Historio di Togo

Ceramiko de la populo Ewe.

La historio di Togo ante l'arivo dil Europani esas poke konocata. Arkeologiala restaji indikas ke l'anciena tribui produktis ceramiko e fero. De la 11ma til la 16ma yarcento, diversa tribui (Ewe, Mina, Guin) arivis en la regiono, ed okupis precipue la litoro.

Portugalani esis l'unesma Europani qui arivis a la regiono, dum la 15ma yarcento. Malgre la litoro ne havis naturala portui, la Portugalani establisis komercala bazo en la fuorto Porto Seguro, nun Agbodrafo. Dum la sequanta du yarcenti, la regiono di Togo divenis importanta centro di inkurso por Europani serchante sklavi. La litoro di la regiono divenis konocita kom Rivo di la Sklavi.

Germana kolonio Togolando, en 1908.

En pakto signatita en l'urbeto Togoville sub rejio di Mlapa la 3ma, Germana imperio deklaris Togo sua protektorato. En 1905 Togo divenis Germana kolonio, sub nomo Togolando. Germani kreis ibe bona strukturo di ferovoyi, e balde ol divenis lua maxim importanta kolonio Afrikana. En 1916 dum l'unesma mondomilito, Unionita Rejio e Francia okupis Togolando. En 1922 li dividis lua teritorio, sub la tutelo di la Ligo di la Nacioni.

Standardo di Autonoma Republiko Togo (1957-1958).

En 1955 Franca Togolando divenis autonoma republiko unionita a Francia. Ta yaro kreesis legifal asemblajo elektita per universala votado, e l'ofico di chefministro, qua divenis la chefo di guvernerio. Ta modifiki enkorpigesis en konstituco aprobita per plebicito en 1956, malgre ke la teritorio duris tutelita dal Unionita Nacioni. En 1957, la civitani de Britaniana Togolando votis por unionar kun Ora Rivo, nun Ghana.

Sylvanus Olympio.

Franca Togolando divenis nedependanta ye la 27ma di aprilo 1960, ed adoptis la nomo Togo. Sylvanus Olympio, lua unesma prezidanto, asasinesis dal militisti ye la 13ma di januaro 1963. Emmanuel Bodjollé asumis la povo, e du dii pose ilu transferis povo a Nicolas Grunitzky. Grunitzky guvernis til la 13ma di januaro 1967, kande stato-stroko sensanga, komandita da Eyadéma Gnassingbé, revokis lu.

Faure Gnassingbé, adcentre, kun Barack e Michelle Obama en Usa, 2014.

La diktatoreso di Eyadéma Gnassingbé, la maxim longa de Afrika, duris dum 38 yari, til lua morto ye la 5ma di februaro 2005. Pos lua morto, lua filiulo ed ex-ministro por publika verki, mineyi e telekomuniki Faure Gnassingbé indikesis dal militisti por la prezidanteso. Poka nacioni agnoskis la guvernerio, e Faure Gnassingbé renuncis ye la 25ma di februaro sam yaro, pos aceptar la kunvoko di prezidantal elekti qui eventis en aprilo. Segun l'oficala rezulti, Gnassingbé vinkis l'elekti di aprilo 2005 kun plua kam 60% de omna voti, ma lua opozanto Emmanuel Bob-Akitani deklaris ke vinkabis per 70% de omna voti, e denuncis fraudo. L'agitesi pos l'elekto produktis til 400 morti, segun l'Unionita Nacioni. Cirkume 40.000 Togoana civitani fugis vers la vicina landi pro la konflikti. Faure Gnassingbé rielektesis en 2010 e 2015.