aceh li konfrontis 30-yara sangoza milito, de 1873 til 1904, qua febligis lua trupi.
_luisteren_de_Japanse_bevelhebber_kolonel_Kaida_Tatuichi_en_zijn_stafcommandant_majoor_Muiosu_Slioji_aan_dek_van_H_TMnr_10001519.jpg)
Ye la 17ma di decembro 1941 komencis Japonian okupado en Indonesia, qua duris til la fino di la duesma mondomilito. Malgre produktar 4 milion mortinti, l'okupado esis decidigiva por Indoneziana nedependo, pro Japoniani kurajigar Indoneziana nacionalisti, exemple Sukarno, Mohammad Hatta e Ki Hajar Dewantara, e furnisar li pafili e militala aprentiseso.[3]
Ye la 17ma di agosto 1945, du dii pos la kapitulaco Japoniana, Sukarno deklaris Indonezia nedependanta de Nederlando e divenis lua unesma prezidanto. Mohammad Hatta divenis viceprezidanto di la lando. Nederlando probis riestablisar lua dominaco per diplomacala e militala agadi, ma faliis. Erste en decembro 1949 la nedependo-milito finis e Nedernando agnoskis Indoneziana suvereneso, ecepte super Nederlandana Nova-Guinea. Erste en 1962, pos pakto signatita en New-York, Nederlando cedis Nova-Guinea ad Indonezia. Tamen, la konflikto pri politikala nedependo duras existar ibe,[4] e produktabas mili di morti.
La guvernerio di Sukarno gradope abandonis demokratio e divenis autoritatoza. Il equilibris lua povo inter l'armeo e la komunista partiso di Indonezia. En la 30ma di septembro 1965 l'armeo sufokis probo pri stato-stroko. La komunisti blamesis por la probo, e balde komencis violentoza purgo. On kalkulas ke plu kam 500 000 personi mortigesis dum la purgo, qua duris til la sequanta yaro. La komandanto di la purgo, generalo Suharto, revokis Sukarno e divenis la chefo di stato en 1968. En 1975 Indonezia okupis Estal Timor, ex-Portugalana teritorio, ed probis transformar ol en lua teritorio.
La rejimo di Suharto suportita da Usa duris til 1998, kande la forta financala krizo di Azia efektigis la desevaluado di la rupio di Indonezia, e la preci di rizo, kerozeno e la publika tarifi augmentis. To produktis violentoza populala protesti e koaktis Suharto pri renuncar. En 1999 la maxim multa habitanti di Estal Timor votis en plebicito favorebla a la nedependo. Balde, la grupi favorebla a l'uniono kun Indonezia komencis masakrar la habitantaro kun skopo timidigar li e forcar Indonezian interveno, ma trupi de Unionita Nacioni okupis Estal Timor e kontrolis la situeso. Estal Timor nedependanteskis de Indonezia ye la 20ma di mayo 2002.
En 2004 unesmafoye la habitanti di Indonezia elektis direte lua prezidanto. Susilo Bambang Yudhoyono vinkis l'elekto en 2004 e rielektesis en 2009.
En decembro 2004 forta ter-tremo ed ondego devastis parti de la nordo di Sumatra, note Aceh. Indoneziana guvernerio e la Movado pri la Nedependo di Aceh (GAM) establisis konkordo e kooperis por rikonstruktar la regiono. La movado aceptis abandonar l'armizita lukto e la guvernerio donis amnestio a la militeri.
En 2014 elektesis la nuna prezidanto di la lando, Joko Widodo. Malgre ke la relati inter diferanta religiala grupi esas grandaparte harmonioza, la deskontenteso di multa etniala grupi e la violento duras esar problemo en kelka regioni.
Referi[redaktar | redaktar fonto]
- ↑ Smithsonian (2008). The great human migration.
- ↑ Taylor, Jean Gelman. Indonesia. New Haven and London: Yale University Press. pp. pp.8-9.
- ↑ Beck, Vincent Alexander (30ma di agosto 2015). The Remnants of the Japanese Occupation of Modern Indonesia. E-International Relations Student.
- ↑ Cordell, Marni (28ma di agosto 2013). The West Papuan independence movement - a history. The Guardian. URL vidita ye la 16ma di septembro 2017.
.svg)