Historio di Kamerun

Bamum-skribajo.

Bornu-imperio, c. 1750.

Homi ja habitis la nuna Kamerun dum Neolitiko. La maxim longe vivanta populo en la regiono esas pigmei Baka Bantua populi enmigris vers la regiono cirkum 2.000 yari ante nun. Tale nomizita civilizuro Sao naskis apud Lago Chad cirkum la yaro 500 pos Kristo, ed originis l'imperio Kanem (700 til 1387) ed olua sucedanto, l'imperio Bornu, de 1380 til 1893.

L'unesma Europani qui arivis en la regiono esis Portugalani, en 1472. Li trovis granda quanto di kreveti en la fluvio Wouri, e nomizis ol Rio dos Camarões ("fluvio di kreveti"). Dum la sequanta yarcenti, Europani establisis komerco kun rivala populi. Dum la komenco di la 19ma yarcento, Modibo Adama komandis jihad kontre ne-Mohamedana habitanti qui vivis norde di la regiono, ed establisis Adamawa-emirio.

Kamerun divenis Germana kolonio ye la 14ma di julio 1884. Pos l'Unesma mondomilito lua teritorio dividesis inter Unionita Rejio e Francia en Franca Kamerun e Angla Kamerun, kontre ke Britaniani administris la vicina Nigeria.

Standardo di Kamerun.

Prezidanto Ahmadou Ahidjo en Washington DC, 1982.

Franca Kamerun nedependanteskis ye la 1ma di januaro 1960. Angla-Kamerun nedependanteskis de Unionita Rejio ye la 1ma di oktobro 1961 ed unionesis kun vicina Franca Kamerun en federala sistemo. L'unesma nomo dil unionita lando esis Federala Republiko di Kamerun. La chefo di nedependantesko esis Ahmadou Ahidjo, qua esis l'unesma prezidanto di la lando. Ahidjo gradope koncentris la povo en sua manui, e duris koncentrar la povo pos finir la milito kontre partiso Union des Populations du Cameroun. Ye la la 1ma di septembro 1966, la partiso di Ahidjo Cameroon National Union (CNU) divenis la singla legala partiso di la lando. En 1972 la federuro abolisesis favore central administrado nomizita "Unionita Republiko Kamerun", kun sideyo en Yaounde.

Quankam la rejimo di Ahidjo esis autoritatoza ilu havis poka karismo kompare altra Afrikana chefi. Ilu adoptis liberala politiki en l'ekonomio. Komence la prioreso esis agrokultivo, ma en 1970 deskovresis jaceyi di petrolo, e la situaciono chanjis: revenui de komerco di petrolo uzesis por krear financala rezervo, pagar agrokultivisti e komendar developo-projeti. Sektori di komuniko, eduko, transporto ed elektrala substrukturo expansesis.

Paul Biya

Ye la 4ma di novembro 1982 Ahidjo renuncis pro saneso-motivi, e lua chefa ministro, Paul Biya, sucedis ilu. La sequanta yaro Ahidjo e Biya ruptis relati, e pos Biya akuzar ilu pri konspiro, Ahidjo exilesis su.

Ye la 15ma di agosto 1984 granda quanto di karbobioxo eskapis de lago Monoun e produktis adminime 37 morti per sufoko. Ye la 21ma di agosto 1986 simila erupto di gaso en lago Nyos mortigis 1.800 personi e 3.500 animali.

Quankam eventis demokratiala reformi dum la yari 1990a, Paul Biya e sua partiso CPDM duras koncentrar la povo. En mayo 2014, Biya e la prezidanto di Chad, Idriss Déby Itno, anuncis ke lia landi militus kune kontre rebeli de Boko Haram, pos ke la grupo kidnapabis 275 studentini che skolo Chibok, en Nigeria. En novembro 2016, komencis serio di protesti en du regioni Angle-parolanta, la Nord-westala regiono (Northwest Region) e la Sud-westala regiono (Sudwest Region).