Historio di Siria

De Wikipedio

Dum Neolitiko, cirkum 10 000 yari aK, populi qui vivis en la nuna Siria praktikis agrokultivo ed edukado di bestii. Objekti de obsidiano qui trovesis en la regiono probis l'existo di komerco kun Anatolio.

La vorto Siria originis de Greka Σύριοι Syrioi, nomo donita a multa Asiriana populi. L'urbo di Ebla, fondita cirkum 3000 aK probable komercis kun Sumeriani, Amoriani e kun Egiptiana faraoni.

Romana teatro en Bosra, Siria.

Romani anke konquestis la regiono e, dum la 2ma e la 3ma yarcenti, kelka Roman imperiestri esis naskinta en Siria.

En la batalio di Wadi al-Khazandar (1299) Mongoli vinkis Mamluki.

En 640 Islama generalo Khalid ibn al-Walid konquestis la regiono. En 1260 Mongoli arivis kun armeo di 100,000 soldati. Dum la 16ma yarcento la regiono divenis parto di Otoman imperio.

Dum l'Unesma mondomilito Franci e Britaniani projetis dividar ed okupar la regiono.[1] Pos milito, Francia okupis Siria e Libano. Kun la falo di Franca guvernerio en 1940 dum la Duesma Mondomilito, Siria divenis parto di la Francia di Vichy til 1941, kande Britaniani okupis ol. Siria deklaris nedependo en 1941 kom republiko, ma nur la 1ma di januaro 1944 lua nedependanta guvernerio agnoskesis.

Quankam l'ekonomio kreskis forte pos la nedependo, la politiko ne havis stabileso: de 1946 til 1956 Siria havis 20 chefministri e 4 konstituci. Dum ta periodo, Siriana judi ekmigris de lando vers Israel. En novembro ta yaro Siria signatis pakto kun Sovietia por permisar komunista influo super la guvernerio kambie avioni, tanki ed altra militaral equipuri[2]. Ta augmento di Siriana militarala povo desquietigis Turkia, qua timis ke Siria probis okupar İskenderun, historiala litijo inter la lu landi.

Politikala nestabileso di Siria pos 1954, lua paraleleso kun Egiptia pri extera politiki, e l'apelo di exterala chefeso di Gamal Abdel Nasser dum Suez-krizo kreis suporti en Siria pri l'uniono kun Egiptia[2]. En 1ma di februaro 1958 Nasser e Siriana prezidanto Shukri al-Kuwatli anuncis l'uniono di la du republiki e la kreado di Unionita Araba Republiko. Tota politikala partisi en Siria, inkluzite komunista, cesis aktivesi.

Tamen, l'uniono kun Egiptia ne esis sucesoza. Ye la 28ma di septembro 1961 militarala stato-stroko komandita da Abd al-Karim al-Nalawi riestablisis Sirian Araba Republiko. Ye la 8ma di marto 1963 eventis nova stato-stroko, qua renversis lore prezidanto Nazim al-Kudsi. Salah al-Din al-Bitar divenis chefministro di lando, e la partiso Ba'as asumis povo. Ye la 23ma di februaro 1966 itere eventis stato-stroko, e Salah al-Din revokesis dal milististi de sinistra partiseto del partiso Ba'as, komandita dal generalo Salah Jadid.

En 1967, eventis sis-dia milito kontre Israel, e Siria perdis la kolini di Golan. Ye la 12ma di marto 1971 Hafez Al-Assad asumis povo e guvernis til lia morto la 10ma di junio 2000. Lia filiulo, Bashar al-Assad asumis ta yaro e guvernas til nun.

En 2011, komencis interna milito kontre la rejimo di Bashar al-Assad. En junio 2012, diversa importanta militisti Siriana, exemple Manaf Tlas e Nawaf al-Fares fugis de la lando. Nawaf al-Fares informis per video ke to esis pro krimini kontre la homaro dal rejimo di Assad.

Referi[redaktar | redaktar fonto]