Bratislava: Diferi inter la revizi
+texto |
+imajo #WPWP |
||
| Lineo 50: | Lineo 50: | ||
== Geografio == |
== Geografio == |
||
[[Arkivo: |
[[Arkivo:Zimný prístav 3.jpg|thumb|280px|Portuo di Bratislava, che [[Danubio]].]] |
||
[[Arkivo:Bratislava - Park za prezidentským palácom - View SSE towards Presidential Palace.jpg|thumb|left|280px|Placo avan prezidantala palaco Grassalkovich.]] |
|||
La [[reliefo]] di Bratislava esas partale kolinoza, jacanta en la du rivi dil [[Danubio]], qua trairas ol deweste adsud-este. Altra importanta fluvio esas [[fluvio Morava|Morava]], qua dimarshas an Danubio che Devín. La maxim alta punto dil urbo jacas 514 metri super la [[marala nivelo]]. Kelka regioni, nome Devín e Devínska Nová Ves, esas vundebla ad inundadi. |
La [[reliefo]] di Bratislava esas partale kolinoza, jacanta en la du rivi dil [[Danubio]], qua trairas ol deweste adsud-este. Altra importanta fluvio esas [[fluvio Morava|Morava]], qua dimarshas an Danubio che Devín. La maxim alta punto dil urbo jacas 514 metri super la [[marala nivelo]]. Kelka regioni, nome Devín e Devínska Nová Ves, esas vundebla ad inundadi. |
||
| Lineo 56: | Lineo 57: | ||
La mezavalora yarala [[pluvo-quanto]] esas 565 mm, e la maxim pluvoza monato esas agosto, kun mezavalore 59 mm. |
La mezavalora yarala [[pluvo-quanto]] esas 565 mm, e la maxim pluvoza monato esas agosto, kun mezavalore 59 mm. |
||
{{Panoramo|Bratislava Panorama 01.jpg|1000px|<center>Panoramo pri Bratislava, kun [[Danubio]]. Sinistre, l'antiqua quarteri.</center>}} |
|||
== Referi == |
== Referi == |
||
Versiono ye 15:08, 18 feb. 2021
| Bratislava | ||
| ||
| Kelk imaji pri Bratislava. | ||
|
| |
| Standardo | Blazono | |
| Lando: |  Slovakia
| |
Informo:
| ||
| Fondita ye: | 907 | |
| Latitudo: | 48°08'11" N | |
| Longitudo: | 17°06'46" E | |
| Altitudo: | 134 m | |
| Surfaco: | 367,6 km² | |
| Habitanti: | 429 564 (2017) | |
| Denseso di habitantaro: | 1168,53 hab./km² | |
| Horala zono: | UTC+1 (UTC+2 dum somero) | |
| Urbestro: | Matúš Vallo | |
 • Bratislava | ||
Oficala retosituo:
| ||
| www.bratislava.sk | ||
Bratislava (Slovake til 1919: Prešporok/Prešporek; Germane: Pressburg/Preßburg) esas chef-urbo di Slovakia. Segun statistiki de 2017, ol havis 429 564 habitanti. Lua tota surfaco esas 367,59km².
Bratislava havas la maxim granda denseso di habitantaro de central Europa. La sideyo dil guvernerio e dil parlamento di Slovakia jacas en ol. L'urbo esas importanta centro pri l'arti, kulturo ed eduko, ed anke l'ekonomiala centro di la lando. La montaro Karpati (Malé Karpaty, o "mikra Karpati") komencas proxim l'urbo.
Bratislava distas 62 km de Wien, 196 km de Budapest, 289 km de Praha e 681 km de Berlin[1].
Historio
Homi ja habitis la regiono di Bratislava dum neolitiko. La maxim anciena vilajeto qua existis ibe evas de 5.000 aK. Cirkume 200 aK Kelta populi vivis ibe. L'unesma habitanti de raso Slava arivis ibe inter la yarcenti 5ma e 6ma.
Dum la 10ma yarcento, la regiono di Bratislava divenis parto dil rejio Hungaria, e divenis importanta komercala urbo an la frontiero dil rejio. András la 3ma donis privileji di urbo a Bratislava en 1291,[2] ed ol deklaresis rejala urbo en 1405.
Kande la rejio Hungaria okupesis dal Turki en 1526, ol dividesis en tri parti: la nedependanta princio di Transilvania, la provinco di Buda okupita dal Otomani, e la parto kontrolita dal Santa Romana Imperio. Bratislava jacis en ca lasta regiono, e recevis forta influo Germana til l'ekpulso dil Otomani de Hungaria en 1686.
L'urbo prosperis dum la 18ma yarcento sub regno di Maria Theresia di Austria, e divenis la precipua urbo de la teritorii di nuna Slovakia e Hungaria. La habitantaro triopleskis, multa nova palaci, monakeyi e stradi konstruktesis, e l'urbo transformesis en centro kulturala e por la sociala vivo di la regiono. Tamen, dum la regno di Joseph la 2ma l'urbo komencis perdar prestijo, nome pos ke ilu transferis la juveli de la krono a Wien, e kande la maxim multa nobeli translojis a Buda. En 1783, fondesis l'unesma jurnalo en la Slovaka: Presspurske Nowiny, e publikigesis l'unesma novelo en Slovaka.
Ante l'unesma mondomilito 42% de lua habitantaro esis Germani, 41% esis Hungari e 15% esis Slovaki. L'unesma demografiala kontado pos la milito, en 1919, trovis 36% Germani, 33% Slovaki e 29% Hungari. Tamen, la motivo di ta modifiko posible esis pro diferanta deklaro di nacioneso, vice pro kambio di populi. Multa habitanti esis bilingua o trilingua, ed apartenis a plu kam 1 kulturo.
Kande la mondomilito finis e Chekoslovakia kreesis ye la 28ma di oktobro 1918, Bratislava enkorpigesis dal nova stato, malgre la nevolunto de lua reprezenteri.[3] La dominacanta habitantaro de etnii Hungara e Germana impedis l'anexo di Bratislava, e Chekoslovakia deklaris ol libera urbo. Tamen, en januaro 1919, soldati Chekoslovakiana arivis por enkorpigar ol a la nova lando. Ye la 27ma di marto 1919 la nomo Bratislava adoptesis definitive.
En 1938, Naziista Germania anexis Austria (tale nomizita Anschluss) ed anke la nedependanta municipi Petržalka e Devín, aleginte etniala motivi. Ye la 14ma di marto 1939, Bratislava deklaresis chef-urbo dil unesma Republiko Slovaka, tamen kontrolita da Germania. De 1941 til 1942, e de 1944 til 1945 la nova guvernerio Slovaka ekpulsis cirkume 15 mil judi, la maxim multa sendesis a koncentreyi. Bratislava bombardesis dal Federiti, okupesis dal Germani en 1944, e fine liberigesis dal Sovietiani ye la 4ma di aprilo 1945. Pos la duesma mondomilito la maxim multa Germani evakuesis da Germana autoritatozi, e la cetera qua retroiris al urbo ekpulsesis pos dekreto dal prezidanto Edvard Beneš.
Geografio
La reliefo di Bratislava esas partale kolinoza, jacanta en la du rivi dil Danubio, qua trairas ol deweste adsud-este. Altra importanta fluvio esas Morava, qua dimarshas an Danubio che Devín. La maxim alta punto dil urbo jacas 514 metri super la marala nivelo. Kelka regioni, nome Devín e Devínska Nová Ves, esas vundebla ad inundadi.
La klimato dil urbo esas kontinentala (Cfb/Dfb segun la klimatala klasifikuro da Köppen), kun quar sezoni klare definita. La mezavalora temperaturo en januaro (vintro) esas -0,4°C, dum ke la mezavalora temperaturo en julio (somero) esas 21,3°C.
La mezavalora yarala pluvo-quanto esas 565 mm, e la maxim pluvoza monato esas agosto, kun mezavalore 59 mm.
Referi
- ↑ Distance From Bratislava to Berlin. URL vidita ye la 15ma di mayo 2018.
- ↑ Špiesz, «Bratislava v stredoveku», p. 43
- ↑ Bratislava. Loko di publikigo: Bratislava, Slovakia. Idiomo: Angla.