Historio di Kabo Verda

L'insulo Sal, la maxim anciena del arkipelago Kabo Verda e la maxim proxima de Afrika, formacesis de 40 til 50 milion yari ante nun. São Nicolau formacesis 11,8 milion yari ante nun. São Vicente formacesis 9 milion yari ante nun, Fogo formacesis 4 milion yari ante nun, e Brava formacesis de 3 til 2 milion yari ante nun. Tamen, l'arkipelago Kabo Verda resis sen habitanti til ke Portugalani deskovris l'insuli dum la 15ma yarcento. Segun Portugalana historiisti, Genovana navigisto Antonio da Noli deskovris l'insuli por Portugal en 1456. En 1462 Portugalani establisis su sur insulo Santiago e komencis koloniigar ol ed uzar l'arkipelago kom bazo por komerco di sklavi vers la Nova Mondo^[1]. Li anke probis kultivar sukrokano sur l'insuli sensucese, pro la sika klimato e pro la poka aquo-fonti.

Kelkafoye Angla, Franca e Nederlandana pirati atakis Portugalan urbeti sur l'insulo. Francis Drake spoliis Ribeira Grande en 1585^[1]. Por protekar l'insuli, Portugal komencis koloniigar ol per agrokultivisti de la regiono Alentejo. En 1712, pos atako da Franci, Ribeira Grande perdis relativa importo por Praia, qua divenis la chefurbo dil arkipelago^[1].

Pro la dekado di la komerco di sklavi, la prospero dil arkipelago desaparis. Tamen, lua lokizo geografiala - sur l'Atlantiko, distanta cirkume 570 km weste de Afrika - transformis Kabo Verda ad ideala loko por riprovizar navi. Pro sua ecelanta portuo, Mindelo (sur l'insulo São Vicente) divenis importanta komercala centro dum la 19ma yarcento.

En 1951 Portugal chanjis la stando di Kabo Verda de kolonio a transmara provinco, probante desstimular lokala nacionalismo. En 1956 Amílcar Cabral fondis "Afrikana Partiso por la Nedependo di Guinea e Kabo Verda" (Portugalane: Partido Africano pela Independência da Guiné e Cabo Verde - PAIGC. Amílcar diplasis la bazo dil partiso a Conakry en Guinea e komencis militarala revolto kontre Portugalani en 1961. Ilu mortigesis ye la 20ma di januaro 1973, ma la sedicio duris.

Koloniala rejimo faliis en 1974, e pos interimala guvernerio Kabo Verda tandem nedependanteskis ye la 5ma di julio 1975. La nova guvernerio adoptis agrala reformo priorigante la produktado di nutrivi por la populo (antee, la lando produktis nur 5% de la bezonata nutrivi). Anke stimulesis la kultivado di arbori en kelka zoni, por furnisar lenio e diminutar l'efekti di sikeso, komencis en ta epoko.

En 1980, pos stato-stroko en Guinea Bisau, Kabo Verda ruptis diplomacala relati kun ca lando ed abandonis l'ideo pri uniono politikala di la du landi. L'"Afrikana Partiso por la Nedependo di Kabo Verda" - PAICV - formacesis. Ol guvernis la lando kom singla partiso til 1990. En 1991, António Mascarenhas Monteiro (qua antee esis la chefo di la Supra Korto di Kabo Verda dum 10 yari) elektesis prezidanto en l'unesma elekti kun plura partisi. Ilu komencis transformar Kabo Verda en ekonomio di merkato.

Kom rezulto dil elekti en februaro 2001, PAICV itere ganis la povo. Pedro Verona Rodrigues Pires ganis l'elekti kun mikr avantajo - 50,05% kontre 49,95%, o nur 12 voti^[1] - kontre Carlos Alberto Wahnon de Carvalho Veiga de la partiso MPD.

En 2011, Jorge Carlos Almeida Fonseca elektesis prezidanto di la lando, e rielektesis en oktobro 2016, suportita dal partiso MpD. En oktobro 2021, Jose Maria Neves, de partiso PAICV, elektesis prezidanto, ed asumis la prezidanteso ye la 9ma di novembro sam yaro.

Referi

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Background Note: Cape Verde - Autoro: state.gov.

Historio di Afrika

[State-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Background Note: Cape Verde - Autoro: state.gov.

[1]