Historio di Kamerun

Bamum-skribajo.

Bornu-imperio, c. 1750.

Homi ja habitis la nuna Kamerun dum Neolitiko. La maxim longe vivanta populo en la regiono esas pigmei Baka^[1] Bantua populi enmigris vers la regiono cirkum 2.000 yari ante nun. Tale nomizita civilizuro Sao naskis apud Lago Chad cirkum la yaro 500 pos Kristo, ed originis l'imperio Kanem (700 til 1387) ed olua sucedanto, l'imperio Bornu, de 1380 til 1893.

L'unesma Europani qui arivis en la regiono esis Portugalani, en 1472. Li trovis granda quanto di kreveti en la fluvio Wouri, e nomizis ol Rio dos Camarões (fluvio di la kreveti). Dum la sequant yarcenti, Europani establisis komerco kun rivala populi. Dum la komenco di la 19ma yarcento Modibo Adama komandis jihad kontre ne-Islamana habitanti qui vivis norde di la regiono, ed establisis Adamawa-emirio.

Kamerun divenis Germana kolonio ye la 14ma di julio 1884. Pos l'Unesma mondomilito lua teritorio dividesis inter Unionita Rejio e Francia en Franca Kamerun e Angla Kamerun, dum ke Britaniani administris la vicina Nigeria.

Flago di Kamerun.

Prezidanto Ahmadou Ahidjo vizitas Washington DC, 1982.

Franca Kamerun divenis nedependanta ye la 1ma di januaro 1960. Angla-Kamerun divenis nedependanta de Unionita Rejio ye la 1ma di oktobro 1961 ed unionesis kun vicina Franca Kamerun en federala sistemo. L'unesma nomo dil unionita lando esis Federala Republiko di Kamerun. La chefo di nedependo-proceso esis Ahmadou Ahidjo, qua esis l'unesma prezidanto di lando. Ahidjo gradope koncentris povo en sua manui, e duris koncentrar povo pos finar la milito kontre la partiso Union des Populations du Cameroun. La partiso di Ahidjo, Cameroon National Union (CNU) divenis l'unika legala partiso di lando la 1ma di septembro 1966 ed en 1972 la federuro abolisesis en favoro di centrala guvernerio nomizita Unionita Republiko di Kamerun, kun sideyo en Yaounde^[2].

Quankam la rejimo di Ahidjo esis autoritatoza ilu havis poka karismo kande komparita ad altra Afrikana chefi. Ilu adoptis liberala politiki en l'ekonomio.^[3] Komence l'agrokultivo esis la prioreso, ma en 1970 deskovresis rezervuyi di petrolo, e la situeso modifikesis: la revenui de la vendi di petrolo uzesis por krear financala rezervo, pagar l'agrokultivisti e komendar developo-projeti. La sektori di komuniko, eduko, transporto ed elektrala substrukturo expansesis.

Paul Biya

Ye la 4ma di novembro 1982 Ahidjo renuncis pro saneso-motivi, e lua chefa ministro, Paul Biya, sucedis ilu. La sequanta yaro Ahidjo e Biya ruptis relati, e pos Biya akuzar ilu pri konspiro, Ahidjo exilesis su.

Ye la 15ma di agosto 1984 granda quanto di karbobioxo eskapis de lago Monoun e produktis adminime 37 morti per sufoko. En la 21ma di agosto 1986 simila erupto di gaso en lago Nyos mortigis 1.800 personi e 3.500 animali.

Quankam eventis demokratiala reformi dum la yari 1990ma, Paul Biya e sua partiso CPDM duras koncentrar la povo. En mayo 2014 Biya e la prezidanto Idriss Déby Itno de Chad anuncis ke li militus ensemble kontre rebeli de Boko Haram, pos ke la grupo kidnapabis 275 studentini en la skolo Chibok, en Nigeria.^[4]^[5] En novembro 2016 komencis serio di protesti en du Angla-parolanta regioni di la lando, la Nord-westala regiono (Northwest Region) e la Sud-westala regiono (Sudwest Region).

Referi[redaktar | redaktar fonto]

↑ DeLancey, Mark W. and DeLancey, Mark Dike (2000). Historical Dictionary of the Republic of Cameroon (3rd ed.). Lanham, Maryland: The Scarecrow Press.
↑ DeLancey and DeLancey 19.
↑ DeLancey, Mark W., y DeLancey, Mark Dike (2000): Historical Dictionary of the Republic of Cameroon (3rd ed.). The Scarecrow Press.
↑ Cameroon, Chad Deploy Troops to Fight Boko Haram - Nigeria (Angla). ReliefWeb. URL vidita ye la 10ma di junio 2014.
↑ Kaze, Rennier (6ma di junio 2014). Dans le Nord du Cameroun, la "guerre" contre Boko Haram a commencé - Cameroon (Franca). ReliefWeb. URL vidita ye la 10ma di junio 2014.

Historio di Afrika

[Lancey-1] DeLancey, Mark W. and DeLancey, Mark Dike (2000). Historical Dictionary of the Republic of Cameroon (3rd ed.). Lanham, Maryland: The Scarecrow Press.

[2] DeLancey and DeLancey 19.

[3] DeLancey, Mark W., y DeLancey, Mark Dike (2000): Historical Dictionary of the Republic of Cameroon (3rd ed.). The Scarecrow Press.

[4] Cameroon, Chad Deploy Troops to Fight Boko Haram - Nigeria (Angla). ReliefWeb. URL vidita ye la 10ma di junio 2014.

[5] Kaze, Rennier (6ma di junio 2014). Dans le Nord du Cameroun, la "guerre" contre Boko Haram a commencé - Cameroon (Franca). ReliefWeb. URL vidita ye la 10ma di junio 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]